Сыныптан тіс іс-шара "Тіл - халық қазынасы"

Тіл – халық қазынасы

Мақаты: оқушыларды Отан сүюге, өз елін, жерін сүйіп, қастерлеуге баулу, танымдық өрістерын дамыту, Қазақстан туралы білімдерін кеңейту.

Көрнекілік: тіл туралы қанатты сөздер, кітап көрмесі, карточкалар, ҚР картасы, Отан туралы мақал-мәтелдер, жұмбақтар, ребустар.

1. Сәлеметсіздерме, құрметті қонақтар, бүгінгі сыныптан тыс іс-шарамыз «Тіл –халық қазынасы» деп аталады. Осы іс-шарада өз өнерлеріңді, білімдеріңді көрсете біліңдер.

Тіл туралы асыл сөз

1. «Қазақ халқының тілі – әрі бай, әрі көркем тіл» (М.Әуезов)

2. «Халықтың мәңгі ғұмыры – оның тілінде. Әрбір тіл өзінің халқы үшін Ұлы» (Ш.Айтматов)

Асыл сөзді іздесең,                   Если ищешь драгоценности  слова,

Абайды оқы, ерінбе.                 Читай Абая не ленись.

Адамдықты көздесең,               Если ищешь человечность,

Жад тоқып ал көңілге.              Храни их в памяти навечно.

(С.Торайғыров)

Су түбінде асыл тас,                   Под водой лежащие драгоценные камни,

Жел толқытса шығады.             Поднимутся когда ветер дует.

Ой түбінде асыл сөз,                  Слова лежащие в мыслях,

Шер толқытса шығады.             Поднимутся от настроении.

(Асан Қайғы)

Анам берген туған тілім,

Атам берген құрал тілім.

Ана сүті бой өсіреді,

Ана тілі ой өсіреді.

Сөздік ойыны. Игра созвучие слов.

1. Оценка – баға              2. Мальчик - бала

Берег - ...                              Степень - ...

Вперед - ...                          Город - ...

3. Туча – бұлт                    4. Үйеңкі - клен

Нация - ...                            Піл - ...

Ключ - ...

5. Үйірме –кружок           6. Теңіз - море

Секіру - ....                           Қайғы - ...

7. Саты – лестница           8. Брат - аға

Кірпік -....                          Молоток - ...

                                                                Воротник - ...

9. Город – қала                 10.Балдырған - росток

Новый - ...                        Шығыс - ...

11. Бала-мальчик             12. Бор -мел

Саусақ -...                         Шырша - ...

13. Шынжыр – цепь           14. Шіркей - мошка

Арыстан - ...                     Мысық - ...

Торларды толтырыңыз.

Заполните клетки.

1. Зима   

2. Наука

3. Дерево

4. Мука

5. Сад

6. Счастье

Не бар? Что есть?

Прочитайте, переведите. Найдите имена существительные.

На какие вопросы они отвечают?

Балдан тәтті – бала бар.

Қылыштан өткір – тіл бар.

Удан ащы – әдепсіздің ауызынан шыққан сөз бар .

Сравнительные обороты, характеризующего человека.

С паводками каких животных сравнивается в оборотах характер человека?

Какие черты характера показывают эти обороты?

1. Жыландай жиырылған - ...

2. Мысықтай мияулаған - ...

3. Қасқырдай қорғау - ...

4. Арыстандай ақырған - ...

5. Түлкідей жылмандаған - ...

6. Ешкідей шошаңдаған - ...

7. Аюдай қорбандаған - ...

Отрицательные прилагательные

Тапсырма: образуйте от существительных с помощью суффиксов – сыз,  -сіз

Прилагательные, обозначающие отрицательные черты характера людей.

Қайрат, ақыл, күш, сабыр, жүрек, шыдам, талап, ынта.

Образование прилагательных

Образуйте от существительных с помощью суффиксов –лы, -лі, -ды, -ді, - ты, -ті прилагательные обозначающие черты характера человека.

Қайрат, ақыл, күш, сабыр, жүрек, шыдам, дарын,  талап, жігер, ынта.

Мысал: өнер (зат есім) +лі= өнерлі (талантливый)

Дұрыс септік жалғауын қой. Поставь правильно падежные окончания.

                                барды

Астана …                көрді

                                                  болды    

                  жүзді

                  ішті

Су ...          түсті

                            беті

Ішінде саны бар сөздер . Слова с числами.

Тү+1=        К+3+і=        7+етік=        9+құмалақ=          жел+90=        6+бақан=

Қазақ тілінен сөзбайлығы

Лексическое богатство казахского языка

Омонимдер (Омонимы)

1. Бірі – ағаш кесу құралы,

Бірі – шырынды балбұлағы.     /ара/

2. Санасаң, бір үйде төртеуі бар,

Қаласаңа, ауызды өртейтін нәр.  /бұрыш/

3. Кейде даланың түтінін,

Кейде түстің бірімін.

4. Ас пісірсең, әрине

Табыламын әр үйден.

Немесе ата жұртты татардың

Ежелгі бір шаһарымын.         / қазан/

Етістіктің шартты райы

Условное наклонение глагола

Тапсырма: каждому слову из левого столбика подберите нужное слово из правого столбика

 

1. Жаз                                     ... көп жүрме

2. Шөлдесеңіз                         ... күн жылынады

3. Аяғың ауырса                    ... басың ауырады

4. Көп ұйықтасаң                   ... сусын ішіңіз

1. Бірлігі жоқ ел тозады,

Бірілігі күшті ел озады.

2. Білегі күшті бірді шығады,

 Білімі күшті мыңды жығады.

Подберите синонимные пары из русского языка к прилагательным, обозначающим характер человека.

1. Ақ көңіл, ақ жарқын, жылы жүзді –

2. Шыдамды, төзімді –

3. Әдепті, сыпайы, мәдениетті -

Іс - шараға белсенді қатысқан оқушыларды марапаттау.