Тақырыбы: «Жыл мезгілдеріне байланысты аңдардың тіршілігі»

Ұйымдастырылған оқу   іс-әрекетінің технологиялық  картасы 

Тәрбиешінің аты-жөңі: Испаева Б.К.                                  

Жасы:5-6 Ересек тобы                                                       

Білім саласы: «Таным», «Қатынас», «Шығармашылық»

Кіші сала: Экология, тіл дамыту, жапсыру.

Тақырыбы:«Жыл мезгілдеріне байланысты аңдардың тіршілігі»

Мақсаты:Ормандағы жабайы жануарлардың тіршілігі  туралы түсініктерін кеңейту. Балалардың белсенділігін дамыту. Аңдарға, қоршаған ортаға сүйіспеншілігін оятып, оларды қорғауға тәрбиелеу.

Сөздік жұмыс: апан, браконьер,ағаштың қуысы,апан.

Көрнекіліктер: Карточкалар, суреттер, түрлі-түсті жіптер, мақта.

Іс-әрекет кезеңдері.	Тәрбиешінің қызметі	Балалардың іс-әрекеті
Мотивациялық қозғаушы	Балалар қызыға аңдар туралы видео қарайды.	Видеоны қызығушылықпен қарайды.
Ізденіс ұйымдастырушы	3 слайд. Суретке қараймыз. Не көріп тұрсыңдар? Бұларды бір сөзбен қалай атаймыз? Қайсысы артық?  Не себепті? Бүгін  біздің мақсатымыз ормандағы жануарлардың тіршілігін бақылау. 4 слайд. Із ненікі екенін анықтау үшін жұмбақты шешу керек. Шырша саясы-күркесі, Өзі орман еркесі. Қарғып жүрер жан-жаққа, Өте құмар жаңғаққа              (Тиін) 5 слайд. Тиін-қарапайым аңдардың бірі  оны   орманда және  саябақтарда кездестіруге болады. 6 слайд. Тиін ағаштың қуысын мекендейді. Аязды күндері інінен бірнеше күн шықпай жатады. 7 слайд. Мына із ненікі екен қалай ойлайсыңдар? Жұмбақты шешіп көріңдерші? Жылқы тұмсық, Ешкі құйрық. Есек құлақ, Қорқақ өзі Қыли көзі.                (Қоян) 8 слайд. Қоян  тонын өзгертеді қалай ойлайсыңдар,  неліктен?  Қыста-ақ, жазда-сұр болады. 9 слайд. Қоянның інін қарайды. 10 слайд. Сұрғұлт тартқан түсі бар Ақсиған көп тісі бар Тыным таппай жүгіріп, Сілекейі шұбырған, Қыстау маңын ториді, Ауылдың өш бар иті     (Қасқыр) Қасқырдың ізі иттің ізіне ұқсайды.                     11 слайд. Қыста қасқырлар топпен жүреді, қанша қасқыр жүріп өткенін білмей қаласың. Кейбір қасқырлардың түрлері қызыл кітапқа енгізілген. 12 слайд. Олар ашық аспан астында ұйықтайды. Апан-күшіктеу үшін ғана керек. 13 слайд. Осы жануарлардың қандай ұқсатықтары бар? 14  слайд. Қар үстінде тағы бір із жатыр. Орманда тұрады, өзі бір қу, Жүрген жері айғай да шу.  (Түлкі) 15 слайд. Түлкі қандай аң деп ойлайсыңдар? Ол немен қоректенеді? 16  слайд. Күзде түлкілер індерінен шығып, орман кезіп кетеді. Қыста әр бұтаның түбі-оның үйі, мұрнын ұлпа құйрығымен жауап алып, домаланып жата қалады да, ұйықтайды. 17 слайд. Қыс бойы  жатады, Тәтті ұйқыға батады.         (Аю) 18 слайд. Аю-үлкен, зор, күшті аң. Оны орман қожайыны деп атайды. 19 слайд. Құлаған ағаштың тамырының астынан аю өзіне апан (ін) жасап алады. Ішіне  шырша, қураған бұтақтарды тасиды. Қыста апанды қалың қар жабады да, аю жылы жерде ұйқыға кетеді. 20 слайд. Үсті  толы ине, Бірақта, іс тігіп, Қадамайды түйме.        (Кірпі) 21  слайд. Мынау кісіні кім деп ойлайсыңдар? 22 слайд. Маман-орманшы. Ол орманды бағып-қағады, зиянды жәндікдік- терден, аурудан, өрттен қорғайды. Қашан, қайда және қанша ағаш кесуге болатынын шешеді және браконьерлерден орманды  қорғайды. Браконьер-бұл жануарлар мен өсімдіктер әлемінің қас жауы. Браконьер-ол да тонаушы, бірақ ол  және өтіп бара жатқандарды тонамайды, керісінше жануарлар мен  өсімдіктерге  зиян келтіреді ағаштарды сындырады, аңдарды атады. 23  слайд. Қыс-ол орман жануарлары үшін ең қиын кезең.Қыста суық, тамақ аз, жануарлар ашығады. Сондықтан орманшылар оларды қолдан тамақтандырады. Олар жаз және күз айларында орман жануарларына арнап тамақ дайындайды: шөп, қайың және қарағай бұтақтарын, жем. Қыста осы тамақтарды орман алаңдарында  тұрған астауларға салады. 24  слайд. Еліміздің негізгі заңы- конституцияда табиғат пен қоршаған ортаны қорғау туралы арнайы бап бар. Барлық ормандар мен  орманды мекендеушілер мемлекеттің қорғауында болады. Сергіту сәті. 25  слайд. Карточкамен жұмыс. Тиіннің сүйікті асын табу. 26  слайд. Карточкамен жұмыс. Ненің іздері? Картокамен жұмыс. Жануарлар қыста қайда паналайды.? Шығармашылық жұмыс. Мақтадан, түрлі-түсті қиылған жіптерден   ойыншық аңдарды  жасайық. Аңдарды өздері таңдап алып  жасайды. (Қоян, тиін, аю, қасқыр.)	Жануарлар. Жылқы. Қасқыр, аю, түлкі, тиін, кірпі-жабайы жануарлар, жылқы-үй жануары. Жұмбақты шешеді. Бұл тиін. Ол жаңғақтармен, саңырауқұлақтармен, емен жаңғағымен қоректенеді. Ол қорқақ аң.  Түсі қызғылт сары. Тиіннің тырнақтары өткір, құйрығы ұлпа ұзын, соның көмегімен бұтақтан-бұтаққа секіреді, ағаштың діңімен жүгіреді. Тәрбиешіні тыңдайды. Өз ойларын айтады. Жұмбақты шешеді. Бұл қоян. Қоян   қорқақ. Ол тонын өзгертеді қыста-ақ, жазда-сұр болады. Қыста қардың түсімен бірдей болады. Қоян шөптесін өсімдіктермен, жапырақтармен, ағаштармен бұталардың қабығымен қоректенеді. Қоянның артқы аяғы ұзын болады, олар оған тез жүгіруге көмектеседі. Алдыңғы аяқтары қысқа болады. Ініне қарайды. Жұмбақты шешеді. Бұл қасқыр. Қыста қасқырлар топпен жүреді, қанша қасқыр жүріп өткенін білмей қаласың.  Кейбіреуі  өз тамақтарын тауып жейді. Олардың аяқтары мықты, азу тістері өткір.Қасқырлар жыртқыш болады. Тәрбиешіні тыңдайды. Өз ойларын айтып, әңгімелейді. Жұмбақты шешеді. Бұл түлкі. Түлкі қу, айлакер, жыртқыш аң. Түсі қызғылт сары.  Түлкі өз ізін жасыру үшін, сыпырғышпен сыпырған сияқты  құйрығын бұлғаңдатады, жайлап қана қоянға, тышқанға, тиінге жақындайды. Слайдқа қарайды. Жұмбақтың шешімін табады. Бұл аю. Аю-үлкен,  күшті аң.  Аюды көбіне икемсіз дейді,  ол өте тез, шапшаң: тез жүгіреді, үлкен денеге қарамастан, ол  алысқа секіреді,  суда жақсы жүзеді және ағашта өрмелейді. Ол балықпен қоректенеді. Күзге қарай қыста тоңбау үшін  аю семіреді   май жинайды және жуан болады. Қыста ол апан жасап алып, ұзақ ұйқыға кетеді. Тәрбиешінің әңгімесін тыңдайды. Жұмбақ шешімін табады. Бұл кірпі. Орманшы. Балалар өз түсініктерін айтады. Орманшы ол орманды қорғайды. Өрт болмасын деп, ағаштарды ешкім кесіп алып кетпесін және аңдарды атпау үшін орманшы қарайды. Қыста жануарларды тамақтандырады. Балалардың жауаптары тыңдалады. Қыста күн суық, боран, аяз балады. Тамақ аз болады, жануарлар ашығады. Орманшы оларға шөп, қайың және қарағай бұтақтарын, жем. Қыста осы тамақтарды орман алаңдарында  тұрған астауларға салады. Тәрбиешінің әңгімесін тыңдайды. Сергіту сәтін қимылмен жасайды. Тиіннің жейтін қорегін табу. Аңдар мен оның іздерін сәйкестендіреді. Жануарларды паналайтын жерлеріне сәйкестендіреді. Шаблонға қиылған аңдарды мақтадан, түрлі-түсті қиылған жіптерден  жапсырады.
Рефлексивтік-коррекциялау	Қорыту. Балаларды мақтау, мадақтау. Жасаған жұмыстарынан көрме ұымдастыру.	Балалар риза болады.

Күтілетін нәтиже:

Ұғынады:Ормандағы аңдардың өмір сүру тіршілігін.

Түсінеді:Аңдардың мінез-құлықтары мен қылықтары туралы.

Қолданады:Аңдарды сыртқы келбетіне қарап ажырата біледі, оларға қамқорлық сезіммен қарауды .