Тәрбие сағаты "Жеті қазына" (4 сынып)

Тәрбие сағаты

Тақырыбы: « Жеті қазынаның бірі »

Тәрбие сағатының мақсаты:

1.Оқушыларға жеті саны киелі екенін ұғындыру, жеті қазынаның маңызын түсіндіру.

2.Жеті қазынаны атауға, еліне елеулі қызмет жасайтын азамат болуға, сахналанған ертегі бойынша анық сұраққа жауап беруге дағдыландыру, ертегі арқылы анық, мәнерлі сөйлеуге үйрету.

3.Оқушыларды мәнерлі сөйлеуге, сызба бойынша еркін жұмыс жасауға, қазақ халқының салт-дәстүрін, әдет-ғұрпын қастерлеп, дәріптеуге тәрбиелеу.
Көрнекі-құралдар: Суреттер, мақал - мәтелдер, бейнетаспа, слайд

Әдістері: Түсіндіру, көрсету, көрініс, сұрақ – жауап.

Тәрбие сағатының барысы:  

Ұйымдастыру кезеңі: ынта қою.

Бүгінгі күнімізді бір – бірімізге кәмпитті сыйлау арқылы жақсы тілегімізді білдірейік.

Мен саған денсаулық, бақыт тілеймін.

- Бүгін аптаның қай күні?

- Бүгін аптаның алтыншы күні, сенбі.

- Бір аптада  неше күн бар? (санайық)

- Дүйсенді, сейсенбі, сәрсенбі, бейсенбі, жұма, сенбі, жексенбі.

-  Яғни, жеті күн бар.

-Балалар біздің қазақ халқы жеті санын «қасиетті, киелі сан » - деп есептейді. «7» - дегенде тағы не естеріне түседі?

- Жеті атамыз: 1.Ата 2. Әке  3. Бала  4. Немере  5. Шөбере  6. Шөпшек 7.Немене.

- Жұмада 7 шелпек пісіреді.
- Жеті ғаламшар бар
- Жеті нота бар.
- Жеті қазына бар.

- Жақсы балалар, бүгінгі тәрбие сағатымыздың тақырыбы «Жеті қазына».

Қазына дегенде көз алдымызға не елестейді?
Байлық, ақша, асыл тастар, алтын - күміс, сандықтағы бағалы заттар.

-         Жақсы балалар, жеті қазынаға тоқтолмай тұрып, мына Рамазан Стамғазиевтің орындауындағы «Аңшының әні» атты бейнесюжетке көңіл бөліп тыңдайық.
 - Бұл бейнесюжетте не туралы айтылған?

-         Жеті қазынаны ата.

1.     Ер жігіт                              5. Берен мылтық

2.     Сұлу әйел                          6. Қыран бүркіт 

3.     Білім - ілім                        7. Құмай тазы          

     4.     Жүйрік ат      

Көрініс:

Арыстан:  - Қанекей аңдар, жиналындар! Сендерге қоятын бір сұрағым бар.  Кім күшті, кім ақылды, кім епті?

Түлкі: - Сен күштісің,сен ептісің.

Қасқыр: - Сен қайраттысың, сен ақылдысың.

Арыстан: - Ит, сен неге үндемей тұрсың?

Ит: - Ең ақылды, қайратты ол адам.

-         Арыстан оған ашуланады. Ит осылай аңдардан бөлініпті. Содан бері ит адамның досы, серігі, қорғаушысы болыпты.

  Иттің шығу тарихы

Ит – қасқыр тұқымдасына жататын жыртқыш. Иттер шамамен б.з.б. 15 – 10 мың жыл бұрын қолға үйретілген деп есептеледі. Бұлар – нағыз етқоректі жануарлар. Тістерінің ішінде ең жақсы дамығаны – азу тісі. Алдыңғы аяқтарында 5 башай, артқы аяғында 4 башай болады. Иттердің есту, көру, иіс сезу мүшелері өте жақсы жетілген. Үйретуге өте бейім болады. Жыныстық жағынан төбеті 10 – 12 айда, қаншығы 7 – 8 айда жетіледі, жылына 1 – 2 рет ұйығады. Буаздық мерзімі 58 – 65 күн, қаншығы 1 – 2, кейде 12 – 18 соқыр, саңырау, тіссіз күшіктер табады. Құлағы 5 – 8, көзі 10 – 14 күннен кейін ашылып, сүт тістері 20 – 30 күннен кейін шыға бастайды. Күшіктері енесін 1 – 1,5 айдай емеді. Иттер 10 – 12 жылдай тіршілік етеді. Қазір дүние жүзінде иттердің 400 тұқымы белгілі. 

Иттердің түрлері

Қазіргі кезде Ит тұқымына қарай бірнеше топтарға бөлінеді: шпицетәрізділер бұған терьерлер мен доберман-пинчерлер жатады; тазы иттер мен овчаркалар; Азия, Америка, Австралия құрлығына тән иттер; Оңтүстік жарты шар иттері.

"Құмай тазы" қазақтың ертеден келе жатқан аңшы иті. Ол өте жылдам әрі алғыр, 6 айынан бастап аңшылыққа үйретеді 8-9 айында аңға қосады. "Құмай тазы" аңшылыққа тез үйреніп кетеді, оның өзінің аңшылық қасиеті болады. "Құмай тазының" өзге иісі болмайды яғни жаман иісі.  

Тазының мінез-құлығы. Ит 1,5-2 жасында толық жетіліп, ұйығады. 58-65 күн өткенде көздері жұмылған, құлағы естімейтін, тіссіз қызыл иек, соқыр, саңырау күшіктер туады. Шамамен бір апта өткенде құлақ тесіктері ашылып, онан тағы он күн өткенде көзін ашады, бір айда сүт тістері шығады. Қазақтар бауырын жаңа көтерген кезінде тазы кушігін қырғабауын беріп, үйіне әкеледі де, мәпелеуді бастайды. Арам мен қарам, адал мен сауапты , тәртіпті 

Иттердің атқаратын қызметі

Иттерді күнделікті тұрмыста пайдалануына қарай 3 топқа біріктіреді: аңшы иттер, күзет иті және үйде ұсталатын декоративті (сән үшін) иттер.

Иттің күтімі

Итті тәулігіне 1-2 рет, ауру, әлжуаз иттерді 3 рет

 тамақтандырады. Ол сүйек–саяқ сорпасына пісірілген әр түрлі жармалардан жасалған бөкпен түрінде суытылып бері-леді. Тамыр жеміс, көкө-ніс, сәбіз, қырыққабат, қызылша, оның сабағы ши-кідей немесе пісіріліп, тамаққа қосылып, алдына қойылады. Итке әртүрлі сүт тағамдарын да беруге болады. Итті жыл сайын оба, құтыру ауруларына қарсы егіп тұру қажет.

Иттен келетін зиян

Қолға үйретілген иттерде болатын әр түрлі жұқпалы аурулар (құтыру, саркоптоза, трихофития, т.б.) адамдарға жұғады. Сондықтан оларды үнемі ветеринарға көрсетіп, жыл сайын үйде ұсталатын иттерді құтыруға карсы, ал күшіктерді обаға қарсы ектіріп отыру қажет.      

Мақал – мәтелдермен жұмыс.

Итке байланысты қандай мақал – мәтелдер білесіңдер?                  

Сергіту сәті: - Біздің аңшымыз қаражорға биін билегенді жақсы көреді екен. Қанекей балалар, аңшымызға биді орындап береміз ба?

Онда барлығымыз орнымыздан тұрып аңшыға қаражорға биін орындап берейік.

Шығармашылық  жұмыс.

Жұппен жұмыс: Жұпқа бөліп, әр топқа ит туралы шығарма жазуға тақырыптар ұсыну.

1 жұп: Менің итім.

2 жұп: Ит адамға адал дос.

Қорытынды:  Жеті қазынаны ата

Арыстан өзі туралы не білгісі  келді? т.б. сұрақ – жауаптармен пысықтау