. Тұздар. Tұздардың құрамы мен қасиеттері

Химия   8 сынып                  

Сабақтың тақырыбы.                                 Тұздар 
Білімдік мақсаты:Оқушылардың оксид,қышқыл жөніндегі білімін жүйелеу,тұздардың құрамымен ,қасиеттерімен таныстыру,химиялық формула мен теңдеу құру,есеп шығару біліктерін дамыту, өздігінен жұмыс істеуге дағдыландыру. 
Дамытушылық мақсаты.Оқушылардың танымдық қабілеттерін арттыру. 
Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ізденімпаздыққа, жауапкершілікке, ұйымшылдыққа, іскерлікке тәрбиелеу. 
Сабақтың типі:  Аралас 
Түрі:  Дәстүрлі. 
Көрнекіліктері:   Тірек сызба,слаидтар. 
Сабақ барысы: 
Сыныптық  жұмыс.   Оқушылар   II- топқа бөлінеді
1.Кестедегі бос орынды толтыру

Оксидтер	Негіздер	Қышқылдар	Тұздар  ?
SO2	NaOH	H2SO4
MgO	Ca(OH)2	HCI

2- тапсырма. 

2 моль күкірт қышқылының массасы нешеге тең?

3- тапсырма. 
Белгісіз затты тап. 
H2O + X= H2SO4 
X +2 HCI=CaCI2 +H2 
MgO+X =MgSO4+H2O                  Жаңа сабақ барысы:  Мағнаны тану. Слайд №1

 Швед ғалымы Йёнс Якоб Берцелиус

(1779  - 1848)

Тұздар ерте заманнан белгілі.  1812 жылы  Я.Берцелиус тұздардың электрхимиялық теориясын құрды. 

Тұздар - металл атомы мен қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат . Немесе

Тұздар – химиялық қосылыстар класы; қышқыл молекулаларындағы сутек атомдарының орны толықтай немесе жартылай металл атомдары не ОН топтарына ауысқан қосылыстар; қалыпты жағдайда иондық құрылымдағы кристалл заттар

Тұздардың түрлерi

Тұздар орта, қышқыл, негіздік, қос және кешенді болып бөлінеді.

1.     Орта тұздар – сутек атомдары толық ауысса (Na2CO3, K3PO4, MgSO4);

2.       Қышқыл тұздар – сутек атомдары металл атомдарымен біртіндеп алмасса (NaHCO3, K2HPO4);

3.       Негіздік тұздар – құрамына гидроксил тобы енсе (MgOHCl, A1(OH)₂Cl),

4.       Қос тұздар – сутектің орнын бірнеше металл катиондары басса (KAl(SO₄)₂, NaK₂PO₄);

5.       Кешенді тұздар – құрамында кешенді катион ( [Cu(NH₃)₄]SO₄) немесе кешенді анион (K[Fe(CN)₆]) болса түзіледі.

Тұздар көбіне халықаралық номенклатура бойынша аталады. Тұздар суда ерігенде иондарға ыдырап, ерітінділері электр тогын өткізеді.

Гидролиз тұрғысынан тұздар 4 топқа жіктеледі:

1. күшті негіз бен күшті қышқылдан;

2. күшті қышқыл мен әлсіз негізден;

3. әлсіз негіз бен күшті қышқылдан;

4. әлсіз негіз бен әлсіз қышқылдан түзілген.

Күшті қышқыл мен күшті негізден түзілген тұздардан [KCl, NaCl, Ca(NO₃)₂] басқасы гидролизденеді. Тұздар қышқылдармен, сілтілермен және өзара ион алмасу реакцияларына түседі, металдармен әрекеттеседі. Тұздарды алудың 10-нан аса жолы бар. Тұздар табиғатта кең таралған. Тұздар қатты (ас тұзы) және еріген күйінде көл, теңіз, мұхит суларында, өсімдіктер мен жануарлар организмінде кездеседі. Тамақ өнеркәсібінде, ауыл шаруашылығында, медицинада, металлургия, шыны, т.б. өнеркәсіп салаларында, тұрмыста кеңінен қолданылады.

Бекіту тапсырмалары:  Ой шақыру
Сәйкестік тест 
1.Калий хлориді                                                                     А.  Li3 PO4 
2.Алюминий фосфаты                                                          Ә.  K CI 
3.Натрий силикаты                                                                Б.  Mg (NO3) 2 
4. Магний нитраты                                                                 В.   FeS 
5. Темір сульфиді.                                                                 С. Ca SO4 
6.Кальций сульфаты                                                             Д.  AI PO4 
7.Литий фосфаты                                                                  Е. Na2SiO3

Кім жылдам? 
1. Мына тұздардың формулаларын құрастыру:  кальций сульфаты, натрий фосфаты, барий нитраты, мырыш сульфиді, мыс хлориді, магний сульфаты. 
2. Реакцияларды аяқтау: 
Mg+HCL= 
Zn +AgNO3= 
Hg+FeCL2= 
KOH+H2SO4= 
Na3PO4+Ca(HCO3)2= 
AgNO3+HCL=

 Шыңға шығу ойыны. Слайд №2

Үйге тапсырма беру: Тұздар құрамы, қасиеттері.

 Есеп шығару

1. Мыс оксидінің 1,6 грамын еріту үшін массалық үлесі 10 пайыздық күкірт қышқылының қанша көлемі қажет.? 
2. 14 гр кальций оксиді 35 гр азот қышқылымен реакцияласқанда неше гр тұз түзіледі? 

 

·              

Калий гидрокарбонаты                                                                                     Калий (III) Гексацианоферраты

 

  Аммоний-церий(IV) сульфаты                                                                    Қорғасын (II) нитраты

Аммония фториды                                         Галлий селениды

кремний карбиды          Индий Антимониды

                                                              

Кальций фториды                                                               Мыс (II) ортофосфаты

                                                              

Кобальт (II) метасиликаты                                               Қорғасын (II) бромиды

Ақмола облысы Зеренді ауданы                                        Ашық сабақ                        Тақырыбы: Тұздар                                                   Пән мұғалімі Қасымов К. Н.  2014 оқу жылы

Краткое описание документа:

Химия   8 сынып                  

Сабақтың тақырыбы.                                 Тұздар 
Білімдік мақсаты:Оқушылардың оксид,қышқыл жөніндегі білімін жүйелеу,тұздардың құрамы мен, қасиеттері мен таныстыру,химиялық формула мен теңдеу құру,есеп шығару біліктерін дамыту, өздігінен жұмыс істеуге дағдыландыру. 
Дамытушылық мақсаты.Оқушылардың танымдық қабілеттерін арттыру. 
Тәрбиелік мақсаты: Оқушыларды ізденімпаздыққа, жауапкершілікке, ұйымшылдыққа, іскерлікке тәрбиелеу. 
Сабақтың типі:  Аралас 
Түрі:  Дәстүрлі. 
Көрнекіліктері:   Тірек сызба,слаидтар. 
Сабақ барысы: 
Сыныптық  жұмыс.   Оқушылар   II- топқа бөлінеді
1.Кестедегі бос орынды толтыру

Оксидтер	Негіздер	Қышқылдар	Тұздар  ?
SO2	NaOH	H2SO4
MgO	Ca(OH)2	HCI

2- тапсырма. 

2 моль күкірт қышқылының массасы нешеге тең?

3- тапсырма. 
Белгісіз затты тап. 
H2O + X= H2SO4 
X +2 HCI=CaCI2 +H2 
MgO+X =MgSO4+H2O                  Жаңа сабақ барысы:  Мағнаны тану. Слайд №1

 Швед ғалымы Йёнс Якоб Берцелиус

(1779  - 1848)

Тұздар ерте заманнан белгілі.  1812 жылы  Я.Берцелиус тұздардың электрхимиялық теориясын құрды. 

Тұздар - металл атомы мен қышқыл қалдығынан тұратын күрделі зат . Немесе

Тұздар – химиялық қосылыстар класы; қышқыл молекулаларындағы сутек атомдарының орны толықтай немесе жартылай металл атомдары не ОН топтарына ауысқан қосылыстар; қалыпты жағдайда иондық құрылымдағы кристалл заттар

Тұздардың түрлерi

Тұздар орта, қышқыл, негіздік, қос және кешенді болып бөлінеді.

1.     Орта тұздар – сутек атомдары толық ауысса (Na2CO3, K3PO4, MgSO4);

2.       Қышқыл тұздар – сутек атомдары металл атомдарымен біртіндеп алмасса (NaHCO3, K2HPO4);

3.       Негіздік тұздар – құрамына гидроксил тобы енсе (MgOHCl, A1(OH)₂Cl),

4.       Қос тұздар – сутектің орнын бірнеше металл катиондары басса (KAl(SO₄)₂, NaK₂PO₄);

5.       Кешенді тұздар – құрамында кешенді катион ( [Cu(NH₃)₄]SO₄) немесе кешенді анион (K[Fe(CN)₆]) болса түзіледі.

Тұздар көбіне халықаралық номенклатура бойынша аталады. Тұздар суда ерігенде иондарға ыдырап, ерітінділері электр тогын өткізеді.

Гидролиз тұрғысынан тұздар 4 топқа жіктеледі:

1.  күшті негіз бен күшті қышқылдан;

2.  күшті қышқыл мен әлсіз негізден;

3.  әлсіз негіз бен күшті қышқылдан;

4.  әлсіз негіз бен әлсіз қышқылдан түзілген.

Күшті қышқыл мен күшті негізден түзілген тұздардан [KCl, NaCl, Ca(NO₃)₂] басқасы гидролизденеді. Тұздар қышқылдармен, сілтілермен және өзара ион алмасу реакцияларына түседі, металдармен әрекеттеседі. Тұздарды алудың 10-нан аса жолы бар. Тұздар табиғатта кең таралған. Тұздар қатты (ас тұзы) және еріген күйінде көл, теңіз, мұхит суларында, өсімдіктер мен жануарлар организмінде кездеседі. Тамақ өнеркәсібінде, ауыл шаруашылығында, медицинада, металлургия, шыны, т.б. өнеркәсіп салаларында, тұрмыста кеңінен қолданылады.

Бекіту тапсырмалары:  Ой шақыру
Сәйкестік тест 
1.Калий хлориді                                                                     А.  Li3 PO4 
2.Алюминий фосфаты                                                          Ә.  K CI 
3.Натрий силикаты                                                                Б.  Mg (NO3) 2 
4. Магний нитраты                                                                 В.   FeS 
5. Темір сульфиді.                                                                 С. Ca SO4 
6.Кальций сульфаты                                                             Д.  AI PO4 
7.Литий фосфаты                                                                  Е. Na2SiO3

Кім жылдам? 
1. Мына тұздардың формулаларын құрастыру:  кальций сульфаты, натрий фосфаты, барий нитраты, мырыш сульфиді, мыс хлориді, магний сульфаты. 
2. Реакцияларды аяқтау: 
Mg+HCL= 
Zn +AgNO3= 
Hg+FeCL2= 
KOH+H2SO4= 
Na3PO4+Ca(HCO3)2= 
AgNO3+HCL=

 Шыңға шығу ойыны. Слайд №2

Үйге тапсырма беру: Тұздар құрамы, қасиеттері.

 Есеп шығару

1. Мыс оксидінің 1,6 грамын еріту үшін массалық үлесі 10 пайыздық күкірт қышқылының қанша көлемі қажет.? 
2. 14 гр кальций оксиді 35 гр азот қышқылымен реакцияласқанда неше гр тұз түзіледі? 

 

·              

Калий гидрокарбонаты                                                                                     Калий (III) Гексацианоферраты

  Аммоний-церий(IV) сульфаты                                                                    Қорғасын (II) нитраты

Аммония фториды                                         Галлий селениды

кремний карбиды          Индий Антимониды

Кальций фториды                                                               Мыс (II) ортофосфаты

Кобальт (II) метасиликаты                                               Қорғасын (II) бромиды