Урок «Қазақстанның көлік кешеніне жалпы шолу.Теміржол және автомобиль жолдары» 9 класс

 

 

Тақырыбы :  «Қазақстанның көлік кешеніне жалпы шолу.Теміржол және автомобиль жолдары»

 

                                                 Сыныбы : 9 «ә»

География пәні мұғалімі : Тұрсынғалиқызы Нағима

Бекітемін:  ___________________          ___________

Мектептің оқу ісінің меңгерушісі                   Күні

Тақырыбы:   §33. «Қазақстанның көлік кешеніне жалпы шолу.Теміржол және автомобиль жолдары»

Түрі: Дәстүрлі.

Әдісі: Репродуктифті проблемалық әдіс.

Мақсаты: Шаруашылық салалары мен өнім өндіретін кәсіпорындарды және олардың тұтынушылары арасын байланыстырушы топ ретінде еліміздің экономикасындағы көлік кешенінің маңызын түсіндіру.

Көрнекілігі: Оқулық, тақта, ҚР физикалық картасы.

Сабақ жоспары:

1. Ұйымдастыру                                   5. Жаңа сабақты бекіту

2. Үй тапсырмасын тексеру                          6. Үйге тапсырма

3. Жаңа сабақ түсіндіру                       7. Оқушыны бағалау

4. Жаңа сабақты қорытындылау                  

Географиялық диктант

1.Техникалық дақылдарды атаңдар?

Күнбағыс

2.АӨК-ке қолдаушы негізгі салаларын атаңдар?

Тұқым өсіру

3.Жеңіл өнеркәсіп құрамына қандай салалар кіреді?                                                           Былғары

4.Жартылай дайын өнімдер?

                                     Жіп иіру

5.АӨК-ке қолдаушы негізгі салаларын атаңдар?

                              Микробиология

6.Біздің еліміздегі бидайдың түрі?

            Күздік бидай

7.Аяқкиім өнеркәсібі  негізгі кәсіпорындары? Семей

8. Фармацевтика өнеркәсібіне сипаттама?

химия өнеркәсібінің маңызды саласы.Ең үлкен химфарм зауыты  орналасқан қала?

                    Шымкент қаласы

9.Көп жылғы шөптесетін және ауыспалы мәдени дақылдарды

         егуге жарамды жер қалай аталады?

                                          Егістік жер

10.Ұн тарту-жарма өнеркәсібінің бір саласы?

                                     Нан өнеркәсібі

11.Бау-бақша шаруашылығының Арыс,Сырдария және

      Іле,Алатау бөктерінде  орналасқан аудандары

                            айналысатын шаруашылық? 

                 Жүзім шаруашылығы

Жаңа сабақтың барысы:

Көлік кешені ауыл шар-ы сияқты өнім бермейді. Бірақ жүк пен жолаушы тек көлік көмегімен ғана қозғалысқа түседі.

Көлік түрлері: су көліктері, теміржол, автомабиль, әуе, құбыр, телекоммуникация.

Көліктің бірнеше түрі немесе бірнеше көлік жолы тоғысатын, жүк алмасуы жүзеге асатын орындарды  көлік торабы деп атаймыз. Олар: біртекті және кешенді болып екіге бөлінеді.

Жүк айналымы:

-57,5%-теміржол;

-27 %-құбыр жолы;

-15,5% автомобиль;

Теміржол көлігі.Революцияға дейін 2000 км болса, кәзіргі таңда 15,1мың км ден асып, Ресей, Украйнадан кейінгі үшінші орынды алып отыр. Жиілігі әр бір 1000 км-ге 5,3 км-ден келеді.

                                                     Орынбор-Ташкент.

Маңызды үш магистраль                          Түркістан-Сібір (Түрк.Сіб.)

                                                     Транс Қазақстан.

Автомобиль көлігі. Жүрдек анағұрлым ыңғайлы. Жақын қашықтыққа жүк пен жолаушы тасымалдайды. Жалпы ұзындығы 95мың км.

Республика деңгейінде- 22,2%.

Жергілікті деңгейде- 77,8%.

Халықаралық маңызы бар жолдар ұзындығы- 12,4мың км.

Су көлігі. Жалпы ұзындығы 6мың км. 4мыңы өзенмен өтеді(Ертіс 1700км). Қалған бөлігі Каспий теңізіне тиесілі Ақтау портынан жылына 1,5млн т құрғақ, 8млн т сұйық күйінде жүк тасымалданады. «Теңіз-Сервис» Баутино портын жасанды арал салу үшін пайдалануда.

Әуе көлігі. Әуе көлігін жүк пен жолаушы тасымалдаумен қатар егіс даласына минералды тыңайтқыш шашуға пайдаланады. ҚР 51 әуежай жұмыс істейді. 21-і республикалық маңызға ие.

 

Құбыр желісі. Мұнайдың 60%-ы, газдың толығы  тасымалданады. Батыс Қазақстан э.а.да 5бағытқа созылған құбыр желісі бар: 1. Каспий құбыр концорциумы(1500км); 2. Теңіз-Баку- Супса(1730км);3. Теңіз-Харг(2505км); 4. Батыс Қаз-н-Қытай- Тынық мұхит жағалауы(ол 2004ж салынуға тиіс еді. Атасу-Алашанькоу 2004-2006ж.ж салынды); 5. Батыс Қаз-н-Құмкөл.  Жалпы 6000км созылған Қазақстанда.

 

Телекоммуникация. Техникалық базасы- 637қалалық, 2,8мың ауылдық, 19 автоматтандырылған халықаралық станциялардан тұрады. ҒТР-ға байланысты ұялы байланыс, интернет жүйесі қалыптасқан. ҚР интернет 1994ж келді.

 Картамен жұмыс ірі магистралдарды орналастыру

Бекіту сұрақтары:

1.Көлік кешені неліктен өндірістік салаға жатқызылады?

2.Автомобиль көлігінің басқа көлік түрлерінен ерекшелігі неде?

3.Көлік торабы деген не?

4.Өздерің тұратын жерде көлік торабы бар ма?

5.Өзен және теңіз көліктерінің Қазақстан экономикасында алатын орны мен маңызы қандай?

Бағалау:

Үйге тапсырма: §33 «Қазақстанның көлік кешеніне жалпы шолу.

Теміржол және автомобиль жолдары»