Урок по калмыцкому языку для 7 класса "Хувс"

• 1 слайд

  Кичәлин төр: Хүвс.
  Товчлгч кичәл
  Кичәлин күсл: «Хүвс» гидг төрән амн
  үгин зөөрәр дамҗад
  давтлһн.
  Дандан Шаульдина Ирина,
  Элст балhсна 23-гч дундын школын
  хальмг келнә болн литературин багш.
  

• 2 слайд

  Тасрха умшад, хүвстә үгмүд темдглтн, әңгинь заатн.
  -Буйн төгс ааван буй уга окад,
  Бурхн сәәхн ээҗән көвүн уга окад,
  Бум өрк алвтан нойн уга окад,
  Бумбан сәәхн хатан hанц бийинь хаяд,
  Буурл Һалзнарн таниг дахсн эс билү би?
  Хәр һазрт һарад одхла,
  Ард минь келдг
  Ах-дүүһин оңһа угалм,
  Хәр һазрт хатрад йовхла,
  Халун хәәсн хот өгдг
  Эгч-дүүһин оңһа угалм,
  Нанд орхнь чигн үлү
  Арслң чиирг бәәнәлм,
  Эднәс зархнтн,- гиҗ уульн,
  Алтн ширәһәснь әдс авн келв.
  

• 3 слайд

  - Буйн төгс ааван буй уга окад,
  Бурхн сәәхн ээҗән көвүн уга окад,
  Бум өрк алвтан нойн уга окад,
  Бумбан сәәхн хатан hанц бийинь хаяд,
  Буурл Һалзнарн таниг дахсн эс билү би?
  Хәр һазрт һарад одхла,
  Ард минь келдг
  Ах-дүүһин оңһа угалм,
  Хәр һазрт хатрад йовхла,
  Халун хәәсн хот өгдг
  Эгч-дүүһин оңһа угалм,
  Нанд орхнь чигн үлү
  Арслң чиирг бәәнәлм,
  Эднәс зархнтн,- гиҗ уульн,
  Алтн ширәһәснь әдс авн келв.
  
  

• 4 слайд

  Чикәр бичгдснь темдглтн.
  эн тана
  умш бичә
  илгәх уга көвүн
  келхмн биш
  келх үг уга
  суушго
  эс мини
  биш авдм
  бичә ав
  
  
  
  

• 5 слайд

  ФИЗМИНУТК
  Эзн богд Җаңһр хан
  Эргндән ширтәд хәләнә,
  Барун талагшан хәләhәд,
  Байн Күңкән Алтн Чееҗлә мендлнә,
  Зүн талагшан хәләhәд,
  Зөргтә Арг Улан Хоңһрла мендлнә,
  Деегшән хәләһәд, Деедс Бурхдан зальврна,
  Дорагшан хәләһәд, һазр-усндан зальврна.
  

• 6 слайд

  Үгин ниицлһс тогтатн
  Аю күн орхий
  Эндр хур өөмнә
  Сән заңта кечкүвидн
  Заhсн кевтә уга күн
  Сурhуль кевтә
  Герин көдлмш болх мөн
  сө өдрлә ханлт
  өргүвидн
  Эк-эцкдән әдл биш
  Бийим белн уга
  Келн угад бичә
  көндәтн
  
  Аю күн орхий
  Эндр хур өөмнә
  Сән заңта кечкүвидн
  Заhсн кевтә уга күн
  Сурhуль кевтә
  Герин көдлмш болх мөн
  сө өдрлә ханлт
  өргүвидн
  Эк-эцкдән әдл биш
  Бийим белн уга
  Келн угад бичә
  көндәтн
  
  
  

• 7 слайд

  Өггдсн үгмүд олзлад, зәңгс тогтатн.
  Дастн, көдлхмб, бичнү, хәләй, хот уга,
  эс болҗ, болв чигн, болдг, иртн, келсән.
  _______________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________________
  

• 8 слайд

  Үлгүрмүд умшад, хүвс олад, таблицд буулhҗ бичтн.
  Келсн үгдән бичә хәрүцтн, кесн хамгтан бичә ачрхтн.
  Күн кевтә махан идәд, күрн кевтә нүкндән орҗ.
  Санан хурдмб, салькн хурдмб?
  Сарин сарулд хулхач дурго.
  Сарин сарул болв чигн сө өдрлә әдл биш.
  Залхуhин герт түлән уга, зальгдгин герт хот уга.
  Төрхәрә мууг сурһҗ эс болҗ, төөрсн мууг даладҗ эс болҗ.
  Эрдмин дала өргн болвчн, экн билгнь – ухан.
  
  

• 9 слайд

  Хүвс
  уга (-го), эс,
  бичә, биш (-ш)
  Тенд күн уга. Эс ирхлә яахв? Намаг бичә көндә. Би таниг таньхшв.
  у (-ү), -ий, -й,
  мб (-мби)
  Герт күн бәәнү? Санл доклад кехий? Бадм одачн hазай? Эн кемби?
  мөн, –мн(-м),-л
  Бадм доклад кехмн.
  Мал тенд йовнал.
  чигн – чн
  Бадм ирв чигн, доклад кех уга. Бадм эс ирвчн, хург болх.
  биз, кевтә
  Тедн эндр ирх биз. Тер мана мал кевтә.
  
  
  келгч: в-видн, -ч -т
  бийчлгч:-м-мдн,
  -чн-тн,-нь
  
  Би эндр ирхв. Та эндр ирхт.
  Дегтрчн ширә деер бәәнә.
  -ннь, -ан(-ән), -н, -рн
  Көвүндән белг кев. Күүкәрн
  шүлг умшулв.