Пәні: қазақ тілі
Күні:19.10.15
Сыныбы: 7-сынып
Сабақтың тақырыбы : Күшейтпелі
шырай
Сабақтың мақсаты :
а)
Күшейтпелі шырайдың салыстырмалы шырайдан айырмашылағын түсіндіру.Оқушылардың
шығармашылықпен жұмыс істеуіне ықпал ету.ойлау шеберлігін сөйлеу мәдениетін
арттыру;
ә)
Тәрбиелік мәні бар мысалдар келтіре отырып.оқушыларды елін,жерін,Отанын сүюге
тәрбиелеу;
б) Сабақ
барысында оқушыларды сауатты,көркем жазуға дағдыландыру;
Сабақтың түрі
: аралас сабақ
Сабақтың әдісі
: сұрақ –
жауап,түсіндіру,талдау
Сабақтың көрнекілігі : үлестірмелі кеспе қағаздар
Пәнаралық байланыс : әдебиет
Сабақтың барысы :
а)
Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен
амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл
бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
ә) Үй
тапсырмасын пысықтау :
Үйге берілген жаттығуды тексеремін.
Армысыздар,
балалар,
Дайынбыз ба,сабаққа?
Қазақ тілі-сөз өнері,
Сай келейік талапқа.
Ойымызды айтайық,
Білімімізді байқайық.
Мына отырған ұстаздар,
Қалсын бір сәт марқайып
1.Сын есім қалай түрленеді? 2. Сын есімнің шырайы дегендіміз не? 3.Шырай
нешеге бөлінеді?4. Салыстырмалы шырай қандай жұрнақтар арқылы жасалады?
б) Жаңа сабақты түсіндіру:
Біркелкі сындардың бірінен
екіншісінің өте артық не өте кем екендігін көрсететін шырай түрі
күшейтпелі шырай деп аталады Мысалы: үп-үлкен, тым үлкен
1 слайд
|
Күшейтпелі шырайдың жасалу жолдары
|
|
Күшейтпелі
шырай сапалық сын есімдердің алдына күшейткіш буындардың үстелуі арқылы
жасалады. Мысалы: біп-биік,
ұп-ұзын
|
- Күшейтпелі шырай сапалық негізгі сын
есімдерге өте,тым, аса, ең, тіпті, нағыз, нақ,
шымқай, орасан,кілең күшейткіш үстеулердің тіркесуі арқылы
жасалады.
|
|
Сын есімнің п дыбысымен аяқталып жасалатын
күшейткіш буындары негізгі сын есімдерден дефис (-) арқылы бөлініп жазылады:
жап – жасыл, ап- ауыр . Тек ақ, көк сын есмідері күшейткіш буын
қосарланғанда аппақ (ап – ақ емес), (көп –көк емес) болып бірігіп жазылады.
|
Кітаппен жұмыс. 59-жаттығу .1.Берілген күшейтпелі шырайды қатыстыра отырып мәтін
құраңдар.2. Сөйлемдерді салыстыра отырып үйлердің ішінде қай үйлер биігірек?
60- жаттығу.Сын есімдерден
күшейткіш үстеу жасаңдар.
Ақ, көк. қызыл,сары, әдемі, биік, ұзындау,
жіңішке, нәзік, суық, жылы, таза, ұсақ.
Мәтінді тыңдап ішінен сын есмідерді
табыңдар.
Білімді бекіту : . Семантикалық
картамен жұмыс.
2-слайд
І жұмыс
|
Сын
есім
түрлері
Мысалдар
|
Қосарлану
арқылы жасалған күрделі сын есімдер
|
Күшейткіш
буын арқылы жасалған күрделі сын есімдер
|
Сөздің
тіркесуі арқылы жасалған күрделі сын есімдер
|
|
1
|
Қызыл
ала
|
|
|
|
|
2
|
Қара
торы
|
|
|
|
|
3
|
Балалы-шағалы
|
|
|
|
|
4
|
Әп-әдемі
|
|
|
|
|
5
|
Орта
бойлы
|
|
|
|
|
6
|
Жақсы-жаман
|
|
|
|
|
7
|
Кіп-кішкентай
|
|
|
|
|
8
|
Ұзын
бойлы
|
|
|
|
|
9
|
Сұп-сұр
|
|
|
|
|
10
|
Қап-қара
|
|
|
|
|
11
|
Кең
маңдайлы
|
|
|
|
|
12
|
Ұзынды
– қысқалы
|
|
|
|
|
13
|
Үлкенді-кішілі
|
|
|
|
|
14
|
Ақ
сары
|
|
|
|
|
15
|
Жап-жақсы
|
|
|
|
ІІ жұмыс.
1.Сын есімнің шырай түрін көрсетіңіз.
A) 3.
B) 4.
C) 2.
D) 5.
E) 1.
2.Күшейтпелі шырайды көрсетіңіз.
A) Ағырақ, көкше.
B) Қуаң, бозаң.
C) Сұрша, бозғыл.
D) Аппақ, аса терең.
E) Сарғылт, күреңдеу.
3.Салыстырмалы шырайды көрсетіңіз.
A) Ұп-ұзын.
B) Сұп-суық.
C) Үлкенірек.
D) Аппақ.
E) Тым биік.
4.Сөйлемнен баяндауыш қызметін атқарып тұрған
сын есімді белгілеңіз.
Сен бір артық көркемсің.
A) Сен.
B) Бір.
C) Артық.
D) Жоқ.
E) Көркемсің.
5.Сөйлемнен пысықтауыш қызметін атқарып тұрған
сын есімді көрсетіңіз.
Өлеңмен сөзді желдей құйындатқан.
A) Өлеңмен.
B) Сөзді.
C) Желдей.
D) Құйындатқан.
E) Жоқ.
Оқушылардың түсінбеген сұрақтарына жауап
беремін.Оқушыларға бірнеше сұрақтар қоямын.
1.Сын есім қалай түрленеді?
2. Сын есімнің шырайы дегеніміз не?
3.Шырай нешеге бөлінеді?
4. Салыстырмалы шырай қандай жұрнақтар арқылы
жасалады?
5. Күшейтпелі шырай
қалай жасалады?
Білімді бағалау :Оқушылардың
ынтасына қарай білімдері бағаланады.
Үйге тапсырма : 61
-жаттығу. Мәтінді көшіріп, күшейтпелі сын есімдердің астын сызыңдар.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.