«А.Құнанбаев- қазақ халқының ұлы ақыны» тақырыбындағы Қазақстан тарихынан 8 класқа өткізілген ашық сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы:А.Құнанбаев- қазақ халқының ұлы ақыны.

Сабақтың мақсаты:Абай Құнанбайұлының өмірі мен шығармашылығы, басқару ісіне араласуы туралы түсінік беру

Сабақтың міндеттері:

• «Қазақ әдебиеті» пәнінен алған білімдерін негізге ала отырып, оқушыларды А.Құнанбайұлының өмір жолы және қызметімен таныстыру. Қазақтың ұлы тұлғасы туралы білімдерін  бекіту.
• Оқушылардың  тарихи мәліметтермен  жұмыс істеу дағдасын қалаптастыру, сол кезең қоғамын танып білуге, қойылған сұраққа нақты, жүйелі түрде жауап қайтара алуға және тарихи оқиғаның мазмұны мен сипатын терең ұғынуға үйрету;
• Оқушыларды еңбексүйгіштікке, өз бетінше ой қорытып, оны жеткізе білуге дағдыландыру.

Сабақтың типі: жаңа білімді игеру

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың әдісі: сын тұрғысынан ойлау технологиясының әдіс-тәсілдері

Көрнекілік: карта, сызба, ИТ

Күтілетін нәтиже: оқушылар бұрын алған білімдерінің негізінде Абайдың Қазақстан тарихындағы орнын анықтай алады, атқарған қызметтеріне талдау жүргізе алады.

Сабақтың барысы:

Ұйымдастыру

І.Психологиялық дайындық:

-Оқушылармен амандасу

-«Көңіл-күй неге ұқсас?» тренингісін өткізу

-Бағалау критерийлерімен таныстыру

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру

«Ыбырай Алтынсарин» тақырыбын «Зымыран сұрақтар» арқылы тексеру:

1. Ыбырай Алтынсарин қай жылы дүниеге келді(1841)

2 Ы.Алтынсарин қай жылы мектепті бітіріп,атасы Балғожа бидің хатшысы ретінде тілмаштық қызмет атқарды (1857)

3.. Ыбырай Алтынсарин қазақ қыздарына арнап мектепті қай жерде ашты?(Торғай)

4.Ыбырай  Алтынсариннің педагогикалық көзқарасының қалыптасуына кімдерің әсері тиді?

(К.Ушинский мен Коменский)

5.Ы.Алтынасриннің орыс-қазақ  мектептерінің оқушыларына арнап шығарған оқу құралдары?

( «Қырғыз(қазақ) хрестоматиясы» мен «Қырғыздарға(қазақтарға) орыс тілін үйретуге алғышқы басшылық»)

6.Өзінің очерктер мен ауызекі шығармаларында қазақстарды шаруашылықтың қандай түрімен айналысуға шақырды? (диқаншылық)

7. 1886 жылы Ыбырай Алтынсарин ашқан мектеп –интернатта  ұанша қыз оқыды?(211)

8. Ы.Алтынсарин қай жылы Торғай облысы мектептерінің инспекторы  болып тағайындалды?(1879)

9.Ы.Алтынсарин қай жерде дүниеге келген?(Қостанай облысыныда)

10. Ыбырайдың шын есімі ?(Ибраһим)

ІІІ. Жаңа сабақ

Ой толғау

Жазғытұры қалмайды қыстың сызы,
Масатыдай құлпырар жердің жүзі.
Жан-жануар, адамзат анталаса,
Ата-анадай елжірер күннің көзі.

Өлеңнің авторын сұрау арқылы жаңа сабақтың тақырыбымен таныстыру

-Абай туралы кім не біледі?

-Абайдың бір өлеңін оқып бере аласындар ма?

Мағынаны ашу

Мұғалім сөзі:

                      Озық ойлы орыс зиялыларымен  араласуы

 

Балалық шағы                                                                             Ұлы ақын, әрі ойшыл                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                       

                                                                                                         

   Аудармашылық қызметі

                                                                                                     Халық ағарту ісі

Абай – қазақ халқының жазба әдебиетінің салушы, ойшыл, ұлы ақын. Абай (Ибрагим) Шыңғыстау өңірінде дүниеге келді. Алғашында Абай өз ауылында молдадан білім алды. Кейін ауқатты Құнанбай баласын Семейдегі Ахмет Ризаның медресесіне оқуға берді. Медреседе ол Шығыс әдебиетін көп оқыды. Қаладағы орыс мектебіне барып жүрді. Мектепте жүрген шағында өзі де ақындық талабын байқата бастады. Алайда ел билеу ісіне балаларын да тартқысы келген аға сұлтан Құнанбай Абайдың қаладағы оқуын аяқтатпады. Ру қатынастарынан көп нәрсені байқаған оның әкесі Құнанбай мен барлық өмір талқысы мен көзқарастары бірыңғай қалыптасады. Абай әкесін ерекше құрметтеді.

Абайда патшалық дара биліктен орыс халқын айыра білді.Орыс-қазақ еңбекшілерінің достығын уағыздаған Абай орыс халқының тілін, мәдениетін үйренуге шақырды. Абай әндері, өлеңдері қазақ даласына кең тарады. Алайда рулық-патриархаттық дәтүрге мойынұсынған топтар Абайға оның туыстарын қарсы қоюға әрекеттенді. Абай Құнанбайұлы өз заманының ұлы кемеңгері еді. Абай шығармаларының терең, пәлсапалық ойлы мазмұны ұрпақтарға қалған өшпес мұра.

Абайдың Қазақстан тарихында алатын орны.

Абай отандық тарихымыз бен әдебиетімізде аса көрнекті орын алады. Абай қазақтың ұлттық жазба әдебиетінің негізін қалады. Абай есімі дүниежүзі халықтары әдебиетінде Шекспир, Пушкин, Гётелермен қатар тұрады. Ақынның мол әдеби мұрасы тек бір халықтың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани қазынасы саналады. Қазақстанда ұлы Абайдың есімі көптеген елді мекендер мен көшелерге, Алматы Ұлттық университетіне, Алматы қаласындағы Мемлекеттік академиялық опера және балет театрына берілген. Ұлы ақынның құрметіне Қазақстан мен Ресейде ескерткіштер орнатылған. Қазақстанның жоғары оқу орындарында Абай шығармашылығына арналған халықаралық және республикалық ғылыми конференциялар жыл сайын өткізіліп тұрады. Ұлы ақынның 150 жылдық мерейтойы 1995 жылы дүниежүзілік ЮНЕСКО көлемінде аталып өтті.

1-тапсырма: «Сандар сөйлейді»

Оқушыларға сандар жазылған үлестірмелер таратылады

1845-Абайдың туған жылы,

 1890-1898-«Қара сөздер » жазылды,

1880-алапат жұтты өз көзімен көрді

1903-Семей полицмейстері ақынның және оның балаларының үйіне тінту жүргізді,

 1891-інісі Оспаннан айырылды,

1904-ұлы Мағауия қайтыс болды,Абайдың өзі қайтыс болды

1909-Кәкітайдың арқасында Абай өлеңдері басылып шықты,

1995-Абайдың 150 жылдық мерейтойы ЮНЕСКО көлемінде аталып өтті

2-тапсырма:Тарихи диктант

            1.Абай ақын ретінде алғаш рет ...ХІХ ғ 80-жылдарының орта кезінен...бастап таныла бастады.

            2..Абай қазақтарды мал өсірумен қоса  сауда жасауды, белгілі бір кәсіппен  шұғылдануды үйрену қажеттігіне баса назар аударды.

            3.Ақынның мол мұрасы тек бір халықтың ғана емес, бүкіл адамзаттың рухани қазынасы саналады. Қазақстанда ұлы Абайдың есімі көптеген елді мекендер мен көшелерге, Алматы Ұлттық унивеситетіне, Алматыдағы Мемлекеттік Академиялық опера және балет театрына  берілген. Ұлы ақынның құрметіне  Қазақстан  мен   Ресейде  ескерткіштер орнатылған.

 IV.Бекіту (Видео сұрақтар)

1        Сұрақ:  Абай Құнанбайұлы қай жерде дүниеге келді? Картадан көрсет.

(Семей обл. Шыңғыстау өңірі) (география  пәнінің мұғалімі Акмурзина Г.)

2        Сұрақ:  Абайдың туындыларын кім,қашан жинақтап қай қалада басып шығарды ? ( ұлы Тұрағұл,1909 ж. Қазан қаласы)

                                                           (Тлепбергенова Р.тарих пәнінің мұғалімі )

3        Абайдың шын аты Әбілмансұр болды ма? (Жоқ)

                                                            (Жиенбаева Г .информатика  пәнінің мұғалімі )

4        Абайдың қанша қара сөзі бар және олар  философия ма? (Иә)

                                                      (қазақ тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Шайхина А.)

5        Көрсетілген суреттегі адамның аты жөнін ата (А.С.Пушкин)

                                                       (орыс тілі мен әдебиеті пәні мұғалімі Елекешова К.)

6        Сұрақ: Теңдеуді шеш, шыққан сан қандай тарихи оқиғамен байланысты?

                               ( Құдайбергенов Н информатика пәнінің мұғалімі )

                                (1845ж   Абайдың туған жылы)

Рефлексия

Сабақ соңындағы кері - байланыс. «Тазалық» ойыны түрінде алу.
Оқушыларға бір парақ беріледі. Онда мыналар салынған:
Чемодан(суреті) қоқыс жәшігі (суреті) еттартқыш (Суреті)
- Құрметті балалар , бүгінгі тақырып бойынша алған керекті ақпараттарыңызды чемоданға салыңыздар (жазыңыздар), бүгіні сабақтағы керек емес болған, артық дүниені қоқыс жәшігіне салыңыздар (жазыңыздар). Ал бүгіні ақпараттың ішінде әлі оқуым керек, толықтыруым керек дегендері болса, еттартқышқа салыңыздар (жазыңыздар)

.          

 V.Үйге тапсырма:

1. §47 мазмұндау

2.«Абай-ұлы дана» тарихи  эссе    жазу

VІ.Бағалау

Критерий бойынша қорытындылау

Әйтеке би ауданы

Сабақтың тақырыбы:  

«А.Құнанбаев- қазақ халқының ұлы ақыны»

Өткізген: Т.Жүргенов атындағы орта мектептің

тарих пәні мұғалімі:   Н.Қ.Аязбаева

2015-2016 оқу жылы