Бастауыш сыныптарда пәндерді оқытуда жаңа педагогикалық әдіс – тәсілдерді пайдалану.

Алакөл аудандық білім беру бөлімі

Бастауыш сыныптарда

пәндерді оқытуда жаңа педагогикалық

әдіс – тәсілдерді пайдалану.

( Көмекші құрал )

Қоңыр ауылы - 2016 ж.

Құрастырушы автор :

Ибраева Назипа Қанағатқызы – Қоңыр орта мектебі бастауыш сыныптарының әдістемелік бірлестігінің жетекшісі.

Пікір жазған:«Қоңыр орта мектебі мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар» коммуналдық мемлекеттік мекемесінің

директоры Нугуманов Ержан Бағдатұлы .

Бұл көмекші құрал бастауыш сыныптарда сабақ беріп жүрген ұстаздарға арналған.

Құралға жаңашыл әдістерді сабақта пайдалану үлгілері кіргізілген.

Бастауыш сыныпта сабақ беру барысында мұғалімдерге көмекші құрал ретінде пайдалануға ұсынылады .

Пайдаланылған әдебиеттер

1. Монахов В.М. Жаңа педагогикалық технология 1997 ж.

2. Тұрғанбаева Б.А. Дамыта оқыту технологиялары – Алматы

2000.

3. Елубаева С.Қ. Бастауыш мектеп - Алматы 2002 ж.

4. Елубаева С.Қ. Бастауыш мектеп - Алматы 2001 ж.

5. Ш. Батырбергенқызы Бастауыш сыныпта оқыту 2014ж.

20

Егемен еліміздің тірегі- білімді ұрпағы

Елбасы Н.Ә. Назарбаевтың 2030 жылға жасаған жоспарында балаларға сауатты етіп шығару бағыты көзделген.

Қазіргі кезде оқытуда дәстүрлі және дәстүрлі емес жаңа , дамыта оқыту әдістері пайдалануда.

Осы үлкен жоспарға сәйкестендіре Қоңыр орта мектебі бастауыш сыныптары мұғалімдерінің әдістемелік бірлестігі да ат салысуда .

Әдістеме бірлестігінің келелі мәселесі ;

    « Жаңа буын оқулықтарымен оқыта отырып тиімді білім технологияларын пайдалану , білім және білік дағдыларын қалыптастыру» болып табылады.

Осы мәселені іске асыру максатында бірлестікте 6 мұғалім, оның ішінде ІІ санатта – 4 , аяқталмаған жоғары –2 мұғалім білім саласында қызмет етуде.

Мен, Ибраева Назипа Қанағатқызы . Бастауыш сыныпта 1994 жылдан , соның ішінде Қоңыр орта метебінде 1996 жылдан бері ұстаздық етіп келемін .2007 жылдан әдістеме бірлестігінің жетекшісімін .

Өзімнің ала қойған келелі мәселем ; « Оқыту технологияларын қолдана отырып оқушылардың ойлау қабілетін дамыту » болғандықтан білім берудегі жаңалықтарды , оның әдіс- тәсілдерін мектеп өміріне енгізуді жаңаша білім беруді , дер кезінде қабылдап , өзімнің шығармашылығымды шыңдап, біліктілігімді арттыруға ерекше мән бере отырып, алдымдағы шәкірттерімнің бойынан көруге тырысып жатырмын.

Осындай еңбегімнің жетістігінің бірі - Калиева Жансая оқушым , ол

« Ақ бота » интеллектуалдық марафонында аудан көлеміндегі жарыста

ІІІ – орынға ие болды.

Жас мамандарға көмек беру мақсатымда осы көмекші құралды ұсынып отырмын.

Ұсынып отырған көмекші құрал бастауыш сынып мұғалімдеріне арналған.

Адамзат үшін ХХІ ғасыр жаңа технологиялардың, жаңалықтардың ғасыры болмақ, осы жоғары технологияларды жүзіге асырып өмірге енгізу, игеру және жетілдіру – бүгінгі мектеп ұстаздарының , яғни алдымен бастауыш сынып мұғалімдерінің еншесінде болмақ .

1

Демек, бүгінгі міндет – бастауыш сыныптан бастап озық ойлы, тапқыр да табанды , сауатты да салауатты адамды тәрбиелеп оған білім беру.

Ендеше ХХІ ғасыр – дарынды да, жоғары деңгейдегі білімі бар шәкірттер ғасыры болатындықтан жаңаша әдіс-тәсілдерді іздеу, оларды күнделікті өмірге ендіру жұмыстары жүргізіліп жатыр.

Мен ұлттық тәрбиені білім негіздерімен ұстастыра , сабақтастыра отырып баланың жеке қабілетін ашып, қазақ халқының ізгі қасиеттерін бойларына сіңіруге , имандылық мінез-құлық қалыптастыруға, осыларды жүзуге асыруды мақсат еттім.

Талап көп, оның орындау әрбір ұстаздың қолынан келе бермейді.Осы заман талабын орындауда өзге пәндердің ішінде бастауыш сыныпқа білім берудің алар орны ерекше себебі, білім бастауы – бастауыштан.

Жоғарыда аталған өзекті мәселелерді ескере отырып бұл көмекші құралда бастауыш сыныптағы пәндер бойынша сабақ беру үлгілерінің , әдістерінің жеке жұмыс түрлерін ұйымдастыру ұсынылады.

Балалардың сауатын ашып, оны шындауда инновациялық технологияның әдіс – тәсілдерін кең түрде сабақ тақырыбына сай қолданудамын .

Осыған орай сабақтың дәстүрлі , дәстүрлі емес , сайыс, ойын, кіріктірілген , аралас сабақ , саяхат сабақ түрлерін жие өткізуді әдепке айналдырдым .

М. Жанпейісованың модульді оқыту технологиясы негізінде , ойын элементтерін , С.Н. Лысенкованың «тірек үлгілерімен оқыту» тәсілін , Қараевтың «Дамыта оқыту » технологиясын , Венн диаграммасы, топтастыру (кластер ) тәсілін , сәйкестендіру тәсілдерін сабағымда кең түрде қолданып жүрмін.

Өзім 3 – сынып оқушыларының сынып жетекшісімін. Осы айтқаныма дәлел ретінде төмендегі сабақтарымды ұсынып отырмын.

2

ІY. Бекіту Терме диктант. Келер шақ етістіктерін тап.

Осы кеште Ербол Бөкенші жаққа қайтпақ еді. Абай рұқсат етті.

Жалғыз –ақ, Ерболдың ас жөніне керегі болса,шақыртып алмақ болды.

№6-слайд. « Білім-таусылмайтын кен ».Семантикалық карта

№

Мысалдар

Нақ осы шақ

Ауыспалы осы шақ

Бұрынғы өткен шақ

Жедел өткен шақ

Ауыспалы өткен шақ

Болжамды келер шақ

Мақсатты келер шақ

Ауыспалы келер шақ

1

оқып отыр

+

2

жазбақ

+

3

жүрмейтін

+

4

Ауылға барыпты

+

5

Жел күшейді

+

6

Домбыра тартты

+

7

Той түсте болады

+

Y.Бағалау

YI.Үйге тапсырма беру

ӘДЕБИЕТТЕР

1. Алимова Қ. «Дамыта оқыту»

2. Аманжол К. Бастауыш мектептегі дамыта оқыту технологиясы

19

№4-слайд. «Түсіну»

^{Іс-әрекеттің}

болашақта

жүзеге асатынын

білдіреді

№5-слайд. «Іздену жұмыстары» Жаттығуларды орындау

44 - жаттығу Берілген сөздермен сөйлемдер құрастырып жаз.

46 - жаттығу Бос торкөздерге сәйкес келетін етістіктерді тауып жаз.

Б

А

Р

А

МЫН МІЗ

Сергіту сәті:

18

Тақырыбы: Дара және күрделі етістік

Сабақтың мақсаты: І. Білімділігі: Дара және күрделі етістік туралы алған мағлұматтарын мақсатында кеңейту, сұрақтарын игерту.тапсырмаларды дұрыс орындауға дағдыландыру.

ІІ. Дамытушылығы: Сөздік қорларын кеңейте отырып , білімдерін шыңдау.

ІІІ. Тәрбиелігі: Сауатты, ұқыпты жазуға тәрбиелеу.

Түрі: аралас сабақ

Әдісі: Түсіндіру, сұрақ-жауап

Көрнекілігі: оқулық, тірек. Венн диаграммасы, карточка.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды сабаққа дайындау.

ІІ. 1) Үй тапсырмасын тексеру

2) Үй тапсырмасын бекітуге арналған сұрақ.

1. Өтілген сөз таптарын ата? (зат есім, етістік, сын есім, сан есім)

2. Зат есім деген не?

3. Етістіктің ережесін айт?

4. Етістік нешеге бөлінеді?

5. Дара және күрделі етістік деген не?

ІІІ. Жаңа сабақ . 1 Түсіндіру

- Балалар, біз бүгін сабақта дара және күрделі етістік жайлы алған білімімізді ары қарай жалғастырамыз.

Етістік

Құрамына қарай

Дара етістік Күрделі етістік

3

/ Жасалу жолдарын сызбаны пайдалана отырып түсіндіру /

IV . Бекіту.

Дара етістік неше сөзден тұрады?

1-сөзден

Күрделі етістік ше?

2 не одан да көп сөзден құралады.

Қандай сұраққа жауап береді?

(Не істеді? Не қылды? Қайтті?)

Ендеше осы ережеге байланысты Венн диаграммасын құрастырайық.

Дара Күрделі

Ойнады

Күлді

Биледі

Келеді

Ойнап жүр

Күліп отыр

Билеп жүр

Келе жатыр

Екеуі де етістік

4

• Соған орай етістіктің үш шағы болады.

  • • 1) Осы шақ 2) Өткен шақ 3) Келер шақ

• №2-слайд.* Осы шақ дегеніміз не ? Түрлерін ата

• Түрлері

№3-слайд.

Жедел

өткен шақ

Нені білдіреді

17

Сабақтың тақырыбы :Келер шақ

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: шақтың түрлерін ажырата алуға ,

оны практикада қолдануға үйрету.

Дамытушылығы : оқушылардың іскерлік дағдысын қалыптастыру , ой – өрісін дамыту , ізденімпаздыққа баулу,танымдық қабілетін жетілдіру.

Тәрбиелігі : сөйлеу этикасын әдеппен қолдану арқылы ізгілікке , ынтымақтастыққа баулып , жас ұрпақты адамгершілікке тәрбиелеу.

Типі: білім мен дағдыны іскерлікті қолдану сабағы.

Түрі: дамытушылық сабақ .

Әдісі: «Ой қозғау», «Түсіну» іздену жұмыстары,шығармашылық арқылы жүргізу.

Көрнекілігі: интерактивті тақта.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезені.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

ІІІ. Жаңа сабақ материалын енгізу.

Ой қозғау «Білімінді көрсет»

№1-слайд.

• Етістік дегеніміз не ? Сұрағы қандай?

• Етістік неше түрге бөлінеді ?

• Етістіктің шақтары қалай жасалады ?

• Жауабы : Етістіктің іс – әрекеттің жүзеге асу мезгілін уақытын білдіруі .

16

Ү. Оқулықпен жұмыс

1. 336 жаттығу. Дара етістіктерді күрделі етістікке айналдырып жаз

Дара етістік Күрделі етістік

Шақырды Шақырып жатыр

Жауды Жаңбыр жауып тұр

Өсті Өсіп жатыр

Тазалады Тазалап жатыр

Оқыды Айнұр кітап оқыды

2. 337 – жаттығу

Қатты – еріді, суытты – жылынды, жауды - толастады, ашылды – бұлттанды, келді – кетті

3. Карточкамен жұмыс №1, 2, 3

Дара етістіктерді бір бөлек, күрделі етістікті бір бөлек жазыңдар

Күреді Күреп жатыр

Оқыды Оқып отыр - жатыр

Көрді Көріп жүр

Ұшты Ұшып барады

5

4. Етістіктерді тап

Өлең «Көктем»

Көктем қандай көңілді

Күміс жаңбыр төгілді

Мөлдір аспан ашылды

Күннің көзі көрінді

Аспан шайдай ашылды.

ҮІ. Қорыту . Балалар, бүгінгі сабақ бойы алған білімдеріңді тест арқылы тексерейік.

Сөз таптарын топтастыру.

(Әр топ сөз табының сұрақтарын өз тұсына жазу)

Зат есім Етістік

Қандай? Кім? Не?

Қай? Кімдер?

Нелер?

Сын есім Сан есім

Қанша? Неше? Не істеді?

Нешінші? Не қылды?

Қайтті?

ҮІІ. Бағалау. Үйге тапсырма 335 – жаттығу.Дара және күрделі етістіктерді салыстыр. Ережені қайталау, есте сақтау.

6

Екіншіден - дамыта оқытуда оқушы жоғары қиындықтағы мәселелерді шеше отырып, өзінің санасының саңылауларын ашады. Әр оқушы өзінің

деңгейіне дейін дамуға қол жеткізе алады. "Жақсы оқушы”, "Жаман оқушы” ұғымының болмауы, балаларды танымдық әрекеттерге ұмтылдырады, құштарлығын арттырады.

Үшіншіден – оқушының жеке басын дамытатын басты құрал – ол өзінің әрекеті. Сол себепті дамыта оқытудағы оқыту әдістері оқушыны белсенді жұмыс жағдайына қоя отырып, мәселелерді, қайшылықтарды шешу мақсатын қояды.

Төртіншіден – дамыта оқыту жүйесінің нәтижелі болуы оқушы мен мұғалімнің арасындағы жаңаша қарым-қатынасы арқасында ғана өз жемісін береді. Сол себепті дәстүрлі жүйедегі әміршілдік стиль бұл жерде тиімсіз, оқушы – "орындаушы”, "мұғалімнің тасасындағы” объект емес. Ол өз пікірін ашық айта, ойын дәлелдей, дәйектей алатын, сонымен қатар басқаның да ойын тыңдап, көзқарасын құрметтей білуге үйренген.

Дамыта оқыту жеке тұлғаның ойлауын, танымын, есте сақтау қабілетін, сезімін, жандүниесін, мінезін, тілін, дарынын дамытуға бағытталады, бір сөзбен айтқанда тұлғаның шығармашылықпен ойлауын дамытуға ықпал етеді. Шығармашылықпен ойлау адам дамуының ең жоғары биігі болып табылады.

Дамыта оқыту оқушылардың теориялық ойлау қабілеттерін дамытуды негізгі мақсат етеді. Теориялық ойлау әңгіме, пікірталас арқылы қалыптасады, сол арқылы жарыққа шығады. Оқушы бір нәрсе, құбылыс туралы өз ойларын сөз арқылы жеткізеді. Сондықтан дамыта оқыту ең алдымен, оқушылардын санасын, ойлау іс-әрекеттерін дамытуды көздейді.

.

15

Сабақ мұндай жағдайда төмендегідей 3 құрамдас бөліктен тұратын болады.

1. Оқу мақсаттарының қойылуы.

2. Оны шешудің жолын бірлесе қарастыру.

3. Шешімнің дұрыстығын дәлелдеу.

Бұл – үшеуі дамыта оқытудың Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдов жасаған жүйесінің негізгі компоненттері.

Оқушы алдына оқу мақсаттарын қоюда ешқандай дайын үлгі берілмейді. Мақсатты шешу іштей талқылау, сосын жинақтау арқылы жүзеге асады. Мұғалім сабақ процесін ұйымдастырушы, бағыттаушы адам рөлінде шешім табылған кезде әркім оның дұрыстығын өзінше дәлелдей білуге үйретіледі. Әр оқушыға өз ойын, пікірін айтуға мүмкіндік беріледі, жауаптар тыңдалады. Әрине, жауаптар барлық жағдайда дұрыс бола бермес. Дегенмен әр бала жасаған еңбегінің нәтижесімен бөлісіп, дәлелдеуге талпыныс жасайды, жеке тәжірибесін қорытындылауға үйренеді .

Дамыта оқыту жүйесінде оқушылардың ойларын жетілдірудің маңызы зор.

Біріншіден – дамыта оқытуда білім даяр күйінде берілмейді, оған оқушы өз оқу әрекеті арқылы қол жеткізеді. Сабақтың алғашқы ізденіс кезеңінде жаңа ақпарат жайлы не білетіндіктерін ортаға салып, мәселені өз беттерінше шешуге талпынады. Сөйтіп олар осы мәселе туралы өз білімдерінің жеткіліксіз, таяз екенін сезіну арқылы сабаққа деген

"мұғалімнің тасасындағы” объект емес. Ол өз пікірін ашық айта, ойын дәлелдей,қызығушылықтары оянады, ішкі түрткілері пайда болады.

14

Кіріктірілген сабақ

Тақырыбы: Үштік сабақ.

Сабақтың мақсаты: 1) Дүниетану сабағынан «Отбасы» туралы түсінік бере отырып математика және қазақ тілі пәндерінен өтілген материалдарды қайталау , бекіту.

2) Оқушылардың сөйлеу түрін, ой-өрісін дамыту.

3) Алған білімдерін тәжірибеде пайдалана білуге, ізденімпаздыққа, еңбек етуге тәрбиелеу.

Түрі: Кіріктірілген сабақ.

Әдісі: Сұрақ-жауап, мақал-мәтелдер, өлеңдер.

Көрнекілігі: Карточкалар, тірек сызба , суреттер, тест.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі

Балалар бүгін бізде ерекше сабақ болады. Бір сабақта біз үш пәннен білімдерімізді тиянақтаймыз.

1-ші сабақ - Дүниетану

ІІ. Үй тапсырмасын тест арқылы сұрау

1. Елімізде қазір қанша жануарлардың түрлері құрып кету қаупі бар?

а) 62 ә) 63 б) 67

2) Адамның ежелден бері тіршілік етіп, өмір сүріп келген ортасы және мәңгілік мекен ете беретін алтын бесігі не?

а) табиғат

ә) қыс

б) қорықтар

7

3) Қазақстанда қызыл кітап қай жылы шықты?

а) 1961

ә) 1996

б) 1999

4) Ну қамыстарда жүретін қазір тұқымы да жоқ қай жануар?

а) қоян

ә) ит

б) жолбарыс

ІІІ. Жаңа сабақ

а) Психологиялық дайындық.

Жанұя дегеніміз не? Мысалы сендер кіммен тұрасыңдар? Отбасы туралы мақал-мәтел айтқызу.

3.1 Түсіндіру : Бүгінгі сабағымыздың тақырыбы «Отбасының берекесі».

Отбасы - әр адамның шағын отаны. Ол қоғамның бір бөлшегі. Отбасын құру үшін некеге отырады. Конституцияның 27-бабында «Неке мен отбасы, ана мен әке және бала мемлекеттің қорғауында болады деп көрсетілген».

8

Дамыта оқыту технологиясы - бастауыш мектепте

«Қоңыр орта мектебі мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар»

коммуналдық мемлекеттік мекемесінің бастауыш сынып мұғалімі

Ибраева Назипа Канагатовна

Қазіргі кезендегі оқу жүйесіндегі мақсат – жан-жақты білімді,

өмір сүруге бейім, іскер, өзіндік ой-талғамы бар, адамгершілігі жоғары,

қабілетті жанды тәрбиелеу.

Қазақстанның дамыған мемлекеттермен терезесі тең болуы үшін,ең бастысы,білімге көңіл аударуымыз қажет.Егер,біз оларға ықыласпен тәрбие беріп,бастауыш сыныптардан бастап ғылымға деген талпынысын арттысақ,сонда олардың инновациялық технологияға деген қызығушылығы басым болады.Біздің еліміздегі білім берудегі дамытудың қазіргі замаңғы кезеңін оқытудың дәстүрлі түрінен инновациялық әдістерге ауысатын өтпелі кезен деп сипаттауға болады.

Инновация сөзі латын сөзінен аударғанда жаңалықты ендіру деген ұғымды білдіреді. Ал инновациялық оқыту дегеніміз-жаңалықты ашу, оны игеру және өмірге енгізу.

Болашақтың бүгінгіден де нұрлы болуына ықпал етіп, адамзат қоғамын алға апаратын күш тек білімде ғана. Қай елдің болмасын өсіп-өркендеуі, өркениетті дүниеде өзіндік орын алуы оның ұлттық білім жүйесінің деңгейіне, даму бағытына байланысты.

Оқу – адамның психикалық дамуының формасы, элементі. Кез келген оқыту белгілі бір мөлшерде адамды дамытады.

Оқыту мен дамыту арасында тығыз байланыс бар екенін психология ғылыми жеткілікті дәрежеде дәлелдеп берді деп айтуға болады. Бұл мәселені түбегейлі зерттеп, бала дамуындағы оқытудың рөлін, алар

орнын анықтаған көрнекті психолог Л.С.Выготский болатын.

12

1. Айгүл әке-шешесімен, ата-әжесімен және екі бауырымен тұрады. Мына екі табақта шие бар І-18, ІІ-24. Екі табақтағы шиені жанұяның

барлық мүшелеріне тең бөлу керек. (18+24) : 7 = 42 : 7 = 6

Карточкалармен жұмыс (есептер шығару)

Өрнектің мәнін тап:

(8 + 6) : 2 =

(10 + 15) : 5 =

Өрнектің мәнін тап:

(100 + 80) · 5 =

(200 + 60) · 3 =

Өрнектің мәнін тап:

(200 + 300) · 2 =

(6 + 9) : 3 =

Өрнектің мәнін тап:

(28 + 24) : 4 =

(150 + 50) · 3 =

Өрнектің мәнін тап:

(28 + 24) : 4 =

(150 + 50) · 3 =

Өрнектің мәнін тап:

(10 + 8) · 8 =

(20 + 6) · 3 =

10

Дамыта оқытуды ұйымдастыруды, балаға ақыл-ой әрекетін меңгеруге жағдай жасау деп қарастыру керек. Дамыта оқыту сабақтағы ерекше ахуал, мұғалім мен оқушы арасындағы ерекше қарым-қатынас. Мұғалім бұл жағдайда дайын білімді түсіндіріп қоюшы, бағалаушы емес, танымдық іс-әрекетті ұйымдастыратын ұжымдық істердің ұйытқысы. Тек осындай оқыту ғана баланың интеллектісінің көзін ашып, шығармашылығын дамытады.

Нәтижеде дамыта оқыту проблемасына арналған екі іргелі эксперимент жасалып, оның бірін Д.Б.Эльконин, В.В.Давыдов, ал екіншісін Л.В.Занков басқарды .

Кейінгі жылдары дамыта оқыту психология мен педагогика ғылымдарының келелі мәселесіне айналды. Жүйенің авторлары «дамыта оқыту деп – оқыту мақсаты, міндеттері, әдіс-тәсілдері баланың даму заңдылықтарына сәйкестендірілген оқытуды» атайды. Оқыту арқылы баланың психикасында жаңа құрылымдар пайда болуы, яғни жаңа сапалық өзгерістер болуы тиіс деп есептейді. Жүйенің басты мақсаттарының бірі – баланы оқыта отырып жалпы дамыту, оның еркіндігін қалыптастыру, өз бетінше ізденуге, шешім қабылдауға дағдыландыру, жекелік қасиеттерін ескеру, басшылыққа алу, әрі қарай ұшқырлау, тұлғалыққа бағыттау.

Дамыта оқытуда баланың ізденушілік – ойлау әрекетін ұйымдастыру басты назарда ұсталады. Ол үшін бала өзінің бұған дейінгі білетін амалдарының, тәсілдерінің жаңа мәселені шешуге жеткіліксіз екенін сезетіндей жағдайға түсуі керек. Содан барып оның білім алуға деген ынтасы арттады, білім алуға әрекеттенеді.

13

Отбасы – деген келешек ұрпақты жалғастыратын болашақ.

Ата

Апа Ана

ОТБАСЫ Әке

Аға Іні

Қарындас

3.2. Оқулықпен жұмыс жүргізу :

Оқушыларға мәтінді мәнерлеп тізбектей оқыту.

І Ү. 2- ші сабақ - Математика

Енді осы отбасына байланысты қызықты әзіл есептер шығарамыз

2. Бақтиярдың төрт ұлы, олардың әрқайсының туған қарындасы бар. Бақтиярдың неше баласы бар? (5 бала 4-ұл, 1-қыз)

9

Өрнектің мәнін тап:

(30 + 9) · 2 =

(20 + 1) · 4 =

V. 3-ші сабақ - Қазақ тілі

1. Ал есептерді шығарып отбасына кімдер енеді екенін білдік. Енді осы сөздер қай сөз таптарына жатады? Зат есімге. Зат есімнің қай түріне жатады? Негізгі зат есімге жатады.

2. Сонымен балалар зат есім жасалу жолына қарай нешеге бөлінеді екен? Зат есім негізгі және туынды болып екіге бөлінеді.

Ережесін айту.

3. Карточкалармен жұмыс

Негізгі зат есімдерге –шы, ші жұрнақтарын жалғап, туынды зат есім жаса.

Күй, өрмек, жылқы, егін, балық, ән, сурет, ойын, бас.

Туынды зат есімдерден негізгі зат есімді ажыратып жаз.

Достық, батырлық, сөздік, балалық, сыйлық, әділдік.

4. Отбасы туралы өлеңдер айту

Сабақты қорыту.

1. Сонымен бүгінгі дүние тәну сабағымызда отбасын кімдер құрайтынын білдік, осыған орай математикадан қосындыны санға көбейтуді және бөлуді пысықтадық, «Отбасы» тақырыбын қазақ тілі пәнінде жалғастыра отырып зат есімнің түрлерімен танысып, қайталап еске түсірдік.

Негізгі және туынды зат есімнің айырмашылығы неде екенін анықтап тұжырымдадық.

2. Білімдерін рейтинг бойынша бағалады.

Үйге тапсырма: Дүниетану оқу 100 – 101 бет. Математикадан № 6,7 есептерді шығару. Қазақ тілінен осы сабаққа байланысты сөздерден сөйлем құрап келу.

11