"Бәсекеге қабілетті ұстаз" Үздік мақала

Бәсекеге қабілетті  ұстаз-жаңа заман талабы.

ХХI  ғасырда әлемдік өркениет төрінен орын алуы үшін , Қазақстанның жан-жақты дамуының бірден-бір жолы, ғылымды әр қырынан меңгеру қажет болып отырғаны белгілі. Елбасымыз Қазақстан халқына «Бәсекеге қабілетті халық үшін » , «бәсекеге қабілетті экономика үшін» - деген жолдауында:   2004ж

«Білім беру реформасы – Қазақстанның бәсекеге нақтылы қабілеттілігін қамтамасыз етуге мүмкіндік беретін аса маңызды құралдың бірі» -деген.

Қазіргі заман талабына сай, Елбасының халыққа жолдауы білім беру ісінде жыл сайын өзгерістер енгізіп отыр.

Қазақстан Республикасындағы 12 жылдық жалпы орта білім беру тұжырымдамасының басты мақсаттарының бірінде:

 «Жаңа технологиялық құзірет» бағдарлай білу өз бетінше білім беруде стратегиялық міндеттерін табысты шешуге мүмкіндік береді: таңдай білу, талдай білу, өзгерте білу, сақтай білу, жеткізе білу, жүзеге асыра білу-деп атап көрсеткен.

Осыны жүзеге асыруда жаңа формацияның педагогы қажет. Мұғалімдердің жаңа ұрпағы, білім деңгейі жөнінен әрдайым саналып келгендей, біршама емес, әлдеқайда жоғары болуы тиіс.

Бұл-уақыттың талабы.  Білім берудегі ескі мазмұнның орнына жаңасы келуде. Ол балаға оқу қызметінің субъектісі  ретінде жүзеге асырылуы орынды.

Жаңа тұлға оқушыны дамыту жолдары: өзін-өзі өзектендіру, өзін-өзі тану, өзін-өзі дамушы тұлға ретінде қалыптастыруға бағытталған.

Жаңа тұлғалы оқушыны дамыту.

Өзін-өзі өзектендіру

өзін-өзі тану

дамыту

Демек , мектеп оқушыларының ғылым, білімнің қоғамдық қажетті деңгейі мен қамтамасыз ету, оларды Отандық, ұлттық және әлемнің мәдениет  арналарына сусындату қажет. Бұл біздің ұлттық мүддеміз .Мүддеден мақсат туады.,ал мақсат белсенді іс-әрекетке жұмылдырады. Бұдан шығатын түйін білім берудің тарихы оның қоғам дамуының белгілі бір нақты дәуірімен тікелей байланысты. Біріншіден білім берудің мақсаты мен міндеттері қоғамның сұраныстарымен айқындалады,екіншіден ,қоғам дамуының барысы білім берудің жан-күйінен де байқалады.

Ыбырай Алтынсарин сөзімен айтқанда мектептің  жұмыскер жүрегі – ұстаз. Яғни, негізгі білім қазығы –бастауыш сынып мұғалімдерінен үлкен үміт күтері сөзсіз. Осы міндеттерді жүзеге асыруда сыныбымның ерекшелігіне, білім деңгейіне сай:

Қазіргі заман талабына бейімделген  шәкіртті  тәрбиелеп,білім беруде өз жұмысымда  басты  өзекті  тақырыбымды:

«Жеке тұлғаға бағытталған оқытуды ұйымдастыру арқылы   оқушылардың  шығармашылық  қабілетін  арттыру»-деп  алдым.

   Осы  тақырыпта  жұмыс  істеуде  алдыма  мынадай  мақсаттар  қойдым :

1.Оқушының психологиялық даму ерекшелігін, пәнге деген қызығушылығын анықтау.

2.Тілдік  қорын, мәдени  сөйлеуін  жетілдіру.

3.Оқушылар  бойында  өздігінен  іздене  отыра,  шығармашылық  қабілеттерін  арттыру,жұмыс  түрлерін  жасау.

4. Оқу  мен  тәрбйе  егіз  екендігін  ескере  келе, тәрбйе  жұмыстарында  да, оқушының  танымдық  белсенділігін  арттыру

Осы  мақсаттарымды  жүзеге  асыруға, бірінші  оқушыларымды  жан-жақты тексеру жұмысын жүргіздім..                  

ОНЫҢ    ЖОЛДАРЫ:

1.Сауалнама.

2.Тест : психологиялық, пәндік

3. Кесім алу

4. Бақылау жұмысы.

 5. Диагностикалау.

Психологпен бірлесе отырып, оқушылардың есте сақату, зейінін, ойлауын зерттеп алдым. Зейіні жоғарылары 52,6 пайыз, орташа 36,8 пайыз, төмен 10,6 пайыз көрсетті. Сонымен қатар білім деңгейін тексердім. Сөздік қорын, сөйлеу мәдениетін тестер арқылы тексердім. Әр тоқсан аяғына тест жұмыстарын дайындап, оқушылардан алып отырдым. Оқу пәндеріне қатынас мотивін анықтауға арналған анкета алдым.

Қандай пәнді ұнатасың деген сұраққа математика 42 пайыз, ана тілі 51 пайыз, еңбек 23.

 Мұғалімнің сабақ беруі ұнайды математика 33 пайыз, дүниетану 42, ана тілі 48 пайыз көрсетті.

 Бұл пән тиімді болып саналады: математика 45, қазақ тілі 25, ана тілі 47, дүниетану 44 пайыз көрсетті.

Досым бұл пәнге қызығады дүниетану 32, ана тілі 43, математика 40, қазақ тілі 35 пайыз.

 Ата-анам бұл пәнді өте маңызды санайды: математика 52 пайыз, қазақ тілі 41 пайыз көрсетті.

Мұндай зерттеулер жұмысымды ары қарай жалғастырып, оқушылардың таным қабілеттерін арттыруда тигізетін әсері мол.

Бұл күнделікті бағдарламаны меңгеруде қиындықтар туғызатынына көзім жетті. Атап айтқанда оқушыларымның сөздік қорының төмендігі,мәтін оқу

 барысында кей сөздерді түсінбеуі,есте сақтауының төмендігі, кей оқушылардың сабаққа белсенділігінің төмендігі байқалды.

 Сондықтан, мен қойған мақсатымды жүзеге асыруда озық іс-тәжірибелермен қатар , СТО  стратегияларын сабақта , сабақтан тыс уақыттарда пайдаландым.

1.Кітапханашымен байланыс жасай отырып, оқушыларымның оқуға қызығушылығын арттырдым.Бүгінгі күнде кітапханамен сыныбымның 64 пайызы байланыста.  

Әр сабақта тілдерін дамытуда есте сақтауын артыруда жеңіл 4 шумақты өлеңдер жаттаттым.

Оқушылардың шығармашылық белсенділігін арттыруда әр сабақ мазмұнына сәйкес суреттер салу, диафильмдер  жасау,ребус, сөзжұмбақ  құрастыруды  дағдыға  айналдырып  отырамын. (Папка,  көрсету.)

Есте сақтау қабілеттерін  арттыруда берілген мәтіндерді, өлең-шумақтарды, аңыз-әңгімелерді оқушы есінде көбірек қалу мақсатында мынандай таблица толтыртамын.

          Менің басты ұстанымым бастауыш сынып оқушыларына сабақты жоғарғы қызығушылықпен өткізбесе өте қиын. Әр тақырыпты өткенде таңдау кезінде алдымен ой қозғаймын ; Кез-келген тақырыпты таңдауда, кез-келген мәселені таңдауда;

содан кейін ойланту; кез-келген мәселені шешу жолдарын іздеуде, жаңа тапсырмалар орындауда;

Ойлану; Оқушылардың сол мәселеге қатысты әрекеттерін зерттеуде келесі мәселеге көшу жолдарын іздеуде

 оқушының сол тақырыпқа қатысты айтқан ойларын қорытынды шығарып отырамын.

.  

Сабақтың кейбір кезеңдерінде оқушылардың сабаққа белсенділігін өз ойын жазбаша жазуын ,логикалық ойлауын үнемі қарастырып отырдым.

  Мысалы: Ана тілі сабағында

   Тақырыбы: «Күз»

   Мақсатым: Мәтіннің мазмұнын ашу, негізгі ойды ұғындыру.

М. Дулатовтың шеберлігін таныту, танымдық біліктілігін арттыру.

Оқушылардың сын тұрғысынан ойлауын оқу мен жазу арқылы дамыту.

Туған жерін ,табиғатын сүйе білуге тәрбиелеу.

          Қызығушылығын ояту кезеңінде:

Сто технологиясының стратегиясын пайдаландым.

  Венн   диаграммасы

Күз                                                                  Қыс

Жеміс, сары          жұмысқа                    қар, аяз

Жапырақ               барады                       мұз

Сұр бұлт                демалыс                    күн суық

2. Тақырыбым: «Көжек.»

Мақсатыы: Ертегіні түсініп оқу арқылы мазмұны мен идеясын ашуға көмектесу.

Кейіпкердің іс-әрекетіне өз көзқарасын анықтай білу, сын тұрғысынан ойлауды дамыту.

Өз мекеніне деген сүйіспеншілігін арттыру.

                           Ой толғаныс

 «Өз үйім өлең төсегім» тақырыбына шағын әңгіме жазу.

                        Оқушы шығармашылығы:

Адамңын өз үйі бәрінен қымбат, ыстық болып тұрады. Өзіңнің үйіңде өлең айтып ,би билеп, еркін жүресің.Ал бөтен үйге барсаң өз үйіңе кетуге асығасың. Аз уақыттың ішінде өз үйіңді сағынып кетесің.

Сыныптан  тыс  жұмыстарда,  мәнерлеп  оқу  сайысын,  өткізуде  әр  өлең  мазмұнын, сөз  негізін  түсіндіре  отырып,  сайыс  ұйымдастырдым.  Осыдан  кейін  өлең  оқуға  деген  қызығушылықтары  артты.

 Сонымен, сыныптан тыс жұмыстарда да өзіндік тақырыбымды жұзеге асырып отырамын.

 Сынып  сағаттарында «Мұзда  жанған  алаулар» атты тәрбие сағаты өтті.

«Кітап – біздің досымыз  » атты  тәрбие сағатын өткізген кезде кітапханашымен кезіге отырып, кітаптың білім көзі екенін, бар керекті кітаптан алатынымызды оқушы санасына жеткіздім отырдым.

Оқушылардың сөйлеу мәдениетін ,өзін-өзі ұстауы, өз ойын еркін жеткізуі, оқушы бойында инабаттылық тәрбиесінің қалыптасуына көңіл бөліп отырамын.

Осындай жұмыс істеулер барысында жұмысымның ілгері жүргендігін байқадым.Бұл жұмысымның нәтижелі сапа көрсетуі мектебіміздің пәндік оқытудың үлкен септігі тигендігі байқалып отыр. Себебі мұғалім өз беріп отырған пән төңірегінде жан-жақты терең білім игертуге көп ізденіс жолдары арқылы әртүрлі жұмыс түрлерін енгізуде оқушының белсендігін ,өз пәніне деген қызығушылығын арттырады. Апталық өткізу барысында да жоғарыда көрсетілген қиындықтарды жүзеге асыруда оқушылармен ххi ғасыр көшбасшысы ,жаңа ғасырға алғыр ұлан, дарынды ұрпақ атты кеш ұйымдастыруда оқушылар белсенділік танытты.

Болашақта  әлі де

Оқушыларымнан күтетін нәтижелерім:

1.Білім деңгейі мен білім сапасының артуын.

2.Логикалық ойлау деңгейі мен тілдік қарым-қатынас деңгейлерінің өсуін.

3.Кез-келген ортада өзін-өзі ұстау мәдениетінің жоғарлауын

4.Қазіргі ортаға бейім, саналық та, тәрбиелік дәрежесінің оң өзгерістерін

Егер осы ұстанымымды жүзеге асыра алсам ,білімді де, білікті, тәрбиеліболшақ ұрпақ болады деп үміттенемін.

XXI ғасыр шәкірттерін тәриелеуде алдыңғы қатардағы кіруде үлесін  қоса алатын шәкірттеріміз қандай болу керек, оны тәрбиелеиьін мұғалім қандай болу керек деген ой туындауы мүмкін.

Менің ойымша ,болашақ ұстаз  мынандай талаптарға сай болса: ізденімпаз ғалым, нәзік психолог, тынымсыз еңбеккер, ортаның ұйтқысы, жан-жақты шебер, терең қазыналы білімпаз, гуманист, патриот- сонда ғана қазіргі бәсекелі заманда қоғамда мықты да білікті, жоғарғы мәдениетті, жан-жақты дамыған, шығармашылығы жоғары жеке тұлғаны қалыптастыруда осындайға бейімделген ұстаз ғана жүзеге асыра алатыны сөзсіз. Ал ертеңгі мектеп –жеке тұлғаны дамытуға бағытталған 12 жылдық мектеп . Ендеше осы жолдағы талап ,ескертпелеріміз ескеріліп, бір жағадан –бас ,бір жеңнен –қол шығарып қызмет етсек ,онда алдағы күндердегі алар асуымыз көп, шығар шыңдарымыз биік болмақ.

Қолданылған әдебиеттер.

1.   Назарбаев.Н.Ә.»Бәсекеге қабілетті Қазақстан үшін, бәсекеге қабілетті әкономика үшін,бәсекеге қабілетті халық үшін» Президенттің Қазақстан халқына жолдауы. 2004ж.

2.   Сапалы білім беруде-бәсекеге қабілеттіліктің алғашқы баспалдағы.

                 Қазақстан мектебі. 2007ж.

3.   Инновациялық мәдениет қазіргі мұғалімнің кәсіби дамуы. Табиева. Б. 2005ж. Қазақ әдебиеті –тұлғаның рухани дамуының бастауы.

4.   Сабақты тиімді өткізудің әдістері. Конжунова Г. Ә. 2005ж. Бастауыш мектеп.