Әбу Сәрсенбаев «Сен, құрметте оны, қарағым»

  6 сынып. Әдебиет. Әбу Сәрсенбаев «Сен, құрметте оны, қарағым»

І. Сабақтың тақырыбы: Әбу Сәрсенбаев «Сен, құрметте оны, қарағым», «Туған жер» өлеңі

ІІ. Сабақтың мақсаты: Өлең мазмұнын меңгерте отырып, лирикалық мәніне тоқталу;

ІІІ. Сабақтың міндеті: б) Өлең тақырыбы мен идеясын ұғындыру

т) Оқушыларды туған елді сүюге, қорғауға тәрбиелеу

д) Оқушыларды өлең мазмұнын аша білуге, тіліне, көркемдігіне талдай білуге дағдыландыру;

+ІҮ. Сабақтың түрі: Ізденіс сабағы

Ү. Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту

ҮІ. Әдісі: Сөз әдісі, түсіндірмелі, баяндау, сұрақ-жауап.

ҮІІ. Сабақтың барысы: 1) Ұйымдастыру бөлімі: (2 минут)

2) Үй тапсырмасын сұрау: а) Ғ. Мүсірепов "Жапон балладасы" (мазмұны)

Шолу сұрақтар: а) Әңгіме неше бөлімнен тұрады?

ә) Неліктен "Жапон балладасы" деп аталған?                                  

б) Бөлімдерін ата.

в) "Арқаның әңгімесінде" не айтылады?

г) "Көздің әңгімесі" не туралы?

д) "Тастың әңгімесі не жайында?

е) Баллада туралы тоқталу.

Актуалдау; -Жақсы, балалар, сонымен әңгімеден қандай әсер алдыңдар? Жапон халқы қандай халық? Осындай атом бомбасынан қаншама адам зардап шекті? Қаншама адам мүгедек болып қалды? Ал адамдар қандай жағдайларда мүгедектікке ұшырауы мүмкін?

- Соғыста

- Зілзалада

- Табиғат зардаптары , Су тасқыны, өрт кездерінде

- Олай болса, біз бүгін Ұлы Отан соғысынан елін қорғап, мүгедек болып оралған соғыс ардагері туралы жазылған Әбу Сәрсенбаевтың "Сен құрметте оны, қарағым" өлеңімен танысамыз.

Жаңа сабақ: Әбу Сәрсенбаев "Сен құрметте оны, қарағым"

(Өлеңді мәнерлеп оқып шығу)

1) Өлеңде не туралы айтылған?

2) ІІ дүние жүзілік соғыс туралы не білесіңдер, ақын сөзін кімдерге арнаған?

3) Соғыс мүгедектерін көргенде сендердің бойларыңды қандай сезім билейді?

Дамыту: Жоспар

1. Ол ақшаға сатқан жоқ,

Тізеден кесіп аяғын.

2. Денесін оқ пәршелесе де

Ел намысын қорғап қалды.

3. Сенің келешегің үшін берді ол,

Азаттық жолда аяғын.

- Жақсы, балалар, Ұлы Отан Соғысы қай жылдары болғанын білесіңдер ме?

- Бұл кезеңдегі батырлардан кімдерді білесіңдер?

- Олар біздің келешегіміз үшін күресті. Осы тәуелсіздік жолында еліміз тағы қандай қиындық кезеңдерді бастан кешірді? Желтоқсан ерлерінен кімдерді білесіңдер?

-Балалар, биыл тәуелсіздігіміздің 21 жылдығын тойладық. Ал сол тәуелсіздік бізге оңайлықпен келді ме?

- Біз бұл тәуелсіздікке ата-бабаларымыздың, аға-әпкелеріміздің төгілген қанымен, аққан терімен, білегінің күшімен, найзасының ұшымен қол жеткізген елміз.

- Қан майданда шайқасқан талай ерлеріміз, ең болмаса сүйегіміз туған жер топырағына жетсе деп, майданға кетерде"бір уыс топырақты" ақ орамалға түйіп алып кеткен еді.

Туған жер дегенде тебіренбейтін көңіл, бұлқынбайтын жүрек бола ма? Әбу Сәрсенбав та өзі майдан даласында жүрсе де, туған еліне арнап "Туған жер" өлеңін шығарған болатын.

Туған жер.

а) Туған жер топырағы

ә) Қайда жүрсем, өзің тұрдың есімде

б) Сен — ұлысың, адам — сенің жемісің

в) Тағдырыңды тапсыр маған, туған жер. Өлең кімге арналған?

Лирика — ақынның сезімін, көңіл-күйін, қуанышы мен сүйінішін, арман-аңсарын, өмірге деген көзқарасын, ішкі толғанысын, дүниетанымын сыр ғып шертетін өлең.

-Бұл өлең қандай ұйқаспен жазылған?

-Неше шумақтан тұрады?

- Неше буынды өлең?

Бекіту:

І қатар: "Отан ұшін отқа түс, күймейсің" (ой-толғау)

ІІ қатар: " Тағдырыңды тапсыр маған, туған жер " (ой-толғау)

ІІІ қатар: «Мен үлгілі боламын ба» (ой-толғау)

Үлкенді сыйлай аламын ба? (шығарма)

Қорыту: Иә, балалар, туған жерді қастерлеу, Отанды сүю, үлкенді сыйлау, кемтарға күлмеу — біздің ата-бабамызда бар қасиеттер. Олай болса, Б. Момышұлы айтқандай: "Ел дегенде езіліп, жұрт дегенде жұмылып қызмет ет! Жерге тер төгіп, халыққа қан төгіп қызмет ет" сөзін санамызда берік ұстауымыз қажет.

Үйге тапсырма:

1) Өлеңдерді жаттау

2) "Жан жылуы" бағдарламасы туралы өз ойың

3) "Шұғылалы Шалқар" тақырыбында өлең, шағын әңгіме жазу.

Оқушылардың еңбегін бағалау.

Сабақтың тақырыбы: Ә.Сәрсенбаев «Туған жер»

Сабақтың мақсаты:   Оқушыларды ақын өмірімен, шығармашылығыментаныстыру.                                              «Туған жер» өлеңінің тақырыбын, идеясын ашу.         Дамытушылығы:   Оқушылардың сөйлесу мәнерін жетілдіру, өз ойын еркін айтуға                                              дағдыландыру.                      Тәрбиелік:   Шығармашылық ізденісіне бағыттау, елін, жерін сүйетін  ұл- қыздарды тәрбиелеу. Түрі: Әдісі:     сұрақ-жауап, ізденіс, топтық жұмыс, ой-толғау. Сабақтың көрнекілігі:   портреті, табиғат көрінісі, сурет. Пәнаралық байланыс:   тарих.       Сабақтың барысы:    І.Ұйымдастыру.                                             ІІ.Жаңа сабақ. І. Үй тапсырмасын сұрау −Баллада дегеніміз не? −Қазақ поэзиясында баллада жазу дәстүрі кімдерден бастау алған? «Адамзат, атом бомбасынан сақтан!» (Ой-толғау) Аяулы Отанымыз – Қазақстан ядролық қарудың қасіретін әлем бойынша ең көп тартқан ел. ІІ. Жаңа сабақ.             Бүгінгі өтетін тақырыбымыз  Ә. Сәрсенбаевтың «Туған жер» өлеңі.             Мақсаты:  ақын өмірімен, шығармашылығымен танысу;                                «Туған жер» өлеңін талдау, мәнерлеп оқу.                         Неткен байтақ, неткен ұлы жер едің,                         Нендей күйге жүрегімді бөледің.                         Сенде тұрдым, сенде өстім, сенде өлсем,                         Арманым жоқ бұл дүниеде дер едім.                                                                        (Қ. Аманжолов)             Туған жер деген  ұғымды қалай түсінесіңдер? −         Дұрыс балалар, егеменді еліміз. Сол азаттыққа, егемендікке қашан қол жеткіздік? −         Демек біз егеменді азат елдің ұландарымыз! −         «Туған жер» туралы жазған қандай ақын-жазушыларды және олардың қандай шығармаларын білесіңдер? «Туған жер» өлеңін мәнерлеп оқу. Түсініксіз сөздерді түртіп отыру. Сөздікпен жұмыс:   Алабыңнан – кең алаң, өлке, аймақ.   Жиһан – жер жүзі.   Арман – мақсат, тілек.   Жұпар – аңқып тұратын хош иіс.   Арай – атқан таңның шапағы.   Көкірек – кеуде.   Көркейту – сәндеу, құлпырту. Мәтінмен жұмыс.                                   І топ           Ақынымыздың туған жерге деген ыстық ықыласын, сүйіспеншілігін, сезімін танытатын шумақты тауып оқы.                                   ІІ топ           Майданда жүріп елін аңсаған шумақты тауып оқы.                                   ІІІ топ           Ақынның туған жер туралы сезімі, ақынның туған жер алдындағы міндеті қандай?           Адам баласы Отан, туған жері алдында міндетті, қарыздар. Сол сияқты тағы кімнің алдында қарыздармыз? −         Ананың! Демек, адам баласы туған жері, анасы үшін мәңгі қарыздар, көркейтуге, қадірлеуге міндетті. Мақал-мәтелдер жарысы.  Талдау –  табыс кілті.           «Туған жер» өлеңін сатылай кешенді талдау: →  Авторы:  Ә. Сәрсенбаев. → Тақырыбы: туған жерге деген сүйіспеншілік. → Идеясы: туған жер, елді құрметтеу. → Құрылысы: 4 шумақ, 18 тармақ, 11-12 буынды. → Ұйқас: қара өлең. → Эпитет: жұпар самал, алтын арай. → Метафора: көкірегімнен қан төгілді.             «Топырағыңнан» сөзіне лексика-грамматикалық талдау.             «Туған жер – алтын бесік» (ой-толғау)  ии                                             инсерт Білемін Білдім Білгім келеді    Туған жер, атамекен, кең байтақ отан, егеменді ел, туып-өскен жер 1)      Ә. Сәрсенбаевтың        «Туған жер» өлеңі. 2)      Ақынның         шығармалары 3)      Ақын өмірі. 1)      Туған жерді көркейтуге иқандай үлес қосар едіңдер? 2)      Туған жер алдындағы борышымыз? Бес жолды өлең құрастыру. Туған жер Кең байтақ, көркем. Құрметтейміз, қадірлейміз, ардақтаймыз. Мен де өзіңдей байтақ едім! Отан Бекіту:             Пай, пай!                         Киелі неткен жер!                         Батырлар дүрілдеп өткен жер,                         Тұлпарлар дүбірлеп төккен жер,                         Ғашықтар бір-бірін өпкен жер.                         Сарылып сал-сері кеткен жер.                         Бас иіп, иіскеп топырағын                         Тағзым жасамай өтпеңдер!                                                            (М. Мақатаев)           Елімізді қорғаған батыр бабаларымыз бен аналарымыздың бізге қалдырған аманатындай туған елімізді қорғау, нығайту – әрбірімізге парыз. Үйге:    Өлеңди  жаттау.  Өлең құрастыру. Бағалау.

Краткое описание документа:

  6 сынып. Әдебиет. Әбу Сәрсенбаев «Сен, құрметте оны, қарағым»

І. Сабақтың тақырыбы: Әбу Сәрсенбаев «Сен, құрметте оны, қарағым», «Туған жер» өлеңі

ІІ. Сабақтың мақсаты: Өлең мазмұнын меңгерте отырып, лирикалық мәніне тоқталу;

ІІІ. Сабақтың міндеті: б) Өлең тақырыбы мен идеясын ұғындыру

т) Оқушыларды туған елді сүюге, қорғауға тәрбиелеу

д) Оқушыларды өлең мазмұнын аша білуге, тіліне, көркемдігіне талдай білуге дағдыландыру;

+ІҮ. Сабақтың түрі: Ізденіс сабағы

Ү. Сабақтың типі: жаңа білімді меңгерту

ҮІ. Әдісі: Сөз әдісі, түсіндірмелі, баяндау, сұрақ-жауап.

ҮІІ. Сабақтың барысы: 1) Ұйымдастыру бөлімі: (2 минут)

2) Үй тапсырмасын сұрау: а) Ғ. Мүсірепов "Жапон балладасы" (мазмұны)

Шолу сұрақтар: а) Әңгіме неше бөлімнен тұрады?

ә) Неліктен "Жапон балладасы" деп аталған?                               

б) Бөлімдерін ата.

в) "Арқаның әңгімесінде" не айтылады?

г) "Көздің әңгімесі" не туралы?

д) "Тастың әңгімесі не жайында?

е) Баллада туралы тоқталу.

Актуалдау; -Жақсы, балалар, сонымен әңгімеден қандай әсер алдыңдар? Жапон халқы қандай халық? Осындай атом бомбасынан қаншама адам зардап шекті? Қаншама адам мүгедек болып қалды? Ал адамдар қандай жағдайларда мүгедектікке ұшырауы мүмкін?

- Соғыста

- Зілзалада

- Табиғат зардаптары , Су тасқыны, өрт кездерінде

- Олай болса, біз бүгін Ұлы Отан соғысынан елін қорғап, мүгедек болып оралған соғыс ардагері туралы жазылған Әбу Сәрсенбаевтың "Сен құрметте оны, қарағым" өлеңімен танысамыз.

Жаңа сабақ: Әбу Сәрсенбаев "Сен құрметте оны, қарағым"

(Өлеңді мәнерлеп оқып шығу)

1) Өлеңде не туралы айтылған?

2) ІІ дүние жүзілік соғыс туралы не білесіңдер, ақын сөзін кімдерге арнаған?

3) Соғыс мүгедектерін көргенде сендердің бойларыңды қандай сезім билейді?

Дамыту: Жоспар

1. Ол ақшаға сатқан жоқ,

Тізеден кесіп аяғын.

2. Денесін оқ пәршелесе де

Ел намысын қорғап қалды.

3. Сенің келешегің үшін берді ол,

Азаттық жолда аяғын.

- Жақсы, балалар, Ұлы Отан Соғысы қай жылдары болғанын білесіңдер ме?

- Бұл кезеңдегі батырлардан кімдерді білесіңдер?

- Олар біздің келешегіміз үшін күресті. Осы тәуелсіздік жолын