"Диктанты " 4 класс

Диктант у фысгæ куысты хуыз, сывæллæттæ цы рмæг цæуынц, кæнæ 'раздæр кæй ахуыр кодтой, уый ныффидар кæнын тыххæй. Диктантæн æвзæрст æрцæуы цымыдисаг тексттæ рацыд орфограммæтимæ.

Ахуыргæнæг уал раздæр текст аив бакæсы, цы орфограммæтæ æмæ дзы архæцæн ныхæстæ ис, уыдон интонацийæхицæнгæнгæйæ. Уый фæстæ сабитæм иу-дыууæ фарсты ратты тексты мидисæй. Тексты сæргонд фыст вæййы фæйнæгыл. Ахуыргæнæг текст хицæн хъуыдыйадгай бакæсы, цæмæй сывæллæттæй иу дæр фæстæ ма баззайа, уый тыххæй. Фыст куы фæвæййынц, уæд ма йæ ноджы дæр иу хатт бакæсы, цæмæй сабитæ сы рæдыдтæ сраст кæной.

Диктанттæ вæййынц алыхуызæттæ:

1.       Дзырдуатон диктант. Хæссын æм хъæуы ахæм дзырдтæ æмæ дзырдбæстытæ зын фыссæн æмæ зын æмбарæн орфограммæтæ кæм уа зæгъæм, æ, з - [ж], с - [ш], гъ - [х], æмæ а.д.

2.       Æвзаргæ диктанты нысан у ныффидар æй кæнын, бæстон бакусын рацыд æрмæгыл. Ацы диктанты хуызæн арахдæр æвзæрст æр вæййы цæуы иугонд, æмхæст фæлæ хицæн хъуыдыйæдтæй арæзт дæр вæййынц. Скъоладзаутæн дзы раттæн ис хæс уæлæмхасæн рацыд æрмæгæй. Æвзаргæ диктанты хорздзинад уый у, æмæ цыбыр рæстæгмæ бакусæн ис дзæвгар æрмæгыл.

3.       Цæстуынгæ диктанты фæрцы бакусæн ис рацыд орфограммæ тыл, зын æмбарæн æмæ зын фыссæн дзырдтыл. Ахуыргæнæг текст фыссы фæйнæгыл, сывæллæттæ йæ сæхæдæг кæнынц æмæ дзы агуырынц рацыд орфограммæтæ, хицæн дзы кæнынц дзырдтæ рацыд зонинæгтыл. Ацы дзырдтыл кусгæйæ зæрдыл æрлæууын кæнæн ис цы зонинæгтæ ахуыр кодтой, уыдон. Ахуыргæнæг æхгæны текст æмæ йæ сывæллæттæн дзуры. Уый фæстæ тетрадты цы ныффыстой, уый фæйнæгтыл фыстимæ барынц. Ахæм диктанты хуыз рæзын кæны сывæллæтты къæрцхъусдзинад зын дзырдтæ æмæ орфограммæтæ агурынмæ.

4.                      Фæдзæхстон диктант æххуыс у орфографион арæхстдзинад ныфидар кæнынмæ æмæ рацыд зонинæгтæ фæлхастт кæнынмæ. Ахуыргæнæг хъуыдыйадгай кæсы текст. Скъоладзаутæй иу хъæрæй æмбарын кæны диктант цы зонинагыл у, уымæй кæцыдæр дзырд. Уый фæстæ йæ иууылдæр иумæ фыссынц ахуыргæнæджы кастмæ, кæнæ та зæрдыл цы бадардтой, уымæ гæсгæ. Текст фыссæн ис фæйнæгыл дæр. Ацы хуызы динтантæн йæ ахадындзинад уый мидæг ис æмæ текстмæ хъусгæйæ сывæллæттæ хицæн кæнынц зын орфограммæмæ æмæ сæ куыд фыссын хъæуы, ууыл хъуыды кæнынц. Ахæм диктанттæ фыссын хъæуы но зонинæгтæ ахуыр кæнын куы райдайынц, уæд.

5.       Æмбарынгæнæн диктанты нысаниуæг уый мидæг ис æмæ ахуырадон æрмæг фидаргæнгæйæ æфтауы хибарæй куыстыл. Ацы диктанты хуыз кæнæн ис, сывæллæттæ цы орфограммæ ахуыр кодтой, уыимæ баст зонинæгтæ хорз куы бамбарой æмæ сæ хибарæй ссарынмæ куы арæхсой, уæд. Æмбарынгæнæн диктанты методикæйы хицæндзинад уый мидæг ис æмæ ахуыргæнæг развæлгъау (не 'мбарын кæны) сывæллæтты зæрдыл нæ лæууын кæны æмæ не 'мбарын кæны рацыд орфограммæйы растфыссынад. Зынæмбарæн орфограммæты растфыссынадыл æрдзурынц хъуыдыйад кæнæ текст фыст куы 'рцæуы, уæд.

Ахуыргæнæг кæсы текст, сывæллæттæ йæ фæлхат кæнынц æмæ хибæрæй фысынц. Уыд фæстæ йæ цыбырæй æмбарын кæнынц. Архайын хъæуы, цæмæй уыцы куысты бæрæггæныгæйæ скъоладзауты фылдæр хай сæ хъуыды дзурой æмæ текстæн орфографион æмæ грамматикон æгъдауæй анализ арæхсой.

6.   Контролон  сфыст æххус у кæстæр кълæсты сабитæн рацыд хъæугæ орфограммæйы растфыссынад бахъуыды кæнынмæ, хъуыйад кæнæ хъуыдыйады хй зæрдыл бадарынмæ. Фыццаг этапы сывæллæттæ хибарæй кæсынц текст æмæ зын орфограммæтæн анализ кæнынц. Уый фæстæ йæ хъуыдыйадгай фыссынц, ома логикон æгъдауæй æххæстхайтттæй. орфографион хæстæ ахуыргæнæг дæтты æрмæг куыд рацыдысты, уымæ гæсгæ.

7.   Сфæлдыстадон диктанты хæс дæр у сабиты фыссын ахуыр кæнын, йæ нысан та у рацыд æрмæг фæлхаст кæнын æмæ фидар кæнын. Йæ хицæндзинад уый мидæг ис æмæ ахуыргæнæджы лæвæрд дзырдтæй сабитæ сæхæдæг аразынæ текст. Сфæлдыстадон диктанттæ æххуыс сты сывæллæтты хъуыдыкæнынад уæрæхдæр кæнынмæ, сæ ныхасы рæзтæн æмæ дзырдуат хъæздыгдæр æмæ активондæр кæнынмæ. Сфæлдыстадон диктанттæ куыдфæстæмæ зындæр кæнын хъæуы. Райдайæн сæ ис иугай хъуыдыйæдтæ аразынæй; уый фæстæ раттæн ис баххæст кæнын кæй хъæуы ахæм хъ-тæ, кæнæ кæрæдзийыл баст æнцойгæнæн дзырдтæ – хъуыдыйæдтæ саразынмæ. Хибарæй кусынмæ лæвæрд диктантæн ахуыргæнæг дæтты рацыд орфограммæтимæ дзырдтæ. Ис раттæн ахæм диктант дæр, - тексты райдайæн кæронмæ ахæццæ кæнын кæм хъхæуы. Сывæллæтты куыст бæрæггæнгæйæ фыццаджы дæр хынцын хъæуы хъуыдыйæдты конд æмæ сывæллæттæн сæхи хъуыдыты арæзт.

8.   Уæгъдибар диктант фыст вæййы фæйнæгыл. Ахуыргæнæг кæнæ сывæллæттæ кæсынц текст логикон æгъдауæй æххæст хæйттæй. Сывæллæттæ йæ хи ныхæстæй дзурынц. Уый фæстæ ахуыргæнæг текст æхгæны æмæ ма йæ иу хатт хайгай кæсы. Сывæллæттæ сæ фыссынц. Куыст бæрæггæнгæйæ ахсджиагдæр у тексты сæйраг мидис, хъуыдыйæдты раст арæзт, дзырдтæ æмæ дзырдбæстытæй куыд арæхстджынæй спайда кодтой, уый. Ацы диктанты хуыз рæзын кæны фысгæ ныхасы æмæ растфыссыны æгъдау. Сывæллæттæ ахуыр кæнынц хибарæй хъуыдыйæдтæ æмæ чысыл текстытæ аразын рацыд орфограммæтимæ.

9.   Уæгъдибар диктанты текст хъуамæ уа цымыдисон æмæ æнцонæмбарæн, æнцонбахъуыдыгæнæн сюжетимæ.