Эдебий окъув дерс . Субхи Вапиев. "Къартбаба ве аювчыкълар».

Дерс конспекти

Дерс  мевзусы:   Субхи Вапиев. "Къартбаба ве аювчыкълар». Ресимге бакъып икяе этмек. Зейнеп Аппазова "Таямыз". Ресим япмакъ

–                   Дерс макъсады:1.Джевдет Аметов, Энвер Арифов «КЪЫШ ЗЕВКЪЫ» эсерини тешкермек; 2. Субхи Вапиев "Къартбаба ве аювчыкълар» эсеринен таныш олмакъ, Зейнеп Аппазова "Таямыз" шииринен танышмакъ. Мевзусынен багълы янъы малюмат бермек. 3. Талебелернинъ агъзавий ве язма нутукъларыны  зенгинлештирмек, инкишаф этмек. 4. Талебелерге Ватангъа, Ана тильге севги дуйгъуларыны ашламакъ.

Дерс теминаты:      дерслик, портрет, "Къартбаба ве аювчыкълар» эсери.

Дерс кетишаты

I.                  Тешкилий къысым. Селямлашув, дерске кельмегенлерини къайд этюв, талебелерни дерснинъ макъсадынен танытув.

II.              Кечкен мевзуны тешкерюв, текрарлав.

1.     Субхи Вапиевнынъ омюр ве яратыджылыкъ ёлу акъкъында къыскъа малюмат беринъиз:

-Къачынджы сене ве не ерде догъды?

-Насыл тасильни алды?

- Зейнеп Аппазованынъ насыл шиирлерни билесинъиз?

III.           Янъы мевзуны анълатув.

1.Оджа сёзю:

Бугуньки дерсимиз къырымтатар эдебиятынынъ корюмли ве истидатлы языджыларындан бири Субхи Вапиев багъышлана.

Оджа шаирлернинъ омюри ве яратыджылыгъы  акъкъында икяе эте. Талебер оджаны динълеп, хронологик джедвельни тизелер.

Мухаммед-Субхи Вапиев(1923)

Мухаммед-Субхи Вапиев 1923 сенеси январь 9-да Керчь ярымадасынынъ Соин-Эли коюнде дюньягъа келе. Отузынджы сенелерде оларнынъ къорантасы Къара-Сиджевут коюнде яшады. Мектеп йыллары Керчь шеэринде кечти. Дженк йылларында I Балтыкъбою, I Белорус джебэлеринде хызмет этти, дженкни Германияда битирди. Къорантасыны Андижан виллетинде тапа.

Тувгъан Къырымыны олгъан севгиси оны къолуна къалем алмагъа меджбур эте. «Сюргюнлик, такъдир, адалетсизлик мени кедай яптылар, - дей Субхи агъа.- Ватангъа олгъан асрет бир дакъкъа биле мени терх этмеди». Субхи агъа дестанлар, такъмакълар, бейитлер яза. Субхи агъа озюнинъ «Ватаным» серлевалы илак шиирини 1979сенеси «Ленин байрагъы» газетасында бастырды. 1989сенеси С.Ваниев «Къыш акъшамлары» деген этнографик-фольклор джыйын тыгъыны азырлады. Бу джыйынтылыкъ 2002сенеси Акъмесджитте «Оджакъ» нешриятында чыкъты. С.Ваниев 35 бинъге якъын сёзден ибарет «Рус-къыпчыкъ сёзлюгини» азырлады. 1995с. 4 джылттан ибарет «Муртаза» роман-хроникасыны язып битирди.

1998сенеси С.Ваниевнинъ «Ильки адым» деген шиирлер китабы дюнья юзю корьди. Китап балаларгъа багъышлангъан.

2003 сенеси Керчьте «Зимние вечера сказок» деген джыйынтылыкъ чыкъты.

Субхи агъа чалышмакъта, о шиирлер, бейитлер, дестанлардан ибарет «Сюргюнлик такъдири» деген джыйынтыкъ яза.

Бейитлеринден биринде айткъаны киби:

Субхи деюр - яшлыгъымда

Чокъ гуллерни къокъладым,

Гуллеримни къартлыгъымда

Гульгемлерде топладым.

1.      Субхи Вапиевнынъ "Къартбаба ве аювчыкълар» эсерни оджа ифадели окъуй.

IV.           Янъы мевзуны пекитюв.

1.     Бу эсер не акъкъында?

2.     Языджы бу эсерден бизге нени косьтермек истеди?

3.     Сизинъ къартбабанъыз насыл?

 VI.       Эв вазифеси:

1.  «Меним къартбабам» серлевалы мини-инша язмакъ. Къартбабанынъ ресимини япмакъ, я да фоторесимини кетирмек.

VII.   Баалав. Балаларнынъ бильгилерине къыймет кесюв.