Конспект открытого занятия по математике "Дьикти кылаат"

Улахан  бөлөх оҕолоругар ахсаан дьарыга “Дьикти кылаат”

(улуустааҕы аhаҕас дьарык)

Слепцова Алла Ивановна, воспитатель 

МБОУ «Тебюляхская СОШ им. А.Ф.Старкова» 

Тиэмэтэ «Дьикти кылаат” 

Үөрэтэр уобаластара: билии-көрүү, кэрэ эйгэ, бодоруһуу 

Сыала: Оҕо оонньуу көмөтүнэн билиитин хаҥатыы, оҕону интириэһиргэтии, математика бастакы өйдөбүллэрин туһунан оҕолор билиилэрин чиҥэтии

Соруктара:

Үөрэтии: эрээккэ чыыһыла миэстэтин быһааран кэрискэ ахсааҥҥа салгыы үөрэтии,  образеһы көрөн геометрическай фигураларынан ойууну таһааралларын ситиһии, сыыппаралары, кэриҥнэри  хатылааһын

Сайыннарыы: оҕо оҥорон көрөр үөруйэҕин,  толкуйдуур дьоҕурун, болҕомтотун сайыннарыы Иитии:  сорудаҕы өйдөөн истэргэ, толорорго интэриэһи, билэр-көрөр баҕаны иитии   

Бэлэмнэнии улэтэ: Эрдэ оҕолорго “Форд Бояр” оонньууну билиһиннэрии

Туттуллар тэриллэр: указка, контейнердар, иһигэр гречка, горохтар, макарон, эриэхэ, тимэх, 5 капсула (киндер-сюрприз сымыыттара), магнитнай дуоска, сыыппаралаах араас өҥнөөх оҕуруолар (магниттар), матрешкалар, таас, кэмбиэр, магнитнай геометрическай фигуралар, А-3га Форд Бояр замогын схематынан 10 диэри сыыппаралар, слайд

Дьарык барыыта  

Киириитэ. 

-          Чэйиҥ, оонньуубутун саҕалыаҕыҥ! (заставка көстөр). Биһиги Форд Боярга крепоска баран

эрэбит. Форд Бояр муора ортотугар турар. Тула өттө киэҥ да киэҥ муора. 

Сүрүн чааһа

-          Оҕолор, көрүҥ, бу тугуй? Билэҕит дуо?

-          Саамай сөп, бу карта. Картаҕа Форд Бояр крепость иһэ ойууламмыт. Биһиги Форд Бояр крепоска  кылаат көрдүү барыахпыт. Бу картанан сирдэтэн 4 туһумэҕи ааһыаххыт (көрдөрөр), ол аата 4 күлүүһү ылыахтааххыт. Хас биирдии туһумэҕи аастахпытына, картаҕа бэлиэтээн иһэҕит.  

1 түһүмэх. 

-  Көрүҥ эрэ, бастакы түһүмэххэ биһигини ким кэһэтэрий? (Фура)

-  Күлүүстэр кырдьаҕас Фураҕа бааллар. Чэ, эрэ бары сиэттистибит уонна кырдьаҕас Фурага бардыбыт (сиэттиһэн бараллар) 

Фура: Дорооболоруҥ оҕолоор. Миигин билэҕит дуо? 

Оҕолор:  Билэбит, Фура

Фура: Мин аатым Фура,  форт Боярдга олоробун. Күлүүһү сорудахтары толордоххутуна биирдэ ылаҕыт. Бэлэмҥит да оҕолор?

-  Бэлэммит

-  Ха, ха, ха, чэ оччоҕо оонньуубутун саҕалыаҕын !

Эһиги мин ыйытыыларбар эппиэттиэхтээххит.  Болҕойон истиҥ !

1.                                     Квадрат хас муннуктааҕый?

2.                                     Нэдиэлэҕэ хас күн баарый?

3.                                     Понедельник кэнниттэн среда кэлэр. Сөпкө эттим дуо?

4.                                     2 кутуйахха хас кулгаахтааҕый?

5.                                     3 куоска 3 кутуруктаа5ый?

6.                                     Ким элбэх атахтааҕый: ыт эбэтэр ынах?

- Маладьыастар! Бастакы күлүүһү биэрэбин. 

Иитээччи:  Салгыы барарга бэлэмҥит да?

Оҕолор: Бэлэммит  Иитээччи: Бастакы түһүмэҕи аастыбыт. 

2 түһүмэх.  Чээрэ, салгыы туох кэлэрий? (Иһит)

-  Оҕолоор, иһиттэри булун.  Бу мээнэ иһиттэр буолбатахтар, кистэлэҥнээх иһиттэр. 

-  Аны бу манна көрүҥ эрэ, бу оҕуруоҕа сорох оҕуруолара суох, сүппүттэр,  эһиги оҕуруону  сөпкө тиһэн биэриэхтээххит. Ханнык оҕуруону тиһэргитин бу кистэлэҥ иһиттэн билиэххит.

-  Чээрэ, ким илиитин иһиккэ угуон баҕарарый?  (иһигэр капсула баар) Капсула иһигэр туох баарый? 

-  Оҕуруо. 

-  Ханнык өҥнөөх оҕуруонуй? Онтон сыыппарата? 

Оҕо оҕуруону булар уонна миэстэтигэр уурар.

-  Оҕуруобутун барытын тистибит дуо?

-  Кырдьаҕас Фура, биһиги оҕолорбут күлүүһү ылары ситистилэр дуо?

Фура: Биэрэрим дуу суоҕа дуу? Ха, ха, ха, Чэ, биэриэм, даҕаны. -Оҕолоор, хас күлүүстээхпитий? Картаҕа бэлиэтээн. 

Сынньалаҥ мүнүүтэ. 

Билигин сынньана таарыйа оонньуохпут

Бу хоско 5 матрешкалар саспыттар. Эһиги 1-дии матрешканы булуохтааххыт (музыка). 

-  Хас матрешкалары буллугут? 

-  Билигин эһиги улахан матрешкаттан кыра матрешкаҕа дылы бэрээдэгинэн биир эрээккэ турун. Бэрээдэгинэн ахсааны ааҕыахха. Эн хаһыс матрешкаҕыный? Салгыы ааҕан иһин. Аны улаханыттан кыраҕа диэри турабыт. Көрөргүт курдук, ахсааммыт бэрээдэгэ уларыйда. Маладьыастар.  

3 түһүмэх.  3 түһүмэхпитин  көрүөххэ эрэ. Туох ойууламмытый? 

-Таас.

Ханна баарый таас, булуҥ эрэ. Тааска туох да суох дии: сорудах да, бэлиэ да. Хайдах гынабыт? Тааһы көтөҕүөххэ эрэ. 

Таас анныттан конверт булаллар. 

Көрүн, таас анныгар конверт  баар эбит. Таһыгар сулус ойуулаах уонна суруктаах: «Сулусчаан» уһуйаан оҕолоругар». Иһигэр сурук баар. 

“Биһиги, Форт Бояр олохтоохторо суруйабыт. Дьиэ кыылларын иитиэхпитин баҕарабыт. Ол гынан баран кинилэри бэйэбитигэр доҕор оҥостоору, замок иһигэр олордуохпутун баҕарабыт. Оҕолоор, көмөлөһүн”

-                      Оҕолоор, Форт Бояр олохтоохторугар көмөлөһөбүт дуо? Ханнык дьиэ кыыла киһиэхэ доҕор буоларый? Биһиги куоска уонна ыт открыткатын оҥоруохха. Бу остуолга туох баарый?

(геометрическай фигуралар) 

-                      Көрүҥ, бу слайдка куоска уонна ыт ойуулара бааллар, болҕойон  көрүҥ, ханнык фигуралартан оҥоһуллубуттарын. Оҕолор 20 сөкүүндэ көрөллөр.

-                      Билигин бу куосканы уонна ыты  көрбөккө эрэ, үтүктэн бу остуолга баар фигуралартан оҥоруохтааххыт. Ким саамай болҕомтолооҕуй? 

Оҕолор кыыллары фигураларынан онороллор. Оҕолортон биирдиилээн ыйытыы: 

-                      Эһиги ханнык кыылы онордугут? Кулгааҕын ханнык фигуранан оҥордун? Кутуруга ханнык фигураный? Өссө көнө муннугунан тугу оҥордун? Ойуулары тэҥнээн көрөн баран, открыткалары Фураҕа илдьэн биэрэллэр.

Фура: Оҕолоор, баһыыбаларыҥ, бу открыткалары Форт Бояр олохтоохторугар көрдөрүөм. Оҕолорбор 3-с күлүүһү биэрэбин.

3-с түһүмэхпитин аастыбыт, картаҕа бэлиэтиэххэ

4 түһүмэх.  4 түһүмэхпитин  көрүөххэ. Форд Бояр замога ойууламмыт

-  Билигин Форд Бояр замогын оҥоруохтаахпыт. Бу илиискэ баар сыыппаралары бэрээдэгинэн холбоотоххутуна, Форд Бояр замога тахсыа. Хас сыыппараттан саҕалыыгыт? 1 кэнниттэн хас кэлэрий? Кыһыл точкаларынан барабыт.

-  Фура, замогы сөпкө оҥордубут дуо? (Фураттан күлүүһү ылаллар).

Форд: Оҕолоор, эһигини эҕэрдэлиибин, бүтэһик 4-с күлүүһү ыллыгыт.   Оҕолор: Ураа!

Түмүк (рефлексия)

Иитээччи: Оҕолоор, биһиги ханна сырыттыбыт? Онно кими көрүстүбүт? Сөбүлээтигит да бу оонньууну? Ким тугу  гынарын сөбүлээтэ?