Литература аа5ыытыгар урок тиэмэтэ: Үтүө дьыала үөрүүтэ дэлэгэй»

Ааҕыы уруога

Кылаас, оскуола:	3, СНОШ им В.Г.Павлова
Уруок темата:	«Үтүө дьыала үөрүүтэ дэлэгэй»
Ааҕыллар айымньы:	Николай Носов «Оҕурсуу»
Уруок тиибэ:	Айымньыны ааҕыы уонна ырытыы уруога
Учуутал сыала:	Оҕолор « Оҕурсуу » диэн кэпсээни өйдөбүллээхтик  ааҕалларыгар уонна кэпсээни сүрүн санаатын өйдүүллэригэр усулуобуйаны тэрийии.
Оҕо соруга:	« Оҕурсуу » кэпсээннэ туох туһунан кэпсэнэрий? Сүрүн санаата тугуй?
Уруок түмүктэрэ:
1.Предмети үөрэтии түмүктэрэ:	Ааҕыы үөрүйэхтэрэ: Айымнньыны өйдөбүллээхтик ааҕыы
	Тиэкиһи кытта улэ үөрүйэхтэрэ: Айыммньы ис хоһоонун өйдүүр, сүрүн санаатын булар.
2. Үөрэх сатабылларын сайыннарыы түмүгэ:	Бэйэнисалайынар-дьаһанарсатабыл:Уруок соругун сатаан туруоруу, үлэни былааннааһын, бэйэни хонтуруолланыы уонна  сыаналаныы.
	Билэр-кѳрѳрсатабыл:Өй үлэтин дьайыыларын сатаан толорор:кэпсээни ырытар, кэпсээни чааска араарар,  түмүк оҥоруу.
	Бодоруһарсатабыл:Атын киһи санаатын өйдөөн истии, бэйэ санаатын сатаан этии, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн ылыныы.
3.Ытык өйдөбүлү иҥэрии түмүгэ:	-Уорар диэни куһаҕанын өйдүүр -Киһи куһаҕа дьыаланы кыннаҕына өйдүүр уонна өйүүр. Атын киһи үлэтин харыстыыр, бэйэ буруйун билинэр наадатын өйдөөһүн.

УРУОК ХААМЫЫТА

Уруокэтаптара	Учууталдьарыга (сорудахтар, ыйытыылар)	Үөрэнээччидьарыга	Үөрэтииньымалара, тэрийэр формата	Түмүгэ
1. Тэрээһин чааһа	-Үтүө күнүнэн оҕолор! Мин аатым Анастасия Семеновна. -Ааҕыы уруогун бүгүн мин эһиэхэ ыытыаҕым. Урокка бэйэ-бэйэбитин убаастаһан уонна болҕомтолоохтук үөрэниэххэ.	-Үтүө күнүнэн! Оҕолор уруокка бэлэмнэнэллэр.	-кэпсэтии	Тэрээһин чаас түмүгүнэн оҕолор ааҕыы уруогар бэлэм буолбуттара буолар.
2. Үөрэнэр соругу туруоруу Сыала: Уруок тематыгар тахсыы	1.Уруок тематыгар таһаарар түгэн Сорудах -О5о суруйаачыларыттан кими билэ5ит? -О5олор эьиги Николай Носов  диэн суруйааччыны билэҕит дуо?   - Кини 1908 сыллаахха ахсынньы 23 күнүгэр Киев диэн куоракка  Ирпень диэн дэриэбинэҕэ төрөөбүт. Кини нууча суруйааччыта, Кини кэпсээнин сахалыы бөрөбүөттээбиттэр. Кини Улуу сэрии кыттыылааҕа. -Николай Носов о5олорго анаан элбэх киһи интириэһин тардар кэпсээннэри суруйбут. -Кини ханнык суруйбут  кэпсээннэрин билэҕитий? Бугун биһиги биир суруйбут  айымньытын  ааҕыахпыт. (Дуоскаҕа айымньы аатын суруйабын) -Бүгүн туох диэн ааттаах айымньыны ааҕар эбиппитий? -Оҕолоор, бу айымньы  аатыттан  кордохпутунэ, туох туьунан буолуой? -Эһиги санааҕытыгар тоҕо кэпсээнин Оҕурсуу диэн ааттаабытый? -Санааҕытын үллэстин 2.Уруок соругун туруоруу   -Бугуҥҥу сорукпут туох диэн буоларый?	-Амма Ачыгыйа, Софрон Данилов, Суорун Омоллоон, Тимофей Сметанин итд -ьуох Бол5ойон истэн олороллор -билэр айымньылары ааттыыллар. Оҕурсуу Санааларын этэллэр. Оҕурсуу диэн айымньыны  ис хоьоонун ойдуургэ	-ыйытыы ньымата -сабаҕалааһын -бары бүттүүн	-атын киһи санаатын өйдөөн истии -бэйэ санаатын сатаан этии  -уруок соругун сатаан туруоруу
3. Үөрэнэрсоругутолоруу Сыала: Айымньыны ылыныыга бэлэмнээьин	3.1 Тиэкси кытта айымньыны ааҕыах иннинэ улэ Сорудах Беседа оҕурсуу  туьунан -Оҕурсууну кимнээх үннэрээччилэрий? -Оҕурсууну эһиги сииргитин сөбүлүүгүт дуо? -Оҕурсууну эһиги үүннэрэн көрбүккүт дуо?	-Оҕолор билэллэрин үллэстэллэр.	-сабаҕалааһын	-бэйэ санаатын сатаан этии, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн ылыныы.
3.2.Тиэкси кытта айымньыны ааҕа олорон улэ Сыала: Айымньы ис хоһоонун өйдөөһүн	.1Айымньыны кытта билсиһии Сорудах -Оҕолор кинигэбитин 24 сирэйгэ арыйабыт.  Ис хоһоонун өйдүүр курдук болхомтолоохтук ааҕыахпыт. -Абзацтары ааҕа ааҕа  ырытан иһиэхпит. -ААн бастаан мин ааҕан иһитиннэриэм онтон сыапачканан ааҕыахпыт. -Бастакы абзацка туох туьунан кэпсэммитий? -Ханнык билбэт тылларгыт баалларый, тэтэрээккитигэр сурунан иһин.  Дэҥниэххит- эчэтэн кэбиһиэн. Салҕыы -Иккис абзацка туох буолбутуй? Билбэт тылларгыт ханныктарый?   Өлөҥҥө-уулаах сир. -Үһүс абзацка туох кэпсэннэ? -Билбэт тылларгыт ханныктарый?   Кэтэспэхтээтим- өөр да кууттум -Төрдүс абзацка туох кэпсэннэ? -Манна өйдөммөт тыл баар да? -Бэһис абзацка туох кэпсэннэ? -Билбэт тылларгыт ханныктарый? -Алтыс абзацка туох буолла? -Билбэт тылгыт тылларгыт ханныктарый? -Сэттис абзацска туох буолла? -Билбэт тылларгыт ханныктарый? -Ахсыс абзацка туох буолла? -Тохсус абзацка туох буолла? -Билбэт тылгыт тылларгыт ханныктарый? -Онус абзацка туох буоларый? -Уон биирис абзацка туох буоларый? -Уон иккис абзацка туох буоларый? Сорудах. Абзацтары биирди биирди ааттыыбыт. -Бастакы абзацы туох диибитий? -Иккис? Уьус? -То5о инник атаатыгытый? 2.Айымньыны хайдах ылыммыттарын бэрэбиэркэлээһин Сорудах -Кимнээх туһунан кэпсэниллибит эбитий? -Главнай дьоруойдара кимнээхтэрий? -Тоҕо бу оҕолор оҕурсуулары ылбыттарый? -Сөпкө гыммыттар эбит дуо? -Дьиэлэригэр тиийбиттэригэр мамалара туох диэтэний?	-кэпсээн аата -автора -аа5абыт -ыйытыыларга хоруйдуубут -О5урсуу - Оҕолор сыапачканан аа5ан са5алыллар (Бастакы абзацы аа5аллар) -абзацтарынан аа5аллар -ааҕа ааҕа кэпсииллэр   -Оҕолор боппуруостарга эппиэттииллэр.	-биирдилээн -ыйытыы ньымата -кэпсэтии -ыйытыы ньымата -кэпсэтии -бары бүтүүн -сорудах ньымата -ойууну көрдөрүү -ыйытыы ньымата	-Айымнньыны өйдөбүллээхтик, хоһоонноохтук ааҕыы -бэйэ санаатын сатаан этии, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн ылыныы. -кэпсээни ырытар -атын киһи санаатын өйдөөн истии -бэйэ санаатын сатаан этии Айымньыны   чааска араарар,  чаастары ааттыыр
3.3. Тиэкси кытта айымньыны ааҕан баран улэ Сыала: Айымньы сүрүн санаатын өйдөөһүн	1.Айымньыны сүрүн санаатын тула кэпсэтии Сорудах -Суруйааччы биһиэхэ туох санааны тиэрдэрий? -Оҕолор бу айымньы  туохха үөрэтэрий? Тугу  гынарга уөрэннилэрий?	Уорар диэни куһаҕанын өйдүүр -Киһи куһаҕа дьыаланы кыннаҕына өйдүүр уонна өйүүр. Атын киһи үлэтин харыстыыр, бэйэ буруйун билинэр наадатын өйдөөһүн.	-ыйытыы ньымата -кэпсэтии -бары бүтүүн -сорудах ньымата	-айымнньы сүрүн санаатын булар -бэйэ санаатын сатаан этии, кэпсэтиигэ араас санаа үөскүүрүн ылыныы. -бэйэни хонтуруолланыы уонна  сыаналаныы -түмүк оҥоруу
4.Сыаналаныы	1.Оҕолор бэйэлэрин өйдөбүллэрин сыаналаныылара -Оҕолор, бүгүн биһиги ханнык кэпсээни  аахтыбытый? -Бу кэпсээнтэн бэйэҕэтигэр  туох туһалааҕы ылынныгыт? -Санаа5ытын уллэстин 2. Оҕолор бэйэлэрин дьарыктарын сыаналаныылара -Бугун хайдах улэлээбиккитин сыаналанабыт. Бастакы шкалаабыт айымньыны өйдөөтүм Иккис шкалаабыт уруокка көхтөөхтүк кыттыстым. Ким бүгүнҥү уруогу аралдьыйбакка, сурун санаатын ойдоотум, иһиттим дии санаабыт оҕолор турун. Маладьыастар, улэ5ит иьин махтал.	-«Оҕурсуу» Оҕолор санааларын этэллэр -Оҕолор бэйэ дьарыгын сыаналанналлар.	-кэпсэтии -сыаналаныы	Атын киһи үлэтин харыстыыр, бэйэ буруйун билинэр наадатын өйдөөһүн. -түмүк оҥоруу -бэйэни хонтуруолланыы уонна  сыаналаныы

Саха Республикатын үөрэҕин уонна наукатын министиэрстибэтэ

ГАПОУ РС(Я) «С.Ф.Гоголев аатынан Дьокуускайдааҕы

педагогическай колледж»

Литература ааҕыытын технологическай картата

  Үлэни толордо: ПвНК – 16А   куурус устудьуона

Калачикова Анастасия Семеновна

Сунтар, 2019г