МӘҠӘЛДӘР
Хеҙмәт тураһында:
· Башланған
эш - бөткән эш.
· Белгәнгә
яҡты, белмәгәнгә ҡараңғы.
· Белеме
барҙың ҡәҙере бар.
·
Буй үҫтермә, аҡыл үҫтер.
· Егет
кешегә етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.
· Ҡалған
эшкә ҡар яуа.
· Тырышлыҡ
- ҙурлыҡ, ялҡаулыҡ – хурлыҡ.
· Хеҙмәте
юҡтың хөрмәте юҡ.
·
Һөнәрле кеше - ҡораллы кеше.
· Ялҡау
аҙ эшләй, аҙ эшләһә лә, күп тешләй.
·
Ялҡауҙың көн дә башы ауырый.
·
Ергә эйелһәң, байлыҡ килә.
· Ергә
тамған тир - гәүһәр.
·
Ил ҡеүәте - икмәктә.
Тыуған
ил, батырлыҡ тураһындағы мәҡәлдәр:
·
Алтын- көмөш яуған ерҙән тыуған-үҫкән ил артыҡ.
·
Берҙең көнө ил менән, илдең көнө ер менән.
·
Ил ҡәҙерен белмәгән - башын юғалтҡан, ер ҡәҙерен белмәгән -
ашын юғалтҡан.
·
Ир аҡылы - бер алтын, ил аҡылы – мең алтын.
·
Антты бирә лә бел, үтәй ҙә бел.
· Аттың
даны егет ҡулында, егеттең даны үҙ ҡулында.
·
Батырмын, тип кем әйтмәй, яу килгәндә өнө юҡ.
·
Батырлыҡ яуҙа беленер, мәргәнлек ауҙа беленер.
·
Ҡурҡаҡтың күҙе дүрт булыр.
·
Ауға барһан, зирәк бул, юлдашыңа терәк бул.
·
Ике кәңәш бер булһа, илле егет йөҙ була.
·
Ебәк билғау- бил күрке.
Батыр
егет-ил
күрке.
·
Ир-егеттең ике юлдашы бар:
Береһе-батырлыҡ,
Икенсеһе-тәүәккеллек.
·
Батыр ғүмере –ике.
·
«Халҡым» тигән ир - алтын.
·
Ирҙең даны иленән,
Халҡы
менән еренән.
·
Ир- егет үҙе өсөн тыуа, иле өсөн үлә.
· Батыр
бер үлә, ҡурҡаҡ ҡырҡ үлә.
· Ил
эшенең иртәгәһе маҡтаулы.
·
Мал торған ерен онотмаҫ, егет тыуған илен онотмаҫ.
· Илең
ни күрһә, һин дә шуны күрерһең.
· Беләгенә
ҡарама, йөрәгенә ҡара.
· Яуҙан
ҡасып ҡайтҡансы яралы ҡайт.
Тормош-көнкүреш
тураһында.
· Аҡрын
барһаң, алыҫ китерһең.
·
Аҡыл йәштә түгел, башта.
·
Аманатҡа хыянат итмә.
·
Аҫыл таш ерҙә ятмаҫ.
·
Ата-әсәңә ни ҡылһаң, үҙең шуны күрерһең.
·
Бурлыҡтың һуңы-хурлыҡ.
·
Йоҡо тамаҡ туйҙырмай.
·
Туралыҡтың төбө аҫыл таш.
·
Уйнап һөйләһәң дә, уйлап һөйлә.
·
Уты һүнһә лә, ҡуҙы ҡала.
·
Һүҙ яраһы һөңгө яраһынан ҡатыраҡ.
·
Егет кешегэ етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.
Һандар менән
мәҡәлдәр
·
Ете ҡат үлсә,бер ҡат киҫ.
·
Атлы йәшәр юлдаш ҡайтһа,атлмыш йәшәр күрә барһын.
·
Егет кешегэ етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.
·
Ҡурҡаҡтың куҙе дүртәү.
·
Ике кәңәш бер булһа, илле егет йөҙ була.
·
Биште эшләгәнсе берҙе еренә еткереп эшлә.
·
Егәрленең ҡулы етәү.
·
Йөҙ һумың булғансы, йөҙ дуҫың булһын.
·
Ир аҡылы бер алтын , ил аҡылы мең алтын.
·
Батыр бер үлә, ҡурҡаҡ мең үлә.
·
Ике кәмәнең ҡойроғон бер юлы тотмайҙар.
·
Берҙә түгел, илдә көҫ.
·
Һигеҙ һыйыр аҫрагансы, һимеҙ һыйыр аҫыра.
·
Бер утын мейестә лә янмаҫ, күмәк утын яланда ла яныр.
·
Унды һайлағансы, берҙе һайлауың яҡшыраҡ.
·
Көслө берҙе еңер, белемле меңде еңер.
·
Ике ҡуян артынан йүгерһәң, берәүһен дә тота алмаҫһың.
·
Бер ағас ҡырҡһаң, ҡырҡты ултырт.
·
Бер ҡаҙанға ике тәкә башы һыймай.
·
Берәүҙән икәү, икәүҙән өсәү яҡшы.
·
Ун тапҡыр ишеткәнсе, бер тапҡыр күр.
·
Бер ҡуянды ике тунамайҙар.
Ғаилә мөнәсәбәттәре тураһында
·
Алдың да ышаныс булһын, артың да таяныс булһын.
·
Ауыҙың ни әйткәнде ҡолағың ишетһен.
·
Бер олоноҡон тыңла, бер кесенекен тыңла.
·
Ике тапҡыр уйла, бер тапҡыр һөйлә.
·
Ир бала атаһына таяу, ҡыҙ бала өй эсендә буяу.
·
Кеше аҡылын ишет, үҙ аҡылың менән эш ит.
·
Кешегә соҡор ҡаҙыма, үҙең төшөрһөң.
·
Көйҙөргән дә-тел,һөйҙөргән дә-тел, көлдөргән дә-тел ,бөлдөргән дә –тел.
·
Ни сәсһәң-шуны урырһың,ни ҡылһаң-шуны күрерһең.
·
Үҙеңде ҙурлама, кешене хурлама.
·
Һуҙҙең башынан элек төбөн уйла.
·
Ялған һөйләһәң - тотолорһоң, дөрөҫ һөйләһәң - ҡотолорһоң.
Яҡшылыҡ
һәм яманлыҡ тураһында
· Иҙгелек
ерҙә ҡалмаҫ.
·
Ҡөн яманы китер, әҙәм яманы китмәҫ.
·
Ҡояш янында -йылылыҡ, әсә янында-изгелек.
·
Яҡшы ҡағылһа – йән һөйөнә, яман ҡағылһа – йән көйөнә.
· Яҡшынан
ҡасма, яманға аяҡ баҫма.
·
Яҡшы һүҙ балдан татлы.
·
Яман кешенең теле әсе.
· Кесегә
мәрхәмәт ит, олоға итәғәт ит.
·
Ҡартты ҡәҙерләһәң, ҡартайғас ҡәҙер күрерһең.
·
Яҡшылыҡ ҡылған – аш йыйған, яманлыҡ ҡылған – таш йыйған.
·
Яман арба юл боҙор, яман арба ил боҙор.
·
Яҡшылыҡҡа яҡшылыҡ – һәр кешенең эшелер; яманлыҡҡа яҡшылыҡ – ир кешенең
эшелер.
Икмәк тураһында мәҡәлдәр.
· Асыҡ ауыҙҙан икмәк тә ҡаса.
· Ер
ҡәҙере игендә, кеше ҡәҙере белемдә.
Дуҫлыҡ тураһында.
· Дуҫ көлгәндә беленмәй, бөлгәндә
беленә.
·
Ике яҡшы дуҫ булһа, ике аранан ел үтмәҫ.
