Мәҡәлдәр на башкирском языке

                                          МӘҠӘЛДӘР

     Хеҙмәт тураһында:

·       Башланған эш - бөткән эш.

·      Белгәнгә яҡты, белмәгәнгә ҡараңғы.

·      Белеме  барҙың ҡәҙере бар.

·      Буй  үҫтермә, аҡыл үҫтер.

·      Егет кешегә етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.

·      Ҡалған эшкә ҡар яуа.

·      Тырышлыҡ - ҙурлыҡ, ялҡаулыҡ  – хурлыҡ.

·      Хеҙмәте юҡтың хөрмәте юҡ.

·      Һөнәрле кеше - ҡораллы кеше.

·      Ялҡау аҙ эшләй, аҙ эшләһә лә, күп  тешләй.

·      Ялҡауҙың көн дә башы ауырый.

·      Ергә эйелһәң, байлыҡ килә.

·      Ергә тамған тир - гәүһәр.

·      Ил ҡеүәте - икмәктә.

Тыуған ил, батырлыҡ тураһындағы мәҡәлдәр:

·        Алтын- көмөш яуған ерҙән тыуған-үҫкән ил артыҡ.

·        Берҙең көнө ил менән, илдең көнө ер менән.

·        Ил ҡәҙерен белмәгән - башын юғалтҡан, ер ҡәҙерен белмәгән - ашын юғалтҡан.

·        Ир аҡылы - бер алтын, ил аҡылы  – мең алтын.

·        Антты бирә лә  бел, үтәй ҙә бел.

·        Аттың даны егет ҡулында, егеттең даны үҙ ҡулында.

·        Батырмын, тип кем әйтмәй, яу килгәндә өнө юҡ.

·        Батырлыҡ яуҙа беленер, мәргәнлек ауҙа беленер.

·        Ҡурҡаҡтың күҙе дүрт булыр.

·         Ауға барһан, зирәк бул, юлдашыңа терәк бул.

·        Ике кәңәш бер булһа, илле егет йөҙ була.

·        Ебәк билғау-  бил күрке.

         Батыр егет-ил күрке.                             

·        Ир-егеттең ике юлдашы бар:

         Береһе-батырлыҡ,

         Икенсеһе-тәүәккеллек.

·        Батыр ғүмере –ике.

·        «Халҡым» тигән ир - алтын.

·        Ирҙең даны иленән,

         Халҡы менән еренән.

·        Ир- егет үҙе өсөн тыуа, иле өсөн үлә.

·        Батыр бер үлә, ҡурҡаҡ ҡырҡ үлә.

·        Ил эшенең иртәгәһе маҡтаулы.

·        Мал торған ерен онотмаҫ, егет  тыуған илен онотмаҫ.

·        Илең  ни күрһә, һин дә шуны күрерһең.

·        Беләгенә ҡарама, йөрәгенә ҡара.

·        Яуҙан ҡасып ҡайтҡансы  яралы ҡайт.

Тормош-көнкүреш тураһында.

·     Аҡрын барһаң, алыҫ китерһең.

·     Аҡыл йәштә түгел, башта.

·     Аманатҡа хыянат итмә.

·     Аҫыл таш ерҙә ятмаҫ.

·     Ата-әсәңә ни ҡылһаң,  үҙең шуны күрерһең.

·     Бурлыҡтың һуңы-хурлыҡ.

·     Йоҡо тамаҡ туйҙырмай.

·     Туралыҡтың төбө аҫыл таш.

·     Уйнап һөйләһәң дә,  уйлап  һөйлә.

·     Уты һүнһә лә, ҡуҙы ҡала.

·     Һүҙ яраһы һөңгө яраһынан ҡатыраҡ.

·     Егет кешегэ етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.

         Һандар менән мәҡәлдәр      

·        Ете ҡат үлсә,бер ҡат киҫ.

·        Атлы йәшәр юлдаш ҡайтһа,атлмыш йәшәр күрә барһын.

·        Егет кешегэ етмеш төрлө һөнәр ҙә аҙ.

·        Ҡурҡаҡтың куҙе дүртәү.

·        Ике кәңәш бер булһа, илле егет йөҙ була.

·        Биште эшләгәнсе берҙе еренә еткереп эшлә.

·        Егәрленең ҡулы етәү.

·        Йөҙ һумың булғансы, йөҙ дуҫың булһын.

·        Ир аҡылы бер алтын , ил аҡылы мең алтын.

·        Батыр бер үлә, ҡурҡаҡ мең үлә.

·        Ике кәмәнең ҡойроғон бер юлы тотмайҙар.

·        Берҙә түгел, илдә  көҫ.

·        Һигеҙ һыйыр аҫрагансы, һимеҙ һыйыр аҫыра.

·        Бер утын мейестә лә янмаҫ, күмәк утын яланда  ла яныр.

·        Унды һайлағансы, берҙе һайлауың яҡшыраҡ.

·        Көслө берҙе еңер, белемле меңде еңер.

·        Ике ҡуян артынан йүгерһәң, берәүһен дә тота алмаҫһың.

·        Бер ағас ҡырҡһаң, ҡырҡты ултырт.

·        Бер ҡаҙанға ике тәкә башы һыймай.

·        Берәүҙән икәү, икәүҙән өсәү яҡшы.

·        Ун тапҡыр  ишеткәнсе, бер тапҡыр күр.

·        Бер ҡуянды ике тунамайҙар.

          Ғаилә мөнәсәбәттәре тураһында

·                   Алдың да ышаныс булһын, артың да таяныс булһын.

·                   Ауыҙың ни әйткәнде ҡолағың ишетһен.

·                   Бер олоноҡон тыңла, бер кесенекен тыңла.

·                   Ике тапҡыр уйла, бер тапҡыр һөйлә.

·                   Ир бала атаһына таяу, ҡыҙ бала өй эсендә буяу.

·                   Кеше аҡылын ишет, үҙ аҡылың менән эш ит.

·                   Кешегә соҡор ҡаҙыма, үҙең төшөрһөң.

·                   Көйҙөргән дә-тел,һөйҙөргән дә-тел, көлдөргән дә-тел ,бөлдөргән дә –тел.

·                   Ни  сәсһәң-шуны  урырһың,ни ҡылһаң-шуны күрерһең.

·                   Үҙеңде ҙурлама, кешене хурлама.

·                   Һуҙҙең башынан элек төбөн уйла.

·                   Ялған һөйләһәң - тотолорһоң,  дөрөҫ һөйләһәң - ҡотолорһоң.

Яҡшылыҡ һәм яманлыҡ тураһында

·      Иҙгелек ерҙә ҡалмаҫ.

·     Ҡөн яманы китер, әҙәм яманы китмәҫ.

·     Ҡояш янында -йылылыҡ, әсә янында-изгелек.

·     Яҡшы ҡағылһа – йән һөйөнә, яман ҡағылһа – йән көйөнә.

·     Яҡшынан ҡасма, яманға аяҡ баҫма.

·     Яҡшы һүҙ балдан татлы.

·     Яман кешенең теле әсе.

·     Кесегә мәрхәмәт ит, олоға итәғәт ит.

·     Ҡартты ҡәҙерләһәң, ҡартайғас ҡәҙер күрерһең.

·     Яҡшылыҡ ҡылған – аш йыйған, яманлыҡ ҡылған – таш йыйған.

·     Яман арба юл боҙор, яман арба ил боҙор.

·     Яҡшылыҡҡа яҡшылыҡ – һәр кешенең эшелер;  яманлыҡҡа яҡшылыҡ – ир кешенең эшелер.

                          Икмәк тураһында мәҡәлдәр.

·        Асыҡ ауыҙҙан икмәк тә ҡаса.

·      Ер ҡәҙере игендә, кеше ҡәҙере белемдә.

                           Дуҫлыҡ тураһында.

·        Дуҫ көлгәндә беленмәй, бөлгәндә беленә.

·        Ике яҡшы дуҫ булһа, ике аранан ел үтмәҫ.