Открытый урок по математике"Ийи оранныг санга чангыс оранныг санны ковудедири"

Математика 3 класс

Темазы: Ийи оранныг санга чангыс оранныг санны ковудедири

Кичээлдин сорулгазы:

Ооредиглиг: ийи оранныг санга чангыс оранныг санны ковудедиринин аргаларын билиндирер;

Сайзырадыглыг: аас-биле саналганы, логиктиг угаан-бодалын сайзырадыр; сан кичээлинге уругларнын сонуургалын 

                             оттурары;

Кижизидилгелиг: сан эртеминге уругларны демниг, дузааргак болурунга кижизидер.

Арга-методтары:

а) дилеп-тыварынын методу: оореникчилернин ажыл-чорудулгазын ковудедир, айтырыгларга харыыны боттарынга 

                                                тыптырып ооредир; оске эртем-биле холбаазы.

б)шинчилел методу: оореникчилернин бот-тускайлан чоруун илередир.

Кичээлдин хевири: кичээл-дуза.

Технологиялары: бот-тускайлан ооредири, проблемниг (нарын айтырыглыг) кылдыр ооредири, сайзырадып ооредири,  

                                 оюн хевири-биле ооредири.

Дерилгези: компьютер, карточкалар, смайликтер, таблица.

Эрттирер уези: 2016 чылдын февраль 25, Чадаананын № 3 школазы

	Башкынын ажыл-чорудулгазы:	Оореникчинин ажыл-чорудулгазы:	Ооредилгенин бугу талалыг ажыл-чорудулгазын сайзырадыры
I. Организастыг кезээ Сорулгазы: кичээлдин ажыл-чорудулгазынга оореникчилерни хаара-тудары Орус дыл-биле холбаа Башкы оореникчилерге экини кузеп, мендилежири, оларга чедиишкиннери кузээри.	Башкыларга, оорумге баштай душкаш «Экии!» дээр мен дээр-ле болгай уруглар. - Орус чон хунде уш катап мендилежир. Чугаалаптынарам, уруглар, кым билирил? Чуу деп мендилежирил? - Шын-дыр, уруглар. «Доброе утро», «Добрый день», «Добрый вечер» - Экии, эргим, уруглар, хундулуг, аалчылар! «Эки хун биле» деп оюндан ойнаптаалынар. - Силернин бирээнерни адап тургаш, Эки хун-биле деп мендилээр мен. Кымны адаар-дыр мен, ол улус холун чаяр. Ол дээрге мени дыннааш, мени мендилеп турарынар ол болур. - Шенээлинер! -Эки Хун-биле, уруглар! - Эки хун-биле, бо класста шупту келгеннер! - Эки хун-биле, кыстар! - Эки хун-биле, оолдар! - Эки хун-биле, математикага ынактар! - Эки хун-биле, богун кичээлге эки ажылдаалынар, уруглар! - Богунгу кичээл биске оорушкуну берип, бот-боттарывыс-биле чоок харылзажып,эки ажылдаарынарга идегеп тур мен. Оожум олурунар.	Оореникчилернин  кичээлге беленин хынаар. Ажылче кирери.	Бот угланыышкынныг: бодунун ажыл чорудуун хайгаараары.
II. Мотивациялыг ажыл-чорудулга (уругларга боданыр арганы бээри) Сорулгазы: 1) уругларны  кичээлче хаара тудары. 2) «Херек» болгаш «шыдаар мен» деп негелдени салыры.	-  Чаа теманы эки билип алырынга бо кичээлде бот-боттарывыска дузалажып тургаш Кичээл-дуза деп кичээл эрттирер бис. Кичээл-Дуза Аас-биле саналга: -5-ти 4 катап ковудет. -27-ни 9 катап эвээжет. -30-ден 5 каш катап эвээжил. - 8 биле 5 деп саннарнын ковудээшкини кажыл? - кандыг санны 6 катап ковудедиривиске 42 болурул? - 8 -ти 2 катап ал   - 7 биле 2-нин ковудээшкинин тып? -80-ден 20 каш эвээжил? - 6-ны 2 катап улгаттыр. Оюн илчирбе: 7*8-2 : 9*5=30	Кичээлди чедиишкинниг эрттиреринге уругларнын бодалдары.	Бот тускайлан: ооредилгеже уругларнын угаан-сайзырадырын чедип алыры. Бот угланыышкынныг: уруглар кичээлдин сорулгазын салып, планнаары. Чугаалажып билири: уругларнын боттарынын бодалын илередип билири.
III. Актуализация (билигни чидиглендирери) Сорулгазы: уругларнын кичээлче белеткели, чаа билиглерни ажыдарынга катаптаашкын. Башкынын ажыл-чорудуу: чаа чуулду оорениринге нарын айтырыгларны тургузары: 1) будун саннарга ковудедири. 2) деннээри, анализ, быжыглаары.	Саннар одуруу (слайд): 20   3    5    40    7    16    14    60    12 Бо саннарны 3 болукке чарар. - Бирги болукке кайы саннар хамааржырыл, 2-ги болук? 3-ку болук? - Ийи оранныг саннарны разрядтыг каттыныгларга чарып турар. Бо коргузуглерни тайылбырлап корунерем, уруглар? Тик-биле тонген саннарны ковудедири берге болду бе, кандыг-дыр? Тик-биле тонген саннарга бодаарга бо саннарны ковудедири кандыг-дыр? Чуге берге болду? 16*3 — Сананар! - Бо коргузугну бодап шыдаар-дыр бис бе? - Чуге? А кандыг сорулга салып алыр бис? (ийи оранныг санга чангыс оранныг санны ковудедиринин аргаларын билип алыры.	Коллективтиг ажыл. 1-ги болук: 3, 5, 7. 2-ги болук: 20, 40, 60. 3-ку болук: 16, 14, 12 1) 16 =10+6, 14=10+4, 12=10+2 20*3, 40*3, 60*3 16*3, 14*3, 12*3 - Уруглар бо саннарны бодаарынга бергедежип, ооренген аргалары таарышпас деп туннээш, сорулганы салгаш теманы илередип ундурер: Ийи оранныг тик-биле тонмээн саннарга ковудедири.
IV. Санаашкыннын аргаларын тургузары. Башкынын ажыл-чорудулгазы:  оореникчилернин бот-тускайлан ажылын организастаары, чаа теманын аргаларын билип алырынга дузалажыры.	Кыдыраашка ажыл. Ай, хунну бижиир. 36*2              24*4 3*13              2*45	Оореникчилер ковудээшкиннин эптиг аргаларын тып  бодаар. Санны разрядтыг каттыныгларга солуп алырынын дугайында билип алыр.	Чаа билигни билип алыры: ковудедилгенин аргаларынын чурумун тайылбырлап билири. Чугаалажып билири:  дыннап билири, коллективтиг сайгарылгага киржири.
V. Баштайгы быжыглаашкын. Сорулгазы: чаа билип алган темазынын аргаларын чугаалап билири, коргузуглерни шын бижип билири. Башкынын ажыл-чорудулгазы: эжеш ажылды организаастаары, частырыгларны эдери. VI. Сула шимчээшкин	Эжеш  ажыл. Тайылбырлап тургаш бодаар. Вариантыларга чарлып алгаш, бодаар. Чижек 1, а.8. (Соолгу ийи одуруг)	Бот-боттарын хынажыры.	Чугаалажып билири: эжинин ажылын хынаары. Ниити чедиишкинни унелээри.
VII. Быжыглаашкын, катаптаашкын. Сорулгазы: оореникчи кичээлдин туннелин ундуруп билир ужурлуг. Башкынын ажыл-чорудулгазы: оореникчилернин ажылын унелээри.	Бодалга 2, а 8. - Чунун дугайында бодалга-дыр? (чимистер болгаш номнар) - Бо бодалгада чуу билдингир-дир? (номнар бир посылкада 8 кг,  чимистер 6 кг) - 32 кг чуну коргузуп турарыл? (номнарнын ниити массазын) - Бодалганын ниити айтырыы чуу-дур? (чимистерлиг посылкаларнын массазы тывар). - Эр-Хейлер! А посылка деп чул? (посылка дээрге почта дамчыштыр келир чагыттырган бараан). - Силернин аваларынар посылка чагыттырып турар бе? - Оон ынай посылканы оске черде турар кижиже чорудуп база болур. - Ам бо бодалга дээрге номнар биле чимистер дугайында. - Чимистер деп чул? (Фруктылар) - Бир посылкада номнарнын массазы чежел? (8 кг) - А чимистернин? (6 кг) - Номнарлыг посылкаларнын ниити массазы чежел? (32 кг) - А чимистерлиг посылканын санын чуу дээрил? (ынча). - Ынча дээрге номнарлыг посылка каш болурул? Кандыг кылдыныг биле бодаар бис? (32 : 8 = 4). - Бир эвес чимистиг посылка 4 болза, бирээзи 6 кг посылканын ниити массазын тывынар (4*6=24)  - Бодалга каш кылдыныглыг –дыр? 1)     32 : 8 = 4 (п) 2)     4 * 6 = 24 (кг) Харыызы: 24 кг. Бот ажыл. Чижек 5, а.8 Кырында одуругну – 1-ги вариантынын уруглары бодаар, адаанда одуругну – 2-ги вариант.  Мурнай бодаан беш оореникчиге демдек салыр мен, уруглар.	Уругларнын билиинин аайы-биле демдээн унелеп салыры. Бодалганын кыска бижимелин тургузар. Харыызын бижиир. Бижимел ажылдын кууседилгези, бот хыналда.	Чаа билигни билип алыры: бодалганы бодаарынын аргалары, логиктиг илчирбени тургузары. Сайгарылга болгаш шилилге. Чугаалажып билири: боттарынын бодалын илередип билири.
VIII. Ооредилгенин хыналдазы болгаш туннели. Сорулгазы: алган билиглерин быжыглаары.	Ийи оранныг санга чангыс оранныг санны ковудедирин билип алганывысты туннептээлинерем, уруглар. 26*2          17*5           4*15	Оореникчилер ажылды кылыптар.	Бот тускайлан: алган чедиишкиннеринге демдек салыры Чугаалажып билири: боттарынын билиин долузу болгаш шыны-биле  илередип билири
IX. Бажынга онаалга.	Шупту: Бодалга №3, Шыырак уругларга Чижек 7. Кузели-биле Чижек 6.
X. Рефлексия. Демдектер салыры	-Бо кичээлде чуну кылдывыс? -Кичээди сонуургадынар бе? -Кым чуну сонуургады? Чуге ону сонуургадын? - Кичээлди канчаар эрткен деп бодап тур силер?