Планирование на тему "Күш моменті" 7-сынып

Атырау облысы

Құрманғазы ауданы

Абай атындағы орта мектебі

Пәні: Физика

Сыныбы: 7 б

Пән мұғалімі: Тоқаев Р

2013 жыл

Сабақтың тақырыбы: Күш моменті.Айналып тұрған дененің тепе-теңдік шарты.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың өзара белсенді – интерактивті өзіндік таным әрекеттерін ұйымдастыру арқылы жаңа тақырыпты меңгерту;

Дамытушылық: Мәтін мазмұнын дамытушы құрал ретінде пайдалана отырып, проблемаларды шешу барысында оқушылардың ойлау, пайымдау, сараптау, зерделеу сияқты танымдық қасиеттерін дамыту;

Тәрбиелік: Политехникалық тәрбие қалыптастыру – бұл техникалық құралдармен компьютер, проекциялық аппаратпен жұмыс істеу барысында қалыптасады;

Сабақтың түрі: Жаңа материалды меңгерту.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, есептер шығару.

Сабақтың көнекілігі: Интерактивті тақта, иіндер, сабаққа қажетті заттар.

Сабақтың барысы:

I. Үйымдастыру.

1. Өз тобыңды анықта!

2. Достар, қазір сендердің көңіл күйлерің қандай?

II. Үй тапсырмасын сұрау.

1) Топпен жұмыс.

1-топ. "Жұмыс"

1. Механикалық жұмыс дегеніміз не?

2. Жұмысты қандай әріппен белгілейміз?

3. Жұмыс қандай шамаларға тәуелді?

4. Жұмыстың өлшем бірлігі қандай?

2-топ. "Қуат"

1.     Қуат дегеніміз не?

2.     Қуатты қандай әріппен белгілейміз?

3.     Қуат қандай шамаларға тәуелді?

4.     Қуаттың өлшем бірлігі қандай?

3-топ. "Энергия"

1.      Энергия дегеніміз не?

2.     Энергияны қандай әріппен белгілейміз?

3.     Энергияның қандай түрлері бар?

4.     Потенциалдық энергия дегеніміз не?

5.     Кинетикалық энергия дегеніміз не?

6.     Механикалық энергия дегеніміз не?

7.     Энергияның өлшем бірлігі қандай?

2) Кім көп біледі?

III. Жаңа сабақты түсіндіру

Айналу осі бар денелердің тепе-теңдік шартын анықтау үшін күш моменті деген ұғым енгізіледі.

Қозғалмайтын тіреудің немесе біліктің (осьтін) төңірегінде айнала алатын кез-келген дене иіндік (рычаг) деп аталады.
Тіреу  нүктесінен күштер орналасқан түзулерге түсірілген перпендикулярдың ұзындығын күш иіні деп атайды.

Түсетін күштің өз күш иініне көбейтіндісі күш моменті деп аталады.
Күш моменті – бұл күштің ықпалын және дене үдеу алуы үшін оның айналыс осіне қатысты орналасуын арттыратын шама.

                                            Мұндағы: M -  күш моменті

                                                                 Ғ - күш

                                                                d – күш иіні

Күш моментінің бірлігі үшін иіні 1 метрге тең 1 Ньютон күштің моменті алынады. Ол Ньютон · метр (Н·м) деп белгіленеді.

Моменттер ережесі айналатын дененің тепе-теңдігін сақтау үшін денені сағат тілі жүрісіне бағыттас айналдыратын күш моменттерінің қосындысы оны сағат тілі жүрісіне қарсы бағытта айналдыратын күш моменттерінің қосындысына тең болуы керек. Біліктің сол жағындағы күштердің күш моменттерінің қосындысы біліктің оң жағындағы күштердің күш моменттерінің қосындысына тең болуы керек.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1) Есептер шығарайық

Тістеуікпен шегені бұрап сындыруға болады. Тістеуіктің айналу өсінен шегеге дейінгі арақашықтық 2 см, ал қолдың күш түсірген нүктесіне дейінгі арақашықтық 16 см. Қол тістеуікті 200 Н күшпен қысады. Шегеге әсер ететін күшті анықтаңдар?

2) Өзің шығарып көр!

Салмағы 80 Н ядроны көтергенде, егер ядроның центрінен шынтаққа дейінгі арақашықтық 32 см, ал шынтақтан бұлшықеттің тиянақталуына дейінгі арақашықтық 4 см болған болса, онда шындақты бүгетін ет қандай күшпен керіледі?

3) Есіңе түсір

Күш моменті дегеніміз не?

Күш моментінің өлшем бірлігі ретінде не алынған?

Күш моментін анықтайтын формула?

4) Өткенді еске түсірелік!

1.Дененің бастапқы орны мен соңғы орнын қосатын кесіндіні не деп атайды?

А)Орын ауыстыру                 В)Жел               С)Тректория               Д)Нукте

2.Тығыздықтың формуласы?

А)m=P*V           В)V=m/P             С)P=p*V                   Д) p=m/v

3.Мұзжарғыш кеме тәулігіне 0,2 кг уран пайдаланда.Уранның тығыздығы 18,7 кг/м³ болса,оның көлемі қандай?

А)0,001м³                В) 0,002  м³               С) 0,01 м³                  Д)0,1м³

4.Автомашина 1500 м жолды 36км/сағ жылдамдықпен жүріп өтті.Автомашинаның жолды жүріп өтуге кеткен уақытын тап.

А)1500 с                 В) 15 с                С) 15000 с                 Д)150 с

5.Сұйыққа батырылған денені ығыстыратын күш?

А)Ауырлық күші          В) Үйкеліс күші         С) Архимед күші         Д)Гиерон күші

6.Кеменің төменгі бөлігі суға  батқан тереңді  не деп аталады?

А)Су ығыстырым             В) Шөгім             С) Тереңдік            Д)Сызық

7.Қалыпты атмосфералық қысым неге тең?

А)760 мм.сын.бағ.     В) 756 мм.сын.бағ.     С)766 мм.сын.бағ.   Д)765 мм.сын.бағ.

8.Ұшақтын ұшу биіктігін анықтайтын құрал:

А) Монометр         В)Амперметр         С)Альтиметр       Д) Психометр

9.Қан қысымын өлшеуге арналған құрал?

А) Бурдонмонометр       В)Барометр         С)Альтиметр        Д) сфигмоманометр

10. Денеге әрекет ететін ауырлық күші 10000 Н  Ол дененің массасы қандай?

А) 100кг              В)1 кг             С) 1000 кг            Д)10 кг

Дұрыс жауаптары: 1. А, 2. Д, 3. С, 4. Д, 5. С, 6. В, 7. А, 8. С, 9. Д, 10. С.

V. Үйге тапсырма: §24. Күш моменті.Айналып тұрған дененің тепе-теңдік шарты.

VI. Бағалау.

VI тарау. ЖҰМЫС. ҚУАТ. ЭНЕРГИЯ. 
Механикалық жұмыс – дененің орын ауыстырған кезде істелетін жұмыс: 
А =Fs, мүндағы Ғ – дене қозғалысының бағыты бойынша әрекет ететін күш, s – орын ауыстыру, А – жұмыс. 
Жұмыс Джоульмне өлшенеді: 
Джоуль (1Дж) = 1 Ньютон * 1 метр = 1Н/м 
Қуат – жұмыстың орындалу шапшаңдығын сипаттайтын шама. 
N = A/t, мұндағы А – жұмыс, t – осы жұмыс істелген уақыт. N – қуат. 
Қуаттың өлшем бірлігі ватт болып саналады: 
1Ватт(1Вт) = 1Джоуль/1сек=1 Дж/с 
Энергия – дененің жұмыс істеу қаблеттілігін сипаттайтын физикалық шама: 
Кинетикалық энергия – дененің қозғалу салдарынан ие болатын энергия. 
Е_к= (mϑ^2)/2, мұндағы m – қозғалыстағы дене массасы, ϑ – оның жылдамдығы, Ек – кинетикалық энергия. 
Потенциялдық энергия – денелердің немесе бір дене бөліктерінің өзара орналасуымен анықталатын энергия. 
Демормацияланатын серіппенің потенциялдық энергиясы: 
E_p= (kx^2)/2, мұндағы k - серіппе қатаңдығы, х – серіппенің абсолюттік ұзаруы. 
Ауырлық күш әрекет ететін дененің потенциялдық энергиясы: 
Еp = gmh, мұндағы g – 9.8 Н/м, m - дене массасы, һ –дененің басқа дене (мысалы: Жер) бетінен биіктігі. 
Механикалық энергия – дененің кинетикалық және потенциялдық энергиясының қосындысы. 
W = Ek + Ep = const. 
Механикалық энергияның сақталу заңы: денелер сыртқы денемен әрекеттеспейтін, тек ауырлық күшінің немесе серпімділік күшінің ғана әрекетінде тұратын тұйық жүйеде механикалық энергия сақталады. 
W = Ek + Ep = const. 
Күш моменті – иіндікке әрекет ететін күштің оның иініне көбейтіндісі: 
М = F*d, F – иіндікке әрекет ететін күш, d – күш иіні, Күш моменті Ньютон-метрмен өлшенеді. 1Ньютон*1метр = 1Н*м 
Айналушы дененің тепе-теңдік шарты моменттер ережесімен анықталады. Денені сағат тілінің қозғалу бағытына қарсы айналдыратын күш моменттерінің қосындысы осы денені сағат тілінің бағыты бойынша айналдыратын күш моменттерінің қосындысына тең болса, онда бекітілген осьтің айналасындағы айнала алатын дене тепе-теңдікте тұрады. 
Механиканың алтын ережесі – қарапайым механизмдерді пайдалану кезінде күштен қанша есе ұтсақ, қашықтықтан сонша есе ұтыламыз. 
Механизмнің немесе машинаның пайдалы әрекет коэфиценті (ПӘК) – пайдалы жұмыстың толық жұмысқа қатынасы. 
η=А_п/А_т 100%, мұндағы А п- пайдалы жұмыс, АТ – толық жұмыс

Краткое описание документа:

Сабақтың тақырыбы: Күш моменті.Айналып тұрған дененің тепе-теңдік шарты.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушылардың өзара белсенді – интерактивті өзіндік таным әрекеттерін ұйымдастыру арқылы жаңа тақырыпты меңгерту;

Дамытушылық: Мәтін мазмұнын дамытушы құрал ретінде пайдалана отырып, проблемаларды шешу барысында оқушылардың ойлау, пайымдау, сараптау, зерделеу сияқты танымдық қасиеттерін дамыту;

Тәрбиелік: Политехникалық тәрбие қалыптастыру – бұл техникалық құралдармен компьютер, проекциялық аппаратпен жұмыс істеу барысында қалыптасады;

Сабақтың түрі: Жаңа материалды меңгерту.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ-жауап, есептер шығару.

Сабақтың көнекілігі: Интерактивті тақта, иіндер, сабаққа қажетті заттар.

Сабақтың барысы:

I. Үйымдастыру.

1. Өз тобыңды анықта!

2. Достар, қазір сендердің көңіл күйлерің қандай?

II. Үй тапсырмасын сұрау.

1) Топпен жұмыс.

1-топ. "Жұмыс"

1. Механикалық жұмыс дегеніміз не?

2. Жұмысты қандай әріппен белгілейміз?

3. Жұмыс қандай шамаларға тәуелді?

4. Жұмыстың өлшем бірлігі қандай?

2-топ. "Қуат"

1.     Қуат дегеніміз не?

2.     Қуатты қандай әріппен белгілейміз?

3.     Қуат қандай шамаларға тәуелді?

4.     Қуаттың өлшем бірлігі қандай?

3-топ. "Энергия"

1.      Энергия дегеніміз не?

2.     Энергияны қандай әріппен белгілейміз?

3.     Энергияның қандай түрлері бар?

4.     Потенциалдық энергия дегеніміз не?

5.     Кинетикалық энергия дегеніміз не?

6.     Механикалық энергия дегеніміз не?

7.     Энергияның өлшем бірлігі қандай?

2) Кім көп біледі?

III. Жаңа сабақты түсіндіру

Айналу осі бар денелердің тепе-теңдік шартын анықтау үшін күш моменті деген ұғым енгізіледі.

Қозғалмайтын тіреудің немесе біліктің (осьтін) төңірегінде айнала алатын кез-келген дене иіндік (рычаг) деп аталады.
Тіреу  нүктесінен күштер орналасқан түзулерге түсірілген перпендикулярдың ұзындығын күш иіні деп атайды.

Түсетін күштің өз күш иініне көбейтіндісі күш моменті деп аталады.
Күш моменті – бұл күштің ықпалын және дене үдеу алуы үшін оның айналыс осіне қатысты орналасуын арттыратын шама.

                                            Мұндағы: M -  күш моменті

                                                                 Ғ - күш

                                                                d – күш иіні

Күш моментінің бірлігі үшін иіні 1 метрге тең 1 Ньютон күштің моменті алынады. Ол Ньютон · метр (Н·м) деп белгіленеді.

Моменттер ережесі айналатын дененің тепе-теңдігін сақтау үшін денені сағат тілі жүрісіне бағыттас айналдыратын күш моменттерінің қосындысы оны сағат тілі жүрісіне қарсы бағытта айналдыратын күш моменттерінің қосындысына тең болуы керек. Біліктің сол жағындағы күштердің күш моменттерінің қосындысы біліктің оң жағындағы күштердің күш моменттерінің қосындысына тең болуы керек.

IV. Жаңа сабақты бекіту.

1) Есептер шығарайық

Тістеуікпен шегені бұрап сындыруға болады. Тістеуіктің айналу өсінен шегеге дейінгі арақашықтық 2 см, ал қолдың күш түсірген нүктесіне дейінгі арақашықтық 16 см. Қол тістеуікті 200 Н күшпен қысады. Шегеге әсер ететін күшті анықтаңдар?

2) Өзің шығарып көр!

Салмағы 80 Н ядроны көтергенде, егер ядроның центрінен шынтаққа дейінгі арақашықтық 32 см, ал шынтақтан бұлшықеттің тиянақталуына дейінгі арақашықтық 4 см болған болса, онда шындақты бүгетін ет қандай күшпен керіледі?

3) Есіңе түсір

Күш моменті дегеніміз не?

Күш моментінің өлшем бірлігі ретінде не алынған?

Күш моментін анықтайтын формула?

4) Өткенді еске түсірелік!

1.Дененің бастапқы орны мен соңғы орнын қосатын кесіндіні не деп атайды?

А)Орын ауыстыру                В)Жел               С)Тректория                      Д)Нукте

2.Тығыздықтың формуласы?

А)m=P*V           В)V=m/P             С)P=p*V                Д) p=m/v

3.Мұзжарғыш кеме тәулігіне 0,2 кг уран пайдаланда.Уранның тығыздығы 18,7 кг/м3 болса,оның көлемі қандай?

А)0,001м3                В) 0,002  м3               С) 0,01 м3                  Д)0,1м3

4.Автомашина 1500 м жолды 36км/сағ жылдамдықпен жүріп өтті.Автомашинаның жолды жүріп өтуге кеткен уақытын тап.

А)1500 с                 В) 15 с                С) 15000 с                 Д)150 с

5.Сұйыққа батырылған денені ығыстыратын күш?

А)Ауырлық күші          В) Үйкеліс күші         С) Архимед күші         Д)Гиерон күші

6.Кеменің төменгі бөлігі суға  батқан тереңді  не деп аталады?

А)Су ығыстырым             В) Шөгім             С) Тереңдік            Д)Сызық

7.Қалыпты атмосфералық қысым неге тең?

А)760 мм.сын.бағ.     В) 756 мм.сын.бағ.     С)766 мм.сын.бағ.   Д)765 мм.сын.бағ.

8.Ұшақтын ұшу биіктігін анықтайтын құрал:

А) Монометр         В)Амперметр         С)Альтиметр       Д) Психометр

9.Қан қысымын өлшеуге арналған құрал?

А) Бурдонмонометр       В)Барометр         С)Альтиметр        Д) сфигмоманометр

10. Денеге әрекет ететін ауырлық күші 10000 Н  Ол дененің массасы қандай?

А) 100кг              В)1 кг             С) 1000 кг            Д)10 кг

Дұрыс жауаптары: 1. А, 2. Д, 3. С, 4. Д, 5. С, 6. В, 7. А, 8. С, 9. Д, 10. С.

V. Үйге тапсырма:§24.Күш моменті.Айналып тұрған дененің тепе-теңдік шарты.

VI. Бағалау.