План-конспект урока "Нуо5алдьын кугас аттаах тойон Дьа5арыма бухатыыр" 4класс

МБОУ « Мугудайская средняя общеобразовательная школа имени Д.Д.Красильникова»

Урок в 4 классе по родной (якутской) литературе на тему

«Нуо5алдьын кугас аттаах тойон Дьа5арыма бухатыыр»

(урок в начальной школе. )

                                                                         Учитель Жергина Наталья Ильинична

                                                                 с. Маралай Чурапчинского улуса

                                                     Республики Саха (Якутия)

2013-2014 учебный год

Карта урока. Ньургуьун. Сана теманы уорэтии уруога.

Тема «Нуо5алдьын Кугас аттаах тойон Дьа5арыма бухатыыр»

Сыала: - о5олор билиилэригэр оло5уран олонхо ойдобулун чинэтии;

- олонхо тылынан  аахпыты кэпсиир дьо5уру сайыннарыы;

- группа5а сатаан улэлиир, бэйэ-бэйэ5э комолоьор, ырытар, тексинэн сатаан улэлиир, соптоо5ун булан ылар (исследовательскэй) улэни тэрийии;

- уруокка ылбыт билиилэрин хонтуруоллааьын

- уорэнээччи бэйэтин сатабылын сыаналаныытын ситиьии.

Туттар тэрил: проектор, хартыыналар, аудио-запись

Уруок былаана:

1.     Уруокка интэриэьи тардыы (мотивационно-мобилизирующий этап).

- О5олоор, иллэн кэмнитигэр тугунан дьарыктанаргытын собулуугутуй?

- Бугун биьиэхэ бэйэтин дьикти дьарыгын иьитиннэриэ5э, биир саастыылаахпыт Кристина. (Кристина олонхотун аа5ар)

- Махтаныа5ын

- Кристина тугунан дьарыктанар эбитий? (Олонхо толордо)

- Группаларынан субэлэьэннит, олонхо туьунан ким тугу билэрин барытын кэпсииргэ бэлэмнэнэбит. Группа5а хайдах улэлиибитий?

- Субэлэьэн, соруда5ы уллэстэн, атын группа5а мэьэйдэспэккэ улэлиибит.

2.О5олор билиилэригэр оло5уран олонхо ойдобулэ (презентация)

- Аал-луук мас. Айыы дьоно сугуруйэр баара5ай ытык мастара

 -Олонхо. Айыы айма5ын комускуур улуу бухатыыр быьылааннаах сырыытын хоьуйар норуот суду айымньыта.

- Олонхоьут. Олонхону бэйэтэ айан толорор уьулуччу талааннаах киьи.

- Аан ийэ дойду. Олонхо5о ааттанар ус дойду костор – костубэт сирэ – уота буттуунэ киирэр.

     Уоьээ дойду. Олонхо ус дойдутуттан биирдэстэрэ – айыылар олорор сирдэрэ.

      Орто туруу дойду. Айыы дьоно (ураанхай саха) олорор сирдэрэ.

    Аллараа дойду. Абааьы айма5а олорор сирэ.

Олонхо бухатыыра.

Абааьы бухатыыра

Бухатыыр ата

Айыы кыыьа

Уруокпут эмблемата – аал луук мас.

- Ити курдук олонхо туьунан ойдоотубут. Онон  уруокпут темата туох эбитий?

3. Сана тема5а киирии. –Бугун  Куннук Уурастыырап ««Нуо5алдьын Кугас аттаах тойон Дьа5арыма бухатыыр» - диэн олонхотун кытта билсиьиини са5алыахпыт.

Проекторга Куннук Уурастыырап портрета, кылгастык билиьиннэрии. (Суруйабын)

Олонхо аатыгар бол5омтону ууруо5ун. То5о маннык ааттаабытый? Туох туьунан кэпсэниэн собуй?

§  Тылдьыт – ойдоммот тыллары быьаарыы.

§  Ороьуоллаах – туустаах

§  Бай5ал – улахан куол

§  Тууспаннаан – куудэпчилэтэн

§  Уллуктаах сото – суоьу ата5ын унуо5а

§  Онкумаллаах хары – суоьу булгунуттэн саннын унуо5ар диэри

§  Боскуйа –кэбиьиилээх от са5а

§  Таа5ылаах – дьудэйбит

§  Оно5остоох – ох саалаах

§  Чаачар – булт сэбин чааьа

§  Сорук-боллур уол – илдьиккэ сылдьар уол

§  Тон куонунэн – туох баар кууьунэн

4. Кинигэнэн улэ стр 47. - Искэ ботугураан аа5ыы

- Доргуччу аа5ыы. Группаттан 2-лии о5о

5. Олонхону ырытыы. - Олонхо туохтан са5аланна?

-Тойон Дьа5арыма бухатыыр диэн кимий?

- Умсары Холорук диэн кимий? Хайдах коруннээх эбитий?

- Умсары Холорук тугу гынна?

- Биьиги киьибит хайдах буолбутун кэпсээн.

6. Физминутка. Таабырыннары таайыы

7.  Исследовательскэй этап. Группанан улэ. Сорудахтар проекторга костоллор.

- Текстэн омуннааьыны, ойуулааьыны, тэннээьини булун.

- Боппуруоста толкуйдаан.

-Олонхо ис хоьоонугар уруьуйдаан.

8. Хонтуруол этаба. Викторина

Викторина

1.     Уот Кудулу бай5ал иччитэ?  (Умсары Холорук)

2.     Сорук боллур уол ата?  (таа5ылаах убаьа)

3.     Тойон Дьа5арыма ата?(Нуо5алдьын кугас ат)

4.     Тойон Дьа5арыма бухатыыр Умсары Холорукка ким буолан кубулуйан кэллэ? (Сорук боллур уол)

5.     Тойон Дьа5арыма бухатыыр билэр албаьа? (88)

6.     Сорук боллур уол сэбэ-сэбиргэлэ тугуй? (талах оно5ос, чаачар саа)

7.     Умсары Холорук тугу аьаары-сиэри бэлэмнэнэ сылдьарый? (то5ус байтаьын суоьу)

9. Рефлексия. – Уруокка сана тугу биллин? Туохха уорэннин.

- Группа5а ким учугэйдик улэлээтэ? Ким ситэ улэлээбэтэ?

-Аал-луук маспытыгар  сэбирдэхтэрин сыьыарыа5ын. Сэбирдэх оннорунэн кордоххо уруогу ….

10. Дьиэ5э улэ. – аа5ыы, кэпсииргэ бэлэмнэнии

- Уруьуй – комускуугут.

 11. Тумук.

- Ийэ тылбыт баайа олонхо5о сонон сылдьар. Кини кэрэтин куккутугар-сургутугэр инэрэн, куннээ5и олоххутугар тутта уорэнин. Олонхо эйгэтэ ба5а санаа5ытын салайдын, билиигитин урдэттин!