Поурочный план по информатике 4,2

АЛМАТЫ ҚАЛАСЫ БІЛІМ БАСҚАРМАСЫ

УПРАВЛЕНИЕ ОБРАЗОВАНИЯ ГОРОДА АЛМАТЫ

                                 МКҚК «АЛМАТЫ МЕМЛЕКЕТТІК ЭНЕРГЕТИКА ЖӘНЕ ЭЛЕКТРОНДЫ  

                                                                        ТЕХНОЛОГИЯЛАР КОЛЛЕДЖІ»

       ГККП «АЛМАТИНСКИЙ ГОСУДАРСТВЕННЫЙ КОЛЛЕДЖ ЭНЕРГЕТИКИ

И ЭЛЕКТРОННЫХ ТЕХНОЛОГИЙ»

Сабақтың технологиялық картасы

Технологическая карта занятия

Пән/Дисциплина             информатика                            

Мерзімі/Дата   03.12.2012     Топ/Группа                    МЭН-12                                    

Сабақтың №/Урок №      4.2.        

Тақырыбы/Тема занятия        Linux – Ож-нің негізгі түсініктері.  Linux ОЖ-нің файлдық жүйесі  

Сабақтың  мақсаты/Цель занятия

білімдік/образовательная Linux қосымшаларымен таныстыру, әр бірінің қызметіне жеке тоқталып өту. Оқушыларға қосымшалар мүмкіндіктерін меңгерту.

дамытушылық /развивающая   Оқушыларды ұқыптылыққа, ұйымшылдыққа, өзін-өзі бағалай білуге, ұлтжандылыққа тәрбиелеу.

тәрбиелік/воспитательная Еңбекке баулу, ұлттық салт – дәстүрге, пәнді сүюге, өзінің Отанын  сүюге,қызығушылыққа, қайырымды болуға, дарындылыққа  тәрбиелеу.

Сабақтың  типі/Тип  занятия           біліктілік пен дағдыны қалыптастыру сабағы   

Сабақтың қамтамасыздандырылуы/Обеспечение  занятия

а) оқу-көрнекілік  құралдар/учебно-наглядные пособия

          презентация, электронды оқулық               

б) үлестірмелі  материалдар/раздаточный  материал           тапсырма жұмыстары    тест жұмыстары, деңгейлік тапсырмалар               ___________________________________

в) ТОҚ /ТСО_________интерактивті тақта                    

Пәнаралық байланыс/Межпредметная связь         тарих              

Қолданатың  әдебиет/Литература к занятию

Негізгі/Основная www.google.kz  инетрнеттен баяндама

Қосымша/Дополнительная  Арман Данеш “Linux Red Hat 7.1”. Полное руководство: А.Данеш – Киев, 2002 – 686с. 2)С. Ивановский “Операционная система Linux”. Позновательная книга плюс, Москва, 2000–511с.

3) Р. Петерсен “Linux” 2000. Руководство по операционной системе, Киев, 1997 – 687с.

Өз бетінше жұмыс/Самостоятельная работа на занятии   Linux ОЖ-нің файлдық жүйесімен жұмыс

Сабақтың өту барысы/Ход занятия

Ұйымдасытру кезеңі/Организационный момент Үй тапсырмасын сұрау, дәптерлерін тексеру, оқушылардың назарын сабаққа аудару.

Оқушылардың біліктілігі мен дағдысын тексеру

Проверка знаний и умений обучающихся

М. Жанпейісованың модульдік оқыту технологиясының элементтерін қолдана отырып, оқушыларға деңгейлік тапсырма беріледі.

Жаңа тақырыптың мазмұны мен жүйесі

Содержание и последовательность изложения новой темы

Linux – операциялық жүйе, ол өте танымал Unix  операциялық жүйенің жиырма бес жылдық дамуының жоғары қасиеттерін қамтыды. OS Linux 1991 жылы 5 қазанда Хельсинки қаласындағы университетте оқыған авторы және иесі Линус Торвальдспен (Linus Torvalds)  тұңғыш рет сатылуға берілді.

Linux-тің бірінші түрі шыққаннан кейін екі айдан соң Линус Торвальдс жаңа оперциялық жүйені таратты және басқаларды Linux-ті дамыту жұмысына шақырды. Сондықтан Linux операциялық жүйесі бүгінгі күнде көптеген жер шарының программистерімен дамытылуда және олардың жемісі көптеген Интернет сайттарында жазылған. Осы топтың басқарушысы әлі күнге дейін Линус Торвальдс болып саналады.

Linux Unix-тің жеңілдетілген түрінің қорында орналасқан, ол Minix деп аталады. Алғашынан бастап Linux тез бейімделген, кіші және арзан операциялық жүйе ретінде жасалады.

Linux операциялық жүйенің негізгі қасиеттері:

· Толық көпқолданбалы операциялық жүйе. Ол бір мезгілде бірнеше жұмыстарды орындауда компьютердің барлық ақпараттық ресурстарын қолданады.

· Виртуалдық жадының жәрдемі. Linux қатты дискінің бөлімін виртуалдық жады ретінде пайдалана алады. Операциондық жадыда активті процестерді сақтайды және дискіге програманың аз қолданылатын бөлімдерін кіргізеді. Жүйенің барлық жадысы қолданылады (виртуалдық және операциялық), Linux үшін бағдарламалармен дискінің жалпы жадысы сипатталады.

·        Операциялық жүйенің графиктік ортасы. XWindow – бұл стандартты интерфейс, ол Unix-те графиктік мүмкіндіктерді орындайды.

·        Linux барлық қолданбалы тор хаттамаларын, сонымен бірге Интернет-хаттамасы TCP/IP, желілік хаттамалары SMB және Novell, Nis ақпараттық хаттамалары, NFS, WINS және т.б. желілік файлдық жүйенің хаттамаларына жәрдемдеседі.

·        Кітапхана байлығы. Әрбір жұмыстағы қайталанатын процедураларды сақтаудың орнына жүйе стандартты кітапхана жиынын береді. Олар қажет уақытта бағдарламаларға қосылады.

·        SysV, BSP және IEEE POSIX 1 стандарттарына ұқсас болуы. Linux көбінесе стандарттарды қолданады.

·        Операциялық жүйенің ашық мәтіні. Linux AT&T сияқты саудалық дамытылуларын пайдаланбайды. Сондықтан әрбір адам өзінің OS модулін жазуға мүмкіндік алады.

·        Басқа операциялық жүйелерге қарағанда өте арзан

·        Вирустарға толық қарсы тұруы. Қазіргі уақытта Linux-ке арналған он вирус қана белгілі. Олардың ешқайсысы операциялық жүйеге зиян келтіре алмайды

LINUX-ПЕН ЖҰМЫС ЖАСАЙ АЛАТЫН ПРОЦЕССОРЛАР

Бүгінгі күні OS Linux түгел дерлік процессорлармен жұмыс жасай алады: барлық Intel процессорлардан бастап  (80386 SX-тан бастап) және оған ұқсас (AMD, Cyrix процессорлары), Sun SPAR Cstation процессорлары, Apple, Intel Itanium, DEC AXP компанияларынан Power Macintosh процессорлары және  Atari мен Amiga компьютерлерде қолданылатын Motorola 68000.

Сонымен қатар, Linux көппроцессорлы машиналарда SMP (мультипроцессорлық жүйе) ұстайды. Бір мезгілде бір жүйеде 32 процессорға дейін жұмыс жасай алады.

OS-ТІҢ ТАРАЛУ ЕРЕЖЕЛЕРІ

“Linux тегін” – бұл Linux-тің әрбір түрі мен дистрибутивтерін таратушылардың негізгі постулаты. Linux GNU GPL лицензиялық сәйкестенушілікке байланысты таралады. Бұл мазмұнды және көлемді құжатты қысқаша былайша беруге болады:

· Жүйе тегін таралады.

· Операциялық жүйе жиынын және оған кіретін мағлұматтарды сатуға дайындалғаны үшін сатушының кез келген баға қоюға құқығы бар.

· Лицензияда көрсетілген сатып алушының құқықтарына сатушының қарсы құқысы жоқ.

Соңғы бөлімше ерекше көңіл бөлуді талап етеді. Дистрибутив құраушысы және сатушы сатып алушыға дистрибутивті пайдалану құқығын береді, сатып

алушының оны көбейтуге және тегін таратуға мүмкіндігі бар. Бірақ Linux тегін деп те айтуға болмайды: сатып алушы сатушыға оның компакт-дискіге жазуға, қапталуы мен сатылу орнына әкелінуіне кеткен қаражатты төлейді.

Бұл бойынша Қазақстан Республикасында әрбір Linux дистрибутивінің лицензиялық көшірме күнделікті 300-1500 теңге бағасымен сатылады.

LINUX ДИСТРИБУТИВТЕРІ

Дистрибутив үшін құжаттар бөлек беріледі. Бірақ оған көптеген ережелер, анықтамалық файлдар және HOWTO кіреді, сондықтан сауатты қолданушы құжатты қажет етпейді.

Linux-ті мықты құрастырушылар: Red Hat Inc., және Mandrake S.A. өздерінің нұсқаларын дистрибутивке енгізеді, бірақ бұл OS жиынының бағасының көтерілуіне әкеліп соғады.

Linux дистрибутивтері көптеген әр түрлі компаниялармен шығарылады. Бүгінгі күні Linux-тің 90 түрі бар, бірақ олардың барлығы Unix стандарттарымен ұқсас. Батыстағы Linux-тің негізгі құрастырушылары:

· Red Hat, Inc. – Red Hat Linux-тің үш түрін: Home, Standard және Professional шығарады;

· Caldera, Inc. – Caldera Open Linux түрін шығарады;

· Debian Group – Linux Debian;

· Corel, Inc. – әмбебап саудаға қондырылуы ыңғайлы Corel Linux шығарады, ол Linux Debian қорында сақталады;

· SUSE Group – S.U.S.E Linux-ті шығарады, әсіресе еуропалық тілдер үшін локальданған.

Келесі дистирбутивтер ТМД территориясында өте танымал:

· “Процедура” қоғамынан Red Hat Linux. Бұл компания ТМД саудасы үшін ыңғайлы бағамен сатылатын Red Hat дистрибутивтерінің көшірмелерін шығарады.

· Ресей-француз “Mandrake S.A.” компаниясынан Mandrake Linux дистрибутиві. Linux-тің бұл түрі жақсы орыстілдік локализациямен, көлемді құжаттарымен және арзан бағамен танымал.

· Black Cat Group, BC Linux дистрибутивімен танымал. Бұл Red Hat дистрибутивінің түрі, бірақ ол Украинаға ғана локальданған.

Техникалық аспектісінде бұл барлық дистрибутивтерінің айырмашылығы өте бос қарастырылады (айырмашылықтар динамикалық кітапханаларда, аудармаларда және қондырушы бағдарламалардың түрлерінде бар). Таңдаудың негізгі критериі тек дистрибутивтің қателерінің, аударманың және бағаның болмауы болып табылады.

LINUX ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕ РЕТІНДЕ

“Linux” терминінің мағынасы толығымен анықталмаған. Ең алдымен ол ядроны, Linuх-тің кез келген версиясының жүрегі ретінде білдіріледі. Ал кең ауқымдағы мағынасы — дистрибутив деп аталатын, осы ядрода орындалатын бағдарламалар жиынтығы. Ядроның мақсаты – бағдарламалар, соның ішінде базалық аппараттық бағдарламалар мен есептеулерді немесе бағдарламалардың орындалуын басқаратын жүйелер сияқты бағдарламалар орындалатын базалық ортаны қамтамасыз ету.

Нақтырақ айтсақ, белгілі бір уақыт мезетінде Linuх-тің тек бір ғана ағымдағы түрі бар, ол — ағымдағы ядро түрі. Торвальдс Linuх әлемінде ядроны өз иелігі ретінде белгілеп, күллі дүниедегі мыңдаған құрастырушыларға осы ядро үшін қолданбалы бағдарламалар мен қызметтер құруға мүмкіндік берген.

Кез келген анықтамадан шыққанда Linuх операциялық жүйе болып табылады. Linuх-ті басқа дербес компьютерлерге арналған операциялық жүйелерден айыратын ядроның ерекшелігі сонда — бұл жүйе көптапсырмалы және көпқолданбалы болып табылады.

КӨПҚОЛДАНБАЛЫ ОПЕРАЦИЯЛЫҚ ЖҮЙЕ

Windows-тің барлық версиялары мен МасОS жүйелері бірқолданбалы (яғни бір қолданушыға арналған) болып табылады. Windows NT кейбір қызметтері көпқолданбалылық жайында сөз етуге себеп береді, бірақ әр уақыт мезетінде жүйемен тек бір адам жұмыс істей алады. Жақын арада Windows NТ-ді көпқолданбалы платформа негізінде жаңа Windows NT Terminal Server Edition жүйесін құру әрекеті ұйымдасқан болатын.

 Linux бір уақытта бірнеше қолданушының жұмысын  қамтамасыз етеді, бұл оның көпқолданбалылық артықшылықтарын түгелдей пайдалануға мүмкіндік береді. Бұдан үлкен құндылық шықпақ: Linux-ті қосымшалар сервері ретінде дамытуға болады. Қолданушылар терминалдан немесе өздерінің дербес компьютерлерінен жергілікті желі арқылы Linux серверіне шығып, өз компьютерінен емес, осы серверден бағдармаларды жүктей алады.

Linux ОЖ стандартты каталогтары.

/bin	командалық қабықшалар мен негізгі утилиттерден тұрады
/boot	ядро жүйесі мен  негізгі жүктелетін файлдар
/dev	компьютер құрылғысының жасырын файлы
/etc	конфигурациялық жүйенің файлдары
/etc/X11	XFree графикалық сервері конфигурациясының файлдары
/home	пайдаланушының жеке каталогы
/lib	кітапханалар жүйесі
/mnt	CD-ROM, floppy, Windows бөлімдері сияқты, сыртқы файлдық жүйесі
/opt	сыртқы өңдеушілердің бағдарламасы
proc	ағымдағы жүйенің күйі туралы ақпаратпен виртуалды файлдар
/root	жүйелік әкімшіліктің жеке каталогы
/sbin	жүйелік бағдарламалар
/usr	Бағдарлама мен кітапхана үшін негізгі каталог
/usr/share/doc	Құжатнама (документация)
/var	Программаның жұмыс файлы, кезектер, журналдар
/tmp	уақытша файлдар

Жаңа материалды бекіту, біліктілік пен дағдыны қалыптастыру

Закрепление нового материала, формирование умений и навыков

1.             Берілген тапсырмаларды оқушылар компьютерде орындайды

Тапсырма-1

1.      TERMINAL командасын ашамыз. Каталог құру Дүкен.

2.      Каталогқа өту.

3.      Тауар файлын құру.

4.      Каталог мазмұнын көру.

5.      Файл мазмұнын көру.

6.      Дүкен  каталог ішіне.

7.      Пайда файылын құру.

8.      Каталог мазмұнын көру.

9.      Пайда файлынын атын өзгерту.

10.  Тауар файлын архивтеу.

11.   Жаңа каталогын құру.

12.  Өз бағасы файлын жаңа каталогқа көшіру.

Тапсырма-2

1.      а)  TERMINAL командасын ашамыз (командалық режим)

     б)   Қазір қай жерде тұрғаныңызды көріңіз

    в)  Пайдаланушы каталогына өтіңіз. Мысалы - root1

    г)  Екі каталог құрыңыз: sys 1 и  com1

 2.   а) 2 файл құрыңыз: vyvod 1.txt,   vyvod2.txt   root1 ішінде

 # стандартты енгізуден (клавиатурадан)

CTRL+D батырмаларын басқанда енгізу аяқталады

      б)  dir командасын орындаймыз  (протокол терминалға жіберілген, бірақ конструкцияларды пайдаланып бағытын өзгерту керек)

         dir   > vyvod1 .txt   ( стандарттағы енгізу үшін),

     в) командасын орындаңыз

         ls –al > > vyvod1 .txt

     г) cat командасымен vyvod1 .txt көріңіз

 3.  2 файлды cat командасымен біріктіру

      а)  файлдарды жеке бумаларға көшіру

      б) Файлдарды аты, көлемі және мерзімі бойынша іздеу:

·        find /-name *.txt(rpm) - print

·      find /-ctime 30 - print

·      find /-size 2048k - print

      в) *.txt маскасындағы файлдарды Txt1 каталогына көшіру

      г)  Txt1 каталогын көріңіз.

     д)  Txt1 каталогында fil1 файлын құрыңыз. Бірнеше жол құрыңыз.    CTRL + D батырмаларын басып, файлдан шығыңыз.

     е)  fil1 файлының беттерін көру.

2.             Тест тапсырмасы

Оушылар алдын ала компьютерде дайындалған тест тапсырмаларын орындайды.

1.   Қазіргі кезге дейін Linux-тің неше түрі бар?

A.    6

B.     90

C.     80

D.    10

2.    Linux тұңғыш рет қай жылы қай жылы сатылуға шықты?

A.    1945ж

B.     1990ж

C.     2000ж

D.    1991ж

3.   Linux / Unix – тің жеңілдетілген түрінің қорында не орналасқан?

A.    Minix

B.     WINS

C.     X Windows

D.    Corel

4.   Кез – келген анықтамадан шыққанда қандай ОЖ боп табылады?

A.    Linux

B.     Novell

C.     Intel Itanium

D.    Start Office

5.   Linux көппроцесорлы машиналарда қандай жүйені ұстайды?

A.    Linux GNU GPL

B.     SMP

C.     WordPerfect

D.    Linux Unix

6.   ҚР – да әрбір Linux дистрибутивінің лицензиялық көшірмелері күнделікті өмірде қанша теңге бағасымен сатылады?

A.    250-400

B.     400-1800

C.     700-900

D.    300-1500

7.   Linux әрқашан қандай деректер қоймаларын қолайды?

A.    BSP

B.     mSCL және Postage

C.      Wins

D.    Linus Torvalds

8.   Windows – тің барлық версиялары мен Mac OS жүйелері қандай болып табылады?

A.    Бірқолтаңбалы

B.     Вертикаль

C.     Платформалы

D.    Процессорлы

9.    Каталогтын мазмұнын көру кандай команда арқылы орындалады?

A.    ls

B.     cd

C.     cat

D.    dir

10.              Жаңа каталог құру

A.    ls

B.     cd

C.     cat

D.    dir

Сабақтың қорытындысы/Подведение итогов занятия             

Linux қазіргі уақытта end-user желісі ретінде қолданылмайды, өйткені ол басқа желілердің драйверлерімен кейбір қиыншылықтар туғыздыра алады. “Жеңілдетілген”  принтерлердің түрлері, “Win”-модемдері, мықты да, басқа ешқайсыларымен салыстырылмайтын видеоадаптерлер – дәл қазіргі уақытта Linux-тің дамуындағы құрылғылар.

Linux ОЖ оқып, үйрену қиындаққа түседі, сондықтан онымен жұмыс істеу үшін керекті базалық білімдер жеткіліксіз, бірақ ол  біздің елімізде әлі де қаралған жоқ.

Linux ресурстарды қажет етпейді және де ескі i386 мен i486 компьютерлеріне орнатуға болады.

Терең оқылған Linux әрқашан да адамның білімін жоғары деңгейге көтеруге себепкер болады.

Сонымен, Linux – бұл эксплуатация кезінде өте жеңіл және өте керекті операциялық жүйе.

Рефлексия

Не білдім	Не үйрендім	Сабақтан алған әсерім

Бағалау/Оценка Оқушылардың сабақтағы белсенділігі мен көрсеткен біліміне қарай бағалау     

Үй тапсырмасы/Домашнее задание      www.google.kz  инетрнеттен баяндама, Linux ОЖ-нің файлдық жүйесімен жұмыс

Оқытушының қолы/Подпись преподавателя  __________________________________________