Презентация по казахский языку на тему "Қазақ тілінің синтаксистік талдау"

• 1 слайд

  Когниталогия және когнитивизм
  

• 2 слайд

  Когнитивті лингвистика – тіл арқылы қоршаған ортаны, қоғамдық құбылыстар менжаратылысты танып-білудің ғылыми-теориялық негіздерін қарастырады.
  

• 3 слайд

  Қазіргі заман лингвистикасында тіл негізінен екі парадигманың негізінде зерттеледі:
  структрацентристік парадигма
  антропоцентристік парадигма.
  

• 4 слайд

  Когнитивизм – зерттеу принциптері адамның ойлау процесіне негізделетін ғылымдар жиынтығы. Олар тілді адам ойындағы ақпаратты өңдейтін жүйе ретінде қарастырады. Когнитивтік лингвистика бойына бірнеше бағыттағы ұстанымдарды сабақтастыра отырып, антропоцентристік зерттеулердің жүйесін дамытуда.
  

• 5 слайд

  Концепт – адам санасының ойлау бірліктері мен психикалық ресурстарын, білім мен тәжірибенің бейнелі көрсеткіштерін құрайтын, хабарлы құрылымдарды түсіндіруге мүмінкіндік беретін когнитивті лингвистиканың негізгі ұғымдарының бірі. Бұл терминді алғаш рет тақуа философ Ансельм пайдаланған. Термин латынша conception – жиынтық, байланыс, жүйе, заң актілерін тұжырымдау, қойма, сөйлем сияқты мағынаны береді.
  

• 6 слайд

  Категория. Категория – адам ойының танымдық формаларының бірі. Ол – адам тәжірибесін жалпылауға, жіктеуге мүмкіндік беретін ерекше ұғым. Категория туралы алғашқы түсінікті Аристотель берген болатын. Оның пайымдауынша, әр категория қажет әрі тануғажеткілікті белгілермен сипатталады. Қазір танымдық категория әр түрлі заттарды белгілі бір қасиеттеріне орай жіктеу, топтау негіздерімен, материя мен оның әрекеттерін сипаттайтын формаларды кластарға, топтарға біріктіру мүмкіндігіне ие
  

• 7 слайд

  Лингвистикада фрейм ұғымын енгізген ғалым Ч.Филлмор. Ол өз ойын екі мәселе негізінде түсіндірді:
  Сөз мағынасы жіктеуге келетін бөлшектер жиынтығы түрінде ғана емес, сөйлеуші мен тыңдаушыға әсер ететін таныс деректерден жинақталған тұжырымды құрылым не пайыммен топталған тәжірибе үлгісі ретінде қарастырылуы керек;
  Фреймдер белгілі бір «сценарий» үлгісі бойынша соның баламасы ретінде дүниеге келетін лингвистикалық нұсқалар жиынтығы болуы қажет, модуль ұғымымен мәндес.
  

• 8 слайд

  Фрейм – тіл арқылы жүзеге асатын қалыпты жағдайлар мен оқиғалар туралы білімдер тізбегі.
  Білім – бұрыннан орныққан тәжірибе мен қалыптасқан түсінік негізінде субьективті-обьективті қатынастарды реттейтін, сөйтіп тұжырымдар мен қорытындыларды негіздеуге көмектесетін, бір мақсатқа бағытталған әрекет.
  

• 9 слайд

  Зейін – хабарды өңдеу барысында айқын байқалатын әрі сол хабарға не болмаса обьектіге, яки процеске назар аударуға мүмкіндік беретін танымдық қабілет.
  Жады – адамның өзі мен өзін қоршаған әлем туралы хабарларды есіне сақтауының, танымдық және ментальды көзқарастарға негізделген тәжірибе мен білімді жинақтауының әрі адамға жан-жақтан келіп түскен мәліметтерді реттеп жүйелеуінің когнитивті қабілеті.
  

• 10 слайд

  Гештальт. Тілдік гештальттар теориясын ұсынған Дж. Лакофф оларды тілдің терең мағыналы ерекше бірліктері деп көрсетті. Қ.Жаманбаева «Гештальт – образ, форма, бір сөз болуы да мүмкін. Жалпы гештальт деген сөздің мағынасының өзі «бейне, құрылым, біртұтас форма» дегенді білдіреді. Ол бір жүйе, құрылым. Ол тосыннан жарқ етіп, ерекше күй арқылы дүниеге келеді» деп түсіндіреді.
  

• 11 слайд

  Орындаған: Битлеуова А.Д.
  ҚТӘ 311топ
  Тексерген: Сырлыбаева Г.Т.