Разработка на тему: ТУ-21

Тақырыбы: «Ұлттық ойындар. Зат есім.» ашық сабақ

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Студенттерге зат есім, салт -дәстүрлер, ұлттық ойындар туралы мағлұмат бере отырып,білімдерін арттыру.

Дамытушылық: Студенттердің ойлау,сауатты жазу, есте сақтау қабілеттрін дамыту.

Тәрбиелік: Ұлттық құндылықтарды дәріптеу арқылы қазақ тіліне деген қызығушылықты арттыру, елін сүюге баулу.

Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ

Пәнаралық байланыс: орыс тілі, әдебиет

Көрнекіліктер: слайд

Сабақ барысы:

Ұйымдастыру кезеңі:

Студенттермен амандасу, түгендеу, назарын сабаққа аудару.

Өткен тақырыпты қайталау:

1.Ауызша Қалалар туралы өлеңді жатқа айту

2.Жазбаша. Өскемен, Семей, Орал, Ақтөбе қалаларын аудару және сөйлем құрау.

Жаңа тақырыпты оқыту.

Жоспар: Ұлттық ойындар.(Оқу, аудару)

Қазақ халқының тұрмысы,салт-дәстүрі, ойындары көбінесе төрт түлік малмен байланысты болды.Олар ойынға мал сүйегін,қой құмалағын пайдаланды.

Мысалы,мынадай ұлттық ойын түрлері бар: «Асық», «Ақсүйек», «Тобық», «Ханталапай», «Тоғызқұмалақ».

Жаңа сөздер:

Тұрмыс-быт

Салт –дәстүр – обычай

Көбінесе – многие, в основном

Сүйек- кость

Құмалақ – овечьи катышки

Асық – альчик

Тобық – лодыжка, Байланысты – связано

«Тоғызқұмалақ» ойыны.

Бұл ойын есепке негізделген.Оны қойшылар ойлап тапқан. Олар қойдың құмалағымен ойнаған, қазір олардың орнына пластмасса шарлар пайдаланады. Ойынға 2 ойыншы қатысады,әр ойыншыда 81 шардан болады. Ойын ережесі: Әр ойыншының 9 ұяшығы болады, әр ұяшыққа 9 шардан салынады.Ойынды сол жақтан оң жақтағы кез келген ұяшықтан бастайды. Ол үшін ұяшықтан барлық шарларды алып,барлық ұяшықтарға 1-1-леп салады.Соңғы шар қарсы жақтың кез келген ұяшығына түсуі тиіс.Егер ұяшықта бірдей шар пайда болса,сол ұяшықтың ойыншысы өз ұяшығына барлық шарларды алып кетеді.Кейін ойынды қарсы жақ жалғастырады. Шарлары көп ойыншы жеңіске жетеді.

Жаңа сөздер:

Құмалақ сухие овечьи катышки

Қолданады применяют

Раскладывают салады

Қатысады участвуют

Ұяшық ячейка

Бірдей сан парное число

Пайда болу образуется

Грамматика. Зат есім. Зат есім – часть речи, которая обозначает предмет и отвечаетна вопросы кім?, не? В казахском языке корень Зат есім бывает производный и непроизводный.1. Самостоятельные слова относятся к непроизводным . М-лы: аң- зверь, дос- друг. 2. Слова, оброзованные от других слова относятся к

производным. М-лы: аңшы- охотник, достық- дружба.

По значению з.е. делятся на жалпы е ( имена нарицательные) и жалқы е ( имена собственные) . Жалпы е- это общее название для всех однородных предметов и явлений.М-лы: құс, адам, ит. Жалқы е – это специальные собственные названия отдельных лиц, единичных предметов. М-лы: Жамбыл, «Көшпенділер.»

Дәптермен жұмыс: 1.Сұрақ – жауап. Мәтін бойынша

1.Қазақ халқының тұрмысы, салт - дәстүрі, ойындары немен байланысты?

2.Олар жануарлардың нелерін пайдаланды?

3.Зат есімді табыңыз?Ажыратыңыз.

2. Ребус шешу. « Алтыбақан»

,,, ,,

Нығайту: “Арқан тартыс”. Сөйлемді дұрыс құрастыру.

Абай ауылы: 1) Асан, ойнады, жазда, асық.

Асан жазда асық ойнады.

2) Наурыз, ұлдар, мейрамында,тартысты, арқан.

Ұлдар наурыз мейрамында арқан тартысты.

3) Ауылда, басталады, жарысы ат.

Ауылда ат жарысы басталды.

Ыбырай ауылы: 1) Асық, ойыны, ұнайды, маған.

Маған асық ойыны ұнайды.

2) Арман, «Тоғызқұмалақ», орын, бірінші, ойнынан, алды.

Арман “Тоғызқұмалақ”ойнынан бірінші орын алды.

3) Ақсүйек, ойналады, кешке, ойыны.

Ақсүйек ойыны кешке ойналады.

2. БІЛІМІҢДІ БАЙҚАП КӨР: Семантикалық карта

Зат есім
түрлері
Мысалдар

Жалпы

Жалқы

Деректі

Дерексіз

Негізгі

Туынды

Күрделі

Абай

Қиял

Аспазшы

Көкшетау

Ұстаз

Ақмола облысы

Асық

Тайбурыл

Балалық

Ата- ана

3 Сергіту сәті:Орнымыздан тұрайық

Алақанды ұрайық

Бір отырып бір тұрып

Бой сергітіп алайық

Өзіндік жұмыс:

1. Ұлттық ойындар туралы әңгімелеу.

2. Тоғызқұмалақ – қазақтың ұлттық ойыны.

(зат есімді тауып, түрлеріне қарай ажырат)

Наурызда қазақ балалары жарапазан айтып, алтыбақан құруға даярланды. (күрделі сөз бен жалқы есімді табыңдар)

Үй тапсырмасы: Мәтінді мазмұндау, бес сөйлем жазып, негізгі, күрделі, туынды зат есімдерді табу.

Оқытушы: А.С.Байзақ