Құрлықтағы таулар (6 сынып) Сабақ жоспары

Сабақ: 22

Сынып: 6

Өтілетін күні: 24.11.2015

Тақырыбы: Литосфералық плиталар туралы ұғым

Мақсаты:

-Литосфералық тақталарды білу керек, олардың түрлерін ажырату керек.

-Литосфералық тақталардың жылжуынан материктер мен мұхиттардың пішіні, аумағы орны өзгеретінін түсінулері керек.

-Жарты шарлар картасы мен литосфералық тақталар картасын салытыру керек және тақталар шекараларына нелер сәйкес келетінін табулары керек.

-Литосфералық тақталардың қозғалысының үш түрі бар екендігін анықтау керек.

-Литосфералық тақталар жайында логикалық қорытынды жасап, осы жайында өз болжауларын айтулары керек.

Күтілетін нәтиже:

-Литосфералық тақталарды біледі, түрлерін ажыратады.

-Литосфералық тақталардың жылжуынан материктер мен мұхиттардың пішіні, аумағы орны өзгеретінін түсінеді.

-Жарты шарлар картасы мен литосфералық тақталар картасын салытырады және тақталар шекараларына нелер сәйкес келетінін табады..

-Литосфералық тақталардың қозғалысының үш түрі бар екендігін анықтайды.

-Литосфералық тақталар жайында логикалық қорытынды жасап, осы жайында өз болжауларын айтады

Ресурс: Литосфералық тақталар картасы, жарты шарлар картасы, дүниежүзінің физикалық картасы, 42,43-суреттер, үлестірмелер (сәйкестендіру тест, қосымша мәліметтер мен тапсырмалар) мәтін деректері

Сабақ түрі: Аралас

Сабақтағы әдіс-тәсілдер: сәйкестендіру тесті, «Жас географ» әдісі бойынша  топпен теориялық және практикалық тапсырмалар орындау, топтың логикалық қорытындысы,диалог бойынша бекіту, топ басшының формативті бағалауы, кері байланыс, мұғалімнің суммативті бағалауы

Сабақ барысы: Ұйымдастыру кезеңі

 1,2,3 санау арқылы үш топқа бөлу, топтар топбасшыларын сайлайды.

2 минут

Тренинг «Мен ең ...........» мысалы: Мен ең ақылды оқушымын, мұғалім бастайды оқушылар жалғастырады 2 минут

Үй тапсырмасын тексеру. Тау жыныстары және минералдар

Сәйкесін тап 5 минут

1.Жер қыртысын толтырып жатқан табиғи денелер	1.магмалық, шөгінді, метаморфтық
2. Гранит	2. гранит пен базальт
3. Тау жыныстары бөлінеді	3. кесек, органикалық, химиялық
4.Магмалық тау жынысы	4. тау жыныстары
5. Шөгінді тау жыныстары бөлінеді	5. мәрмәр
6.метаморфтық тау жынысы	6. кварц, слюда, дала шпатынан тұрады

Тексеру. 1-минут

Кілті

1-4

2-6

3-1

4-2

5-3

6-5

Жаңа сабақ

Өткен біліммен байланыстыра отырып, жаңа сабақ тақырыбын ашу. 1 минут

-Балалар еске түсірейікші, литосфера дегеніміз не?-еді. Оқушылар айтқан соң, иә енді сол литосферамыз тұтас емес бөлек-бөлек тақталардан тұрады екен. Бүгінгі сабағымызды литосфералық тақталарға арнаймыз.

§ 19 Литосфералық тақталар туралы ұғым 1 минут

Енді оқулық мәтініне қарап, бүгінгі сабағымыздың мақсатын қойып алайық. 1 минут

Дұрыс, бүгін біз литосфералық тақта дегеніміз не?, олардың түрлерін шекараларын, тақта шекараларындағы қозғалыс түрлерін, тақталардың қозғалу бағытын оқып білуіміз керек.Келісесіңдер ме? 1 минут

 Барлық топтарға бірдей тапсырма: 5 минут

Оқушыларға қосышша мәліметтерді  оқу  ұсынылады

Литосфералық тақталар – жер қыртысы және мантияның жоғарғы бөлігі жекелеген тақталардан тұрады. Қазіргі кезде  7 ірі және ондаған кіші тақталар бар.

1.Литосфералық тақталар картасынан 7 ірі тақталарды тауып, аттарын дәптерлеріңе жазыңдар.

2. Тек қана мұхиттық тақталарды табыңдар

Тақталардың шекаралары тектоникалық белсенді аймақ (қозғалмалы)болып табылады. Тақталардың шекараларында қозғалыстың үш түрі болады.

1.     Соқтығысу

2.     Ажырау

3.     Кірігу

4.     Тапсырмаларды орындауға 6 минут және қорғауғу 1 минуттан 3 минут

1-топқа тапсырма

Тақталар шекарасындағы соқтығысу қозғалысы

Мысалы: Дүниежүзіндегі ең биік тау Гималай екі тақтаның соқтығысуынан пайда болған

Сұрақ: 1. Гималай қандай тақталардың соқтығысуынан пайда болды?

            2. Тақталардың соқтығысуынан нелер пайда болады екен және ол жерлерде қандай апатты табиғат құбылыстары болуы мүмкін?

 2- топқа тапсырма

Тақталар шекарасындағы ажырау аймағы

Мысалы: Тақталар бір-бірінен алшақтайды. Бір-бірінен алшақтаған өңірлерде жер қыртысы қақ жарылады, яғни жарылыстар пайда болады. Бұндай жарылыстарды рифт деп атайды. Жарықтарды бойлап тереңдегі сұйық жыныстар төгіледі де , ұзыннан ұзақ созылған су асты жоталары түзіледі. Оларды мұхит ортасы жоталары деп атайды.

Сұрақ: Мұхиттар картасынан су асты жоталарын тауып, олардың атауларын жазыңдар.

3-топқа тапсырма

Тақталар шекарасындағы кірігу қозғалысы

Қосымша 43-суретті қараңдар

Тақталар шекараларында ауыр мұхиттық тақталар жеңіл материктік тақталардың астына енеді. Сондықтан тақтаның төмен қарай батқан жерінде аса терең мұхит науасы (шұңғымалары) пайда болады.

Мысалы: Тынық мұхит тақтасы Еуразия тақтасы астына енген.

Сұрақ: Дүниежүзінің физикалық картасынан терең науаларды тауып, аттарын жазыңдар.

Сабақты бекіту:

Барлық топқа ортақ тапсырма: 3 минут және қорғау 1 минуттан 3 минут

Литосфералық тақталар мантияның беткі қабатымен баяу жылжып, орын ауыстырады. Литосфералық тақталар жылына 2-5 см жылжиды.

42-суреттен литосфералық тақталардың жылжу бағыттарына назар аударыңдар. Қалай ойлайсыңдар бірнеше жылдар өткеннен кейін материктер мен мұхиттардың қазіргі орны мен пішіндері өзгеруі мүмкін бе? Логикалық қорытынды жасаңдар.

Бекіту сұрақтары: 2 минут

1.     Литосфералық тақталар шекараларында қандай қозғалыстар болады?

2.     Литосфералық тақталар шекараларына нелер сәйкес келеді екен?

Үлгірімі төмен оқушыларға тапсырма: 2 минут

1.     Литосфералық тақталар картасынан литосфералық тақталардың атауын жаз.

2.     Материктік тақталарды ата

3.     Мұхиттық тақталарды ата

4.     Литосфералық тақталар жылына қанша см-ге жылжиды?

Топбасшының топ мүшелеріне формативті бағасы 3 минут

Кері байланыс

Екі жұлдыз, бір тілек 1 минут

Үйге тапсырма: § 19 оқу

Қосышша мәліметтер

Литосфералық тақталар – жер қыртысы және мантияның жоғарғы бөлігі жекелеген тақталардан тұрады. Қазіргі кезде  7 ірі және ондаған кіші тақталар бар.

1.Литосфералық тақталар картасынан 7 ірі тақталарды тауып, аттарын дәптерлеріңе жазыңдар.

2. Тек қана мұхиттық тақталарды табыңдар

Тақталардың шекаралары тектоникалық белсенді аймақ (қозғалмалы)болып табылады. Тақталардың шекараларында қозғалыстың үш түрі болады.

5.     Соқтығысу

6.     Ажырау

7.     Кірігу

Қосышша мәліметтер

Литосфералық тақталар – жер қыртысы және мантияның жоғарғы бөлігі жекелеген тақталардан тұрады. Қазіргі кезде  7 ірі және ондаған кіші тақталар бар.

1.Литосфералық тақталар картасынан 7 ірі тақталарды тауып, аттарын дәптерлеріңе жазыңдар.

2. Тек қана мұхиттық тақталарды табыңдар

Тақталардың шекаралары тектоникалық белсенді аймақ (қозғалмалы)болып табылады. Тақталардың шекараларында қозғалыстың үш түрі болады.

8.     Соқтығысу

9.     Ажырау

10. Кірігу

Қосышша мәліметтер

Литосфералық тақталар – жер қыртысы және мантияның жоғарғы бөлігі жекелеген тақталардан тұрады. Қазіргі кезде  7 ірі және ондаған кіші тақталар бар.

1.Литосфералық тақталар картасынан 7 ірі тақталарды тауып, аттарын дәптерлеріңе жазыңдар.

2. Тек қана мұхиттық тақталарды табыңдар

Тақталардың шекаралары тектоникалық белсенді аймақ (қозғалмалы)болып табылады. Тақталардың шекараларында қозғалыстың үш түрі болады.

11. Соқтығысу

12. Ажырау

13. Кірігу

1-топқа тапсырма

Тақталар шекарасындағы соқтығысу қозғалысы

Мысалы: Дүниежүзіндегі ең биік тау Гималай екі тақтаның соқтығысуынан пайда болған

Сұрақ: 1. Гималай қандай тақталардың соқтығысуынан пайда болды?

            2. Тақталардың соқтығысуынан нелер пайда болады екен және ол жерлерде қандай апатты табиғат құбылыстары болуы мүмкін?

2- топқа тапсырма

Тақталар шекарасындағы ажырау аймағы

Мысалы: Тақталар бір-бірінен алшақтайды. Бір-бірінен алшақтаған өңірлерде жер қыртысы қақ жарылады, яғни жарылыстар пайда болады. Бұндай жарылыстарды рифт деп атайды. Жарықтарды бойлап тереңдегі сұйық жыныстар төгіледі де , ұзыннан ұзақ созылған су асты жоталары түзіледі. Оларды мұхит ортасы жоталары деп атайды.

Сұрақ: Мұхиттар картасынан су асты жоталарын тауып, олардың атауларын жазыңдар.

3-топқа тапсырма

Тақталар шекарасындағы кірігу қозғалысы

Қосымша 43-суретті қараңдар

Тақталар шекараларында ауыр мұхиттық тақталар жеңіл материктік тақталардың астына енеді. Сондықтан тақтаның төмен қарай батқан жерінде аса терең мұхит науасы (шұңғымалары) пайда болады.

Мысалы: Тынық мұхит тақтасы Еуразия тақтасы астына енген.

Сұрақ: Дүниежүзінің физикалық картасынан терең науаларды тауып, аттарын жазыңдар.

Сәйкесін тап

1.Жер қыртысын толтырып жатқан табиғи денелер	1.магмалық, шөгінді, метаморфтық
2. Гранит	2. гранит пен базальт
3. Тау жыныстары бөлінеді	3. кесек, органикалық, химиялық
4.Магмалық тау жынысы	4. тау жыныстары
5. Шөгінді тау жыныстары бөлінеді	5. мәрмәр
6.Метаморфтық тау жынысы	6. кварц, слюда, дала шпатынан тұрады

Сәйкесін тап

1.Жер қыртысын толтырып жатқан табиғи денелер	1.магмалық, шөгінді, метаморфтық
2. Гранит	2. гранит пен базальт
3. Тау жыныстары бөлінеді	3. кесек, органикалық, химиялық
4.Магмалық тау жынысы	4. тау жыныстары
5. Шөгінді тау жыныстары бөлінеді	5. мәрмәр
6.Метаморфтық тау жынысы	6. кварц, слюда, дала шпатынан тұрады

Сәйкесін тап

1.Жер қыртысын толтырып жатқан табиғи денелер	1.магмалық, шөгінді, метаморфтық
2. Гранит	2. гранит пен базальт
3. Тау жыныстары бөлінеді	3. кесек, органикалық, химиялық
4.Магмалық тау жынысы	4. тау жыныстары
5. Шөгінді тау жыныстары бөлінеді	5. мәрмәр
6.Метаморфтық тау жынысы	6. кварц, слюда, дала шпатынан тұрады

Сәйкесін тап

1.Жер қыртысын толтырып жатқан табиғи денелер	1.магмалық, шөгінді, метаморфтық
2. Гранит	2. гранит пен базальт
3. Тау жыныстары бөлінеді	3. кесек, органикалық, химиялық
4.Магмалық тау жынысы	4. тау жыныстары
5. Шөгінді тау жыныстары бөлінеді	5. мәрмәр
6.Метаморфтық тау жынысы	6. кварц, слюда, дала шпатынан тұрады

Үй тапсырмасын бағалау

6 дұрыс  болса «5»

5 дұрыс болса «4»

3,4 дұрыс болса «3»

Оқушы аты	Бағасы
	Үй тапсырмасы, тест 1-5 ұпай	Жаңа сабақтағы тапсырмаларға қосқан үлесі 1-5 ұпай
1
2
3
4
5
6
7