Сабақ жоспары "күкірт қышқылы" (9 сынып)

Пәні :    химия        Күні:     21.11.14.    Сынып:   9
Сабақ тақырыбы:	Күкірт қышқылы
Мақсаты:	Оқушыларға күкірт қышқылының қасиеттерін өмірмен байланыстырып оқыту, есеп шығару дағдысын  қалыптастыру;  туралы білім бере отырып химиялық реакциялар көмегімен қасиеттерін жаза білуге дағдыландыру,қышқыл жаңбырдың түзілу себептері, қоршаған ортаға әсерлері жөнінде түсінік қалыптастыру
Негізгі идея:	Күкірт қышқылының қасиеттерін үйрену.
Күтілетін нәтиже:	Оқушылардың күкірт қышқылы туралы толық мәлімет алып, реакция теңдеулерін жазып, есеп шығара білуі.Қышқыл жаңбырлар туралы біледі.
Оқыту формасы:	Топпен жұмыс, диалог әдісі,  жұптық жұмыс, СТО, «Миға шабуыл», ізденіс, зерттеушілік, бірін-бірі бағалау, ойын элементтері, «Ия», «Жоқ» әдісі, АКТ
Ресурс	Электронды оқулық,  интербелсенді тақта, флипчарт, маркер,  стикерлер, слайдтар,
Сабақтың бөлімдері мен мақсаттары	Мұғалім әрекеті	Оқушы  әрекеті	Уа қы-   ты
Ұйымдастыру: Сәлемдесу, топқа бөліп, топ ережесін  құру. Топ басшысын сайлау. Мақсаты: Оқушыларға  психологиялық ахуал тудыру	Оқушыларға  топқа бөлініп, бір-біріне жақсы тілектер айтуды тапсырады	Оқушыларға  топқа бөлініп, бір-біріне жақсы тілектер айтады	3     мин
«Қызығушылықты ояту» Мақсаты: Тақырыпты  ашу және түсініп өз ойларын жинақтап айту.	Қышқыл жаңбырдың түзілуі туралы слайд көрсетеді. «Болжау стратегиясы» бойынша  сұрақтар қояды	Оқушылар реакция теңдеулерін жазып  тақырыпты ашады	5 мин
«Мағынаны тану» Мақсаты: Күкірт қышқылы туралы білімдерін одан әрі дамыту. Қауіпсіздік шараларды сақтауға үйрету	Күкірт қышқылы туралы не білеміз ?  Оқушыларға  ассоциация құруды тапсырады. Формативті бағалайды.	-екі негізді,    - ІІ- валентті                                                                             - оттекті,  күшті қышқыл                                                            - Сандық құрамы: екі атом сутек бір атом күкірт төрт атом оттек                                               - Сапалық құрамы: сутек, оттек, күкірт атомдарынан тұрады                                                      -лакмусты қызыл түске бояйды                                                       - оксидтері SO2; SO3                                - SO4 қышқыл қалдығы.	3 мин
«Ой толғау» кезеңі Мақсаты: Реакция теңдеулерін жаза білуге дағдыландыру	І тапсырма.  Н 2SO 4 – тің физикалық,химиялық қасиеттері мен қолданылуына постер құру тапсырады.	Күкірт қышқылының физикалық,химиялық қасиеттері мен қолданылу туралы постер құрады. Өзара талқылайды.	5 мин
Мақсаты:  Практикалық іс-әрекет арқылы жағымды мотивация қалыптастыру;	ІІ тапсырма. Практикалық жұмыстар орындату. Сырттарынан бақылайды	Күкірт қышқылына сапалық реакция жұргізіп, тақтаға теңдеуін жазады	7 мин
Мақсаты:  Оқушылардың танымдық қабілеттерін дамыту.	ІІІ тапсырма. Әр топқа есептер жинағынан, оқулықтан есептер шығаруды тапсырады.	Дәптерлеріне  берілген жаттығуларды орындайды	7 мин
Мақсаты: Шапшаңдыққа, баулу	ІVтапсырма. «Ия» «Жоқ» балама тест орындатады.	Оқушылар кестені толтырады. Тақтадағы дұрыс жауаппен өзге топтың қатесін тексереді
Сабақты бекіту Мақсаты: Шығармашылық қабілеттерін дамыту. Экологиялық тәрбие беру	«Қышқыл жаңбырлардың қоршаған ортаға әсері» эссе жазуды тапсырады. Сырттарынан бақылайды, формативті бағалайды.	«Қышқыл жаңбырлардың қоршаған ортаға әсері» эссе жазады.	5 мин
Бағалау. Өзара топпен  бағалау, бірін – бірі бағалау	Топ басшысына  топ мүшелері өзара бағалап бағалау парақшасына  толтыруды тапсырады.	Өзара бағалайды,  өздерінің жұмыстарымен салыстырады.  Топ басшысы топ мүшелерін бағалайды.	5 мин
Рефлексия.	«Екі жұлдыз бір тілек» әдісі бойынша сабаққа кері  жазуды тапсырады.	Оқушылар стикерлерге сабақтан алған әсерлерін және ұсыныстарын жазады.	3 мин

Оқушыларға берілетін қосымша ақпараттар (ғаламтордан алынды)

Қышқыл жаңбыры – соңғы 100 жылдан бері белгілі, бірақ оған кейінгі жылдарда ғана көңіл аудара бастады. “Қышқыл жаңбыры” деген атты бірінші рет 1972 жылы ағылшын ғалымы Роберт Ангус Смит қолданды.
Негізінде, қышқыл жаңбыр күкірттің және азоттың атмосферадағы химиялық және физикалық реакцияларының әсерінен туындайтын құбылыс. Нәтижесінде күкірт (H2SO4) және азот (HNO3) қышқылдары түзіледі. Соңынан соң бу немесе қышқылдың молекуласы бұлттың тамшыларына араласып, құрғақ немесе жаңбыр түрінде жерге түседі. Бірақ адамның өмір тіршілігі, іс - әрекеті атмосфераға күкірт пен азоттың қосындысының көптеп шығуына ықпалын тигізуде.
Қышқыл жаңбырының табиғатта, адамның араласуынсыз-ақ, бұрын да болғандығы белгілі, ондайда күкірт пен азот өрттің, вулканның  т.с. табиғи құбылыстардың әрекетінен атмосфераға көтеріліп отырған.
Қышқыл жаңбыр табиғатта тек қана тік жоғары тарамайды, жерді көлбеп көкжиекке созылады.  Бұндай бұлттар бір елдің аумағынан шығып, екінші бір мемлекет жеріне барып түсуі мүмкін. Сондықтан бұл бүгінде халықаралық мәселеге айналып отыр. Мысалы: Қазақстан үшін өз жерін ластану пайызы өз күкіртінің құрылымынан – 46 пайыз, азот құрылымы бойынша – 22 пайыз құрайды. Қалған пайызы өзге мемлекет аумағынан келеді.Азот пен күкірт атмосфераға шыққан соң бірден реакцияға түсіп, қосынды құрамайды, арада 2,8.....10 тәулік өтуі мүмкін. Осы екі арада ауадағы ластаушы заттар мыңдаған шақырымдарға кетеді.
Қышқыл жаңбыр, адам денсаулығына, қоршаған ортаға үлкен зиян келтіреді. Мысалы: Ауадағы ластар және қышқыл жаңбырлар металконструкциясының тот басуын жылдамдатады, ғимараттардың, ескерткіштердің бұзылуына әкеліп соғады, топырақ пен судың қышқылдығын (РН) өзгертіп, топырақтың құрылымын бұзады, оның өнім беру қасиетін төмендетеді, өсімдіктердің жойылуына ықпал етеді.
Тұщы судың ашық қоймаларының сапасын төмендетеді, тірі организмдердің құруына әкеледі.