Сабақта диалогтік оқыту әдісі арқылы жұмыс істей жүріп, көптеген нәтижеге қол жеткізуге болады, мысалы: балалар өз бетінше жұмыс істейді, топпен нақтылай біледі, өз идеяларын ұсына алады, өз пікірлерін қорғайды. Жаңа әдістеменің тиімділігі оқушылар өз ойл

Ихсанова Фарида Мендигереевна-

Атырау облысы, Жылыой ауданы, Құлсары қаласы  «№1 жалпы орта 

беретін мектеп» КММ-нің

оқу ісі орынбасары

Сабақты зерттеуден кейінгі  талқылау формасы

Синектің конустық метафорасының негізінде «Неге?», «Қалай?», «Не?» деген сұрақтарға жауап  қарастырдық.

Неге?

Диалогтық оқыту арқылы әдебиеттік оқу сабағында 4 «Г» сынып оқушыларының сөйлеу дағдысын дамыту.

Сабақта диалогтік оқыту әдісі арқылы жұмыс істей жүріп, көптеген нәтижеге қол жеткізуге болады, мысалы: балалар өз бетінше жұмыс істейді, топпен нақтылай біледі, өз идеяларын ұсына алады, өз пікірлерін қорғайды. Жаңа әдістеменің тиімділігі оқушылар өз ойларымен бөліседі, білімдерін салыстырады, еркін қарым-қатынас жасай алады.

            Конфуций айтқандай, «Үш жол білімге әкеледі: ойлау жолы – ең құрметті жол, еліктеу жолы – ең жеңіл жол, тәжірибе жолы – ең ащы жол».

Қалай?

1.Талқылау  үшін  үшін негізгі ережелер:

·         Зейінді оқушыларға аудару;

·         Оқушылар нені, қалай, неліктен еш нәрсе білген жоқ және сабақтан  өздеріне  еш нәрсе алған жоқ екендігіне талдау жасауға назар аудару;

·         Сыни пікірлер мен ұсыныстарға ашық болу;

·         Бақылаудың нақты  нәтижелеріне (оқушылардың оқуының  фактлеріне) ғана сүйену;

·         Сабақта орын алған «сәтсіздіктерді» ақтаудан аулақ болу.

2. Сабақты талдау басты үш сұраққа негізделеді?

1.Оқушылар қалайша сабақ мақсатына жетті?

2.Сабақты қалай жақсартуға болар еді?

3.Бұл тәжірибеден біз нені көрдік?

Не?

Талдауды оқытудан емес,  бақылаудағы оқушылар (мен басқа оқушылардың) оқуын, білім алғандығын  қадағалаудан бастадық. Себебі:  оқушылардың білім алуына баса назар аударып, мұғалімдердің оқытуын  талқылауға  ойысып кетуге жол бермеу.

Сабақты бақылай алуымызды жақсарту үшін  диалог (бірін-бірі түсіну, тыңдай білу, өз болжамын айту, бәсеке емес) өткізе отырып, неліктен осылай ойлайтынымызды айта отырып,  бір-бірімізді түсінуге тырыстық.

Қорытынды жасау барысында қатысушылар өздерінің бақылауларын, интерпретацияларын, сабаққа арналған коментарилерді ұсынды. Бұндағы мақсат: оқушылардың оқуы, олардың ойлауы және қарым-қатынасы тұрғысынан сабақты егжей-тегжейлі талдау және бағалауболып табылады. Қорытынды жасап болған соң  топ алдындағы ұйымдастыру және нәтижелерді талдау мақсатында қосымша кездесулер өткізілді.

Топ мүшелері зерттеу сабағында өздерінің сабақ бойы бақылау барысында  байқаған әрекеттерін топ ішінде  талдап нәтижелерін стикерлерге жазып, кестенің сәйкес орындарына орналастырады. Стикерлер мазмұны бойынша топтастырылады.  Кестенің «мұғалім тарапынан  жақсырақ жасауға болатын тұстар», «оқушылар  тарапынан жақсырақ жасауға болатын тұстар» бөлігіндегі топтастырылған стикерлер әр топқа бөлініп беріледі де,  шешу жолдарын топта талқылап,  ұсыныстары ортаға салынады.

І цикл 12.02.2019	Оқу мақсаты: «Сынған аквариум». Шығарманы түсініп оқи отырып, сын тұрғысынан бағалай білуге, өз көзқарасын нақты, еркін жеткізе білуге төселдіру. Мақсат  бір сабақ шегінде нақты, өлшемді, қолжетімді, шынайы, уақыт бойынша есептелінген.
	Мұғалім	Оқушылар
Жағымды  тұстары	Тапсырма жеңілден күрделіге қарай беріліп отырды. «Аялдама» әдісі арқылы мәтінді оқып топта талқылауы сітті болды. Жеке жұмыста «иә», «жоқ» стратегиясы; «ойтолғау»    (« Өтірікші адамнан сатқын да, опасыз да шығады»)	А деңгейіндегі оқушы  сабақтың барлық кезеңдерінде белсенділігін көрсете білді.5 тапсырманың 5-еуін де дұрыс орындады.
Нені жақсарту керек	Үй тапсырмасы бойынша қойылған сұрақтар  «Кім?», «Не?»,   А деңгейдегі  оқушыларға қойылатын сұрақтар болды.  «Қалай?», «Қандай?» «Неліктен?» ойлау деңгейінің сұрақтарын қою. Оқушылардың тек сұраққа жауап беруін ғана есес, сұрақты дұрыс тұжырымдай білуге ынталандыру; Бүкіл топ орындайтын жұмыста өзіңіз іштей барлық оқушыға кері байланыс беріңіз. С тобындағы оқушыны жұптық жұмыс түрлері арқылы жетелеу, жауапты іс тапсыру арқылы өзіне деген сенімін ояту; «Оқушы үнін» ескеру. (« Өтірікші адамнан сатқын да, опасыз да шығады») «Бағдаршам» әдісі арқылы кері байланыста неліктен осы түсті таңдағандары туралы есепке алынбады. Сабақ барысында оқушыларға  бағалау қағаздары мен бағалау критерийлерін  таратты, жұмыс барысында  толтырылуды ұмытты.Уақытты белгілеу.	С тобындағы оқушыда оқуға деген ниет бар, мұғалімге деген сенім де бар, өзгеріске дайын, қазіргі уақытта тек орындаушы ғана. Топтық жұмыста В деңгейіндегі оқушы  озат оқушылардың тасасында қалып қойды. Тапсырмаларды орындауда атсалысып отырғанымен, жеке қол көтеріп жауап беруге ынта  қылған жоқ көпшілік алдында жауап беруге қиналды Сабақта топтық жұмыс ережелері  сақталып, жүзеге асырғанымен, көшбасшылардың  топтық жұмыста онша белсенділік көрсетпеді.
1.Оқушылар қалайша сабақ мақсатына жетті?	2.Сабақты қалай жақсартуға болар еді?	3.Бұл тәжірибеден біз нені көрдік?
«Кубизм» әдісі өткен тақырып бойынша сұрақтарға қатесіз жауап беру; Топтық жұмысқа белсене араласу; «Иә», «Жоқ» стратегиясын қатесіз орындау; «Ойтолғау» кезінде ойын ашық нақты жеткізе білу	Оқушыларды бірлесіп жұмыс жасауға ынталандыру; Сабақ барысында Блум таксаномиясы бойынша  «Қолдану», «Талдау», «Жинақтау» олау деңгейлері сұрақтарын пайдалану Саралау тәсілдері (диалог және қолдау көрсету) Мұғалім оқушыларды ойланту үшін  және бірқатар жауаптар алу үшін  алдын ала дайындалған сұрақтар қою керек.Сөзбен қолдау көрсету және ынталандыру.	Жұптық, топтық жұмыс түрлері арқылы оқушылардың сабаққа деген қызығушылықтары артып, сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын дамытуға болатынын көрдік.
ІІ цикл-25.02	Оқу мақсаты: «Қарлығаш». Шығарманың тақырыбын анықтау және негізгі ойды білдіріп тұрған мәтін бөлігін, сөйлемді табу.
	Мұғалім	Оқушылар
Жағымды  тұстары	Оқушыларға жиі топтық жұмыста жұмысты бәріміз ынтымақтастықта, ойымызды айта отырып, талқылап жасайық деп, іс-әрекеттің бірге  орындалуына, қасындағы достарын жұмыс істеуге жұмылдыру  керек екендігін  дауыстап айтып, оқушылар назарын  ынтымақтастыққа жұмыс жасауға аударып  отырды. Топ мүшелері С оқушыға жәрдем беруге тырысты Жаңа әдіс тәсілдерді, АКТ қолдану  жас ерекшелігіне сай оқыту, дарынды, талантты оқушыларды оқыту, бағалау модульдері  сабаққа үйлесімді кіріктірілді.	Оқушылардың басым бөлігі жұмбақты шешуде қызығушылық танытты. «Ойлан, жұптас, талқыла» әдісі  арқылы жұптық жұмыста оқушылардың кейбір оқушылар  негізгі ойды  білдіріп тұрған сөйлемді тауып, бір сөйлеммен тұжырымдай білді. Топтық жұмыста оқушылар белсенділік танытты.
Нені жақсарту керек	В тобындағы оқушы тапсырмаларды орындауда атсалысып отырғанымен, жеке қол көтеріп жауап беруге ынта  қылған жоқ көпшілік алдында жауап беруге қиналды	С оқушының үрей, қысылу сезімдерінің сейілуіне  мүмкіндік беру керек
1.Оқушылар қалайша сабақ мақсатына жетті?	2.Сабақты қалай жақсартуға болар еді?	3.Бұл тәжірибеден біз нені көрдік?
Алдыңғы білімді еске түсіруде  сұрақтар қою білу және жауап беру; Өлеңді мәнерлеп оқу, сұрақтарға жауап беру; Жұптық жұмыста өз ойын еркін жеткізу; Топтық жұмысқа белсене араласу.	С деңгейіндегі оқушыға жеке жұмыс берілуін және жауапты іс тапсыру арқылы, өзіне деген сенімін ояту, дер кезінде мақтап, мадақтап, жетістіктерін айтып, көрсетіп отыру. Қабілетті оқушылар үшін жоғары деңгейлі сұрақтар, қабілеті төменірек  оқушылар үшін  төменгі деңгейлі қарапайым сұрақтар әзірлеу.	Топтық жұмысты зерттеу арқылы  оқушылардың коммуникативтік қабілеттерін дамыта алдық және осы жұмыс түрлері арқылы әр түрлі деңгейдегі  оқушылар ынтымақтасқан қарым-қатынас жасай алатынын көрдік.
ІІІ цикл-6.03	Оқу мақсаты: «Қараторғай». Өз ойы мен сезімін көркем-бейнелі сөздерді қолдана отырып жеткізу.
	Мұғалім	Оқушылар
Жағымды  тұстары	Мұғалім оқушыларға сабақтың  барлық кезеңдерін мұқият түсіндіріп отырды. Оқушылардың білім алудағы, оқу үрдісіндегі тапысрмалардың  критерийлері анық берілді. Сабақта сын тұрғысынан ойлау қабілетін  дамыту тілдік қорын дамытумен ұштасып жатты. Сахналық көрініс арқылы тақырыпты түсініп қана қоймай, көрініспен көрсетіп, шығармашылық, дарындылық қасиеттерін көрсетті. Мұғалім тарапынан кері байланыс сәтті жүріп жатты. Мұғалім әрбір тапсырма беру барысында уақыт белгілеуге дағдыланды.	Оқушылардың басым бөлігі «Балмұздақ таяқшасы» әдісі арқылы  өлеңді дауыс ырғағын сақтай отырып, мәнерлеп нақышына келтіріп жатқа айта білді.  Барлық оқушылар жұмбақты шешті. Оқулықпен жұмыс жасауда іштей оқу және сұрақтарғажауап беруде С тобындағы оқушы белсенділік көрсетті. «Қараторғай» әңгімесін сахналауда сыныптың 60 пайызы белсенділік танытты. Жағдаяттан шығып көр тапсырмасы бойынша  А, В тобындағы оқушылар тыйым сөздер, мақал-мәтел қолданып, айналым сөйлеммен  нақты жауап берді. Әріптестерімізбен сұқбатты қарағандай, бүгінгі сабақ С тобындағы оқушы үшін өте қызық болды. Өзінің іс-әрекетін  біліп отырды, қатесін өзі көріп, өзі түзетті.
Нені жақсарту керек
1.Оқушылар қалайша сабақ мақсатына жетті?	2.Сабақты қалай жақсартуға болар еді?	3.Бұл тәжірибеден біз нені көрдік?
Үй тапсырмасы бойынша өлеңді жатқа оқу; Мәтінді түсініп оқу, талдау; Топтық жұмыста постер қорғау; Жағдаяттан бейнелі сөздер қолдана отырып шығу.	Сабақ барысында оқушының өз бетінше іздене отырып, білімін жинақтауға, оны дамытуға бағытталған тапсырма түрлерін ұйымдастыру.	Күтілетін нәтижелерге жетуде нақты статегиялар қолданылды. Бірлескен ойлаудың маңыздылығы  анықталды.

8-кесте

	Бақылаудағы А оқушы	Бақылаудағы В оқушы	Бақылаудағы С оқушы
Оқушының әрқайсысы қандай прогреске қол жеткізді? Ол жеткілікті болды ма? Олардың сыныптағы басқа оқушылар қандай нәтиже көрсетті?	Сабақта берілген тапсырмаға белсенді қатысты.	Тапсырмаларды дұрыс орындап отырғанымен, өзіне  деген сенімсіздік байқалды.	С тобындағы оқушыда оқуға деген ниет бар, мұғалімге деген сенім де бар, өзгеріске дайын, қазіргі уақытта тек орындаушы ғана.
Енгізіліп жатқан әдіс қалай көмектесті не кедергі келтірді? Қандай тосын оқиғалар болды?	Өзінің тобындағы балалармен тығыз қарым-қатынаста бола алмады, топтық жұмыста ешкімге көмектеспеді.	Топтық жұмыста В деңгейіндегі оқушы  озат оқушылардың тасасында қалып қойды.	Қазіргі уақытта тек орындаушы ғана
Әр оқушының нәтижесін жақсарту үшін келесі жолы әдістеменің қандай аспектлері түзетілуі керек?	Интербелсенді пікірталасқа қатыстыру үшін ашық сұрақтарды қолдану		Сабақта топтық жұмыс ережелері  сақталып, жүзеге асырғанымен, көшбасшылардың  топтық жұмыста онша белсенділік көрсетпеді.
Келесі жолы біз не істеуге тырысуымыз керек?	Мұғалім тарапынан оқушыларға жиі топтық жұмыста жұмысты бәріміз ынтымақтастықта, ойымызды айта отырып, талқылап жасайық деп, іс-әрекеттің бірге  орындалуына, қасындағы достарын жұмыс істеуге жұмылдыру  керек екендігін  дауыстап айтып, оқушылар назарын  ынтымақтастыққа жұмыс жасауға аударып  керек.		Жұптық жұмыс түрлері арқылы жетелеу, жауапты іс тапсыру арқылы өзіне деген сенімін ояту; «Оқушы үнін» ескеру.
Т.А.Ә.А.	Ихсанова Фарида Мендигереевна
Мерзімі	12.02.2019

8-кесте

	Бақылаудағы А оқушы	Бақылаудағы В оқушы	Бақылаудағы С оқушы
Оқушының әрқайсысы қандай прогреске қол жеткізді? Ол жеткілікті болды ма? Олардың сыныптағы басқа оқушылар қандай нәтиже көрсетті?	Сабақта берілген тапсырмаға белсенді қатысты. Ол топтағы әр мүшеге өз қызметін бөліп, дұрыс орындауын қадағалап, бақылап отырды. Бойындағы басқарушылық қасиетімен көзге түсті.	Барынша белсенділік танытуға тырысты. Өлеңді мәнерлеп оқыды. Сұрақтарға жауап берді. 5 тапсырманың 3 дұрыс болды.	Сыныптағы оқушылардың  бәсекелестікте оқитыны байқады, белсенді болуға тырысты. 5 тапсырманың   2-еуін  дұрыс орындады.
Енгізіліп жатқан әдіс қалай көмектесті не кедергі келтірді? Қандай тосын оқиғалар болды?	«Балмұздақ таяқшасы» әдісі  жұптық жұмыста сәтті болды.	Өлеңді мәнерлеп оқыды.Сұрақтарға жауап берді. Тапсырманы орындауда атсалысып отырғанымен, жеке қол көтеріп жауап беруге ынта қылған жоқ, көпшілік алдында жауап беруге қиналады.	Топ мүшелері С тобындағы оқушыға жәрдем беруге тырысты
Әр оқушының нәтижесін жақсарту үшін келесі жолы әдістеменің қандай аспектлері түзетілуі керек?	Сабақта берілген тапсырмаларды күрделендіру	Топбасшысы етіп сайлау  арқылы көшбасшы қабілетін дамыту	Оқушының үрей, қысылу сезімдерінің сейілуіне мүмкіндік беру керек
Келесі жолы біз не істеуге тырысуымыз керек?	Жаңа әдіс тәсілдерді дарынды, талантты оқушыларды оқыту, бағалау модульдерін  сабаққа үйлесімді кіріктіру	Топбасшысы етіп сайлау  арқылы көшбасшы қабілетін дамыту	Жеке жұмыс берілуін және жауапты іс тапсыру арқылы, өзіне деген сенімін ояту, дер кезінде мақтап, мадақтап, жетістіктерін айтып, көрсетіп отыру.
Т.А.Ә.А.	Ихсанова Фарида Мендигереевна
Мерзімі	25.02.2019

8-кесте

	Бақылаудағы А оқушы	Бақылаудағы В оқушы	Бақылаудағы С оқушы
Оқушының әрқайсысы қандай прогреске қол жеткізді? Ол жеткілікті болды ма? Олардың сыныптағы басқа оқушылар қандай нәтиже көрсетті?	Сахналық көрініс арқылы тақырыпты түсініп қана қоймай, көрініспен көрсетіп, шығармашылық, дарындылық қасиеттерін көрсетті.  «Балмұздақ таяқшасы» әдісі арқылы  өлеңді дауыс ырғағын сақтай отырып, мәнерлеп нақышына келтіріп жатқа айта білді.  «Қараторғай» әңгімесін сахналауда белсенділік танытты. Жағдаяттан шығып көр тапсырмасы бойынша  оқушы тыйым сөздер, мақал-мәтел қолданып, айналым сөйлеммен  нақты жауап берді.	«Балмұздақ таяқшасы» әдісі арқылы  өлеңді дауыс ырғағын сақтай отырып, мәнерлеп нақышына келтіріп жатқа айта білді.  «Қараторғай» әңгімесін сахналауда белсенділік танытты. Жағдаяттан шығып көр тапсырмасы бойынша  оқушы тыйым сөздер, мақал-мәтел қолданып, айналым сөйлеммен  нақты жауап берді.	Жұмбақты шешті Оқулықпен жұмыс жасауда іштей оқу және сұрақтарғажауап беруде С тобындағы оқушы белсенділік көрсетті. Әріптестерімізбен сұқбатты қарағандай, бүгінгі сабақ С тобындағы оқушы үшін өте қызық болды. Өзінің іс-әрекетін  біліп отырды, қатесін өзі көріп, өзі түзетті.
Енгізіліп жатқан әдіс қалай көмектесті не кедергі келтірді? Қандай тосын оқиғалар болды?	Сабақта сын тұрғысынан ойлау қабілетін  дамыту тілдік қорын дамытумен ұштасып жатты.	Оқушылардың білім алудағы, оқу үрдісіндегі тапсырмалардың  критерийлері анық берілді.	Мұғалім оқушыларға сабақтың  барлық кезеңдерін мұқият түсіндіріп отырды. Мұғалім тарапынан кері байланыс сәтті жүріп жатты.  Оқушы енжар тыңдаушыдан сыни тұрғыдан ойлай білетін дербес тұлғаға айналды.
Әр оқушының нәтижесін жақсарту үшін келесі жолы әдістеменің қандай аспектлері түзетілуі керек?	Күтілетін нәтижелерге жетуде нақты стратегиялар қолдану	Әр түрлі деңгейдегі оқушылардың ынтымақтастықпен қарым-қатынас  жасауға мүмкіндік туғызу	Жұптық,топтық  жұмыс түрлері арқылы оқушының сабаққа деген қызығушылығын арттырып, сыни тұрғыдан ойлау дағдыларын дамыту
Келесі жолы біз не істеуге тырысуымыз керек ?	Сабақ барысында оқушының өз бетінше іздене отырып, білімін жинақтауға, оны дамытуға бағытталған тапсырма түрлерін ұйымдастыру.
Т.А.Ә.А.	Ихсанова Фарида Мендигереевна
Мерзімі	06.03.2019

Әр цикл бойынша талдау нәтижесінде  сабақ жоспарында нені өзгерту керек туралы шешім қабылдап, келесі сабақты жоспарлап отырдық. Осындай зерттеу зерттеу сұрағын  шешкенге дейін 3 цикл бойы жалғасты.

Сабақты талдауға қатысқан  әріптестердің берген кері байланыстарынан, мұғалімнің кемшілігін көрсетпей,  олардың тәжірибесін жақсарту бойынша жасалатын ұсыныстар мұғалімдерге анағұрлым пайдалы болды.

Бақылау және талдау барысында  басты назарға мұғалімнің әрекеті емес,  оқушыларды оқыту үдерісі алынатыны мұғалімдердің осы үрдісті пайдалануларына үлкен түрткі болды.

Зерттеу жұмыстарын қорытындылай келе, мынадай тұжырым жасалды:

ü  Зерттеу үдерісі жоспарланған циклдер бойынша жүзеге асырылды.

ü  Зерттеу сабақтарының мақсаттары қолжетімді болып белгіленді.

ü  Күтілетін нәтижелерге жетуде нақты статегиялар қолданылды.

ü  Бірлескен ойлаудың маңыздылығы  анықталды.

ü  Жұптық, топтық жұмыс түрлері арқылы  диалогтық оқыту арқылы әдебиеттік оқу сабағында 4 «Г» сынып оқушыларының сөйлеу дағдылары мен сыни тұрғыдан ойлау дағдылары дамытылды.

ü  Жұптық, топтық жұмыс түрлері арқылы диалогтық оқыту арқылы әдебиеттік оқу сабағында әр түрлі деңгейдегі  оқушылар ынтымақтасқан қарым-қатынас жасады.

ü  Жұптық, топтық жұмыс түрлері арқылы оқушылар ынталандырылып, олардың сабаққа деген қызығушылықтары артты.

ü  Диалогтық оқыту  сыныпта оқушылардың интелектуалды дамуына, оқудың нәтижелілігіне игі әсер етті.

Оқушы уәжі танымдық танымдық қызығушылықтары, жаңа білім, іскерлік, дағдыны меңгерудегі қажеттіліктермен тығыз байланысты болғандықтан,  мұғалім сабақта оң уәждеме қалыптастыру негізгі талап екендігін түсінді. Жағымды жағдай туғызу үшін оқушыны коммуникативті  қарым-қатынасқа бағыттап, сабақта оқушы іс-әрекетін ынталандыратын ерекше сабақ формаларын, стратегияларды таңдады.Жаңашыл сабақтарды ұйымдастыру оқушылардың сабаққа деген ынтасын арттырып, құлшынысын оятты. Осының барлығы  педагогтердің кәсіби шеберлігін шыңдап, бала психологиясының қыр-сырын түсінуге икемдеді.

Сыныптағы оқушылардың пәнге деген қызығушылығы мен белсенділігі жоғарылап, сабақтың сапасы (1 циклде сабақтың сапа -54,5%; 2 цикл-72,7%, 3 цикл-77,3%) артуы ақылы мұғалімнің кәсіби біліктілігінің артуы жүзеге асырылды.

Краткое описание документа:

Сабақта диалогтік оқыту әдісі арқылы жұмыс істей жүріп, көптеген нәтижеге қол жеткізуге болады, мысалы: балалар өз бетінше жұмыс істейді, топпен нақтылай біледі, өз идеяларын ұсына алады, өз пікірлерін қорғайды. Жаңа әдістеменің тиімділігі оқушылар өз ойларымен бөліседі, білімдерін салыстырады, еркін қарым-қатынас жасай алады.

Конфуций айтқандай, «Үш жол білімге әкеледі: ойлау жолы – ең құрметті жол, еліктеу жолы – ең жеңіл жол, тәжірибе жолы – ең ащы жол».