Сайыс сабак "Мәңгілік ел" 10 сынып

Сабақтың тақырыбы: «Мәңгілік ел»

Мақсаты: 1.Білімділік: Қазақ хандығының құрылуына 550жыл байланысты тұлға, ел,мемлекет,тарихы туралы  оқушылардың тарих  пәнінен алған білімдеріне көз жеткізу, тарих пәнінен алған білімдерін одан әрі шыңдау
                    2.Дамытушылық:Оқушыларды тарих  пәніне деген қызығушылығын арттыру, тарих пәнінен алған білімдерін  шыңдау, жылдамдыққа үйрету, сөйлеу қабілетін, мәдениетін, ой-өрісін дамыту. Оқушыны өз бетінше жұмыс, қорытынды жасауға, ізденіске дағдыландыру
                     3.Тәрбиелік: өз елінің тарихын білумен қатар, құрметтеуге,қазақ елін қалыптастыруда  ерекше тұлғалар еңбегін жоғары бағалауға, ұлтжандылыққа, адамгершілікке, Отанын сүюге,төл тарихының құндылықтарын білуге тәрбиелеу 
    Сабақтың түрі:дарынды оқушылармен жұмыс, сайыс , ойын , жарыс сабақ

 Көрнекілігі: Қазақстанның саяси картасы, кесте, интерактивті тақта
    Пәнаралық байланыс: география.   салт-дәстүр

    Сабақтың әдісі:дарынды оқушылармен  жұмыс, сұрақ-жауап.
    Сабақтың барысы:I.Ұйымдастыру кезеңі. Жүргізуші: Білікті бірді жығады, білімді мыңды жығады – демекші ендеше талай ғұламаларды туғызған қазақтың қасиетті ауылдарының бірі ретінде білім ордамызда өткелі отырған «Мәңгілік Ел» интеллектуалдық сайысына қош келдіңіздер. Бүгін біздің ойынымызға 9-сынып оқушылары қатысқалы отыр. Қазақстан Президенті Н. Назарбаевтың 1992 жылы Дүниежүзі қазақтарының алғашқы құрылтайында: “Қазақ халқының тарихы, кейбіреулер айтып жүргендей, кешегі қазақ хандығы шаңырақ көтерген ХV ғасырдан басталмайды. Хандықтың құрылуы бір басқа, бүгінгі қазақ халқы – сонау есте жоқ ескі замандардан-ақ тұлпарларының тұяғымен дүниені дүр сілкіндірген көне сақтардың, ежелгі ғұндардың, байырғы түріктердің ұрпағы, үлкен үйдің қара шаңырағын ата жұртта сақтап қалған халық” – дегені орынды.Сондықтан бүгінгі Қазақ хандығының құрылуына 550жыл толуына байланысты «Мәңгілік  Ел»атты ойын-сайыс сабағымызды ежелгі Қазақстан тарихы тапсырмаларынан бастаймыз

Ендеше оқушыларымызбен танысып өтейік.
Сайысымызды бастамас бұрын алдымен әділ қазы алқасымен таныс болайық.
Енді сайысымызды бастаймыз. Сайысымыз төрт турдан тұрады

 I-тур.«Тарих-дастан».

Сыныбы:            Пәні: Қазақстан тарихы    Аты-жөні:____________________________                                                                              

І бөлім. Тұлғалар.(толық сипаттама)

1.Томирс:____________________________________________________________________

2.«Алтын киімді адам»________________________________________________________

3.Спитамен___________________________________________________________________

4.Мөде_______________________________________________________________________

5.К.А.Ақышев________________________________________________________________

6.Шырақ____________________________________________________________________

ІІ бөлім.Сөздікпен жұмыс.(толық сипаттама)

1.«Аң стилі»__________________________________________________________________

2.«Мұртты обалар»___________________________________________________________

3.Гуньмо_____________________________________________________________________

4.«Полихромдық стиль»_______________________________________________________

ІІІбөлім.Сұрақ-жауап

1.Сақ қоғамы нешеге бөлінді? (толық сипаттама)________________________________

2.Үйсіндердіңтерриториясы:____________________________________________________________

3.Қаңлылардың музыка өнері _________________________________________________________

ІV бөлім. Сандар сөйлейді

453 жыл – _______________________________

б.з.б. 529 ж – _______________________________________________________________

б.з.б.490ж – _______________________________

Б.з. 93 жыл – _______________________________________________________________

Б.з.б. 5-3 мың ж. – ________________________

V бөлім. Кестені толтырыңыз

Мемлекет атауы	Астанасы	Билеуші титулы	Археологиялық ескерткіштері
Сақ
Ғұн
Үйсін
Қаңлы

Қосымша тапсырма!!!

Аты-жөні	Билік құрған жылы	Мемлекет аты	Билеушінің титулы
Томирис
Арсақ
Мөде
Аттила
Скунха

Шарты
1. Мұнда барлық сайыскерлерге осы 1-ғана нұсқа тапсырма беріледі.1-ші бөлімнің әр бір дұрыс жауабына  1ұпай қойылады.Уақыт 8минутберіледі
II – тур. «Бөрілі байрақ –Туымыз!»,1-ші нұсқа.
1.Түріктер туралы алғашқы мәлімет қай мемлекеттердің құжаттарында кездеседі?

2.Түрік қағанаты қашан құрылды?

3.Түргеш қaғaнaтының  негiзiн қалаған кім?

4.Махмуд Қашғаридің еңбегі-

5.Ахмет Иүгнекидің еңбегі-

Сәйкестендіру тесті

№	Тапсырма	Дұрыс жауап	Қате жауаптар
1	Қазақтың  алғашқы хандары		1. Есім, Тұрсын
2	«Қатаған қырғыны»		2. Қасым, Есім
3	Билер		3. Керей, Жәнібек
4	Заңдар жазды		4. Тәуке, Жәңгір
5	Жоңғарлармен күресті		5. Төле, Қазыбек

II – тур. «Бөрілі байрақ –Туымыз!»,2-ші нұсқа

1.    Батыс Tүpiк қағанаты қашан құрылды?.

2.    Он-оқ бұдун» жүйесi дегенiмiз не?

3.    «Күлтегiн»кім?
4.Әбу Насыр әл-Фараби еңбектері-

5.Жүсіп Баласағұни еңбегі-

Сәйкестендіру тесті

№	Тапсырма	Дұрыс жауап	Қате жауаптар
1	1465-1466 жж.		1.         Есім, Тұрсын
2	1627 ж.		2. Қасым, Есім
3	1643 ж.		3. Керей, Жәнібек
4	1511-1518 жж.		4. Тәуке, Жәңгір
5	1680-1715жж.		5. Төле, Қазыбек

Шарты
1. Мұнда  сайыскерлерге таңдау ұсынылады. Тапсырма 2 нұсқадан тұрады, әр бір дұрыс жауабына  1ұпай қойылады.Уақыт  5 минут беріледі
 

III – тур. «Хан- халқымен қамал»

Қазақ хандары: Кім, қанша жыл билік құрды?немесе жылдар сөйлейді
1465-1473 жж. –                                               1473-1480 жж. –
1480-1511 жж. –                                               1511-1518 жж. –
1518-1523 жж. -                                                1523-1532 жж. –
1533-1534 жж. –                                               1534-1535 жж. –
1535-1537 жж. –                                               1538-1580 жж. –
1580-1582 жж. –                                               1582-1598 жж. –
1598-1628 жж. –                                               1613-1627 жж. – 
1628-1652 жж. –  .                                            1680-1715 жж. –           

1805-1824 жж. –                                               1781-1819 жж. – 
1815-1817 жж. –                                               1841-1847 жж. –

Шарты:1. Мұнда  сайыскерлерге 1ғана нұсқа ұсынылады. Тапсырма  әр бір дұрыс жауабына  3 ұпай қойылады.Уақыт  15 минут беріледі
IV – тур. «Тарихи тұлғалар» 
1. Экранда көрсетілген  үш тұлға суреті бар ұяшықты таңдау ұсынылады.
2. Үш суретке төрт бірдей сұрақ қойылады Әр сұрақ  санды ұяшықтарға бөлінген.
3. Ұяшықтағы сұрақтар;1.Тұлға жүргізген саясат.2Тұлғаның өмірі.3.тұлға туралы еңбектер немесе өзінің еңбектері.4.Тұлғаны сайлау

1.    Мұнда финалға шыққан 3 сайыскерлерге 1.2.3 сандарынан біреуін таңдау ұсынылады. Тапсырма бойынша тарихи тұлғаның 1 жақты ерекшелігі туралы баяндайды, дұрыс жауабына  10 ұпай қойылады.Уақыт 5 минут беріледі

2.    Тұлғалар

Жүргізуші: міне біздің төртінші турымызда өз мәресіне жетті. Өте жақсы енді әділ қазылар сайыскерлеріміздің ұпай сандарын қорытындылап болғанша, әсем әуенге кезек берейік.
Ән: «сәлем саған туған ел!»
Жүргізуші: сайыскерлеріміздің ұпай сандары дайын болса, сөз кезеңін әділ-қазы алқасына береміз.
«Үздік тарихшы» атанған оқушы  дипломмен марапатталады.
Жүргізуші: оқушыларымыздың білімін, санасын, оқуға деген құштарлығын оятатын  сайыс,ойын сабақтарымыз көбейе берсін. Көріп тамашалағандарыңызға көп-көп рахмет.