Сценарий внеклассного мероприятия по химии"Независимое расследование"

Интеллектуаль уены

“Бәйсез тикшерү”

Азнакай районы

Урманай урта мәктәбенең

химия укытучысы Шайхулова Л.М.

Максат: Экологик үзаң формалаштыру, укучыларның күзаллауларын киңәйтү, химия фәненең башка фәннәр белән бәйлелеген күрсәтү, химик белемнәрнең көндәлек тормыштагы әһәмиятен аңлату.

1 алып баручы. Исәнмесез, балалар! Күрәбез, кәефләрегез яхшы, күзләрегез янып тора, бу безгә лабораториядә эшләү өчен бик кирәк.

2 алып баручы: Балалар, сез табышмаклар, серләр ачарга яратасызмы? Ә кечкенә ачышлар? Әгәр дә болар сезгә кызык икән, бүген “Бәйсез тикшерү” интеллектуаль уенын үткәрербез. Ә нәрсә тикшерүебез “Кеше нәрсә ашаса- шул” дигән әйтемгә нигезләнә.

 Балалар үзләренең фикерләрен әйтәләр.

1 алып баручы: Без Сезнең белән кешенең нәрсә ашавын һәм эчүен тикшерербез. Сез су турында күп беләсезме? Мәсәлән, газлы су турында? Беренче тикшерүебезне аңа багышларбыз.

Ассистент.

-         Бу активлаштырылган күмер, ул аптекада сатыла. Аның төп үзлеге- губка кебек үзенә һавның яки эремәнең зыянлы катнашмаларын сеңдерү.

-         Ә бу- газлы су. (буягычлы)

 Берничә күмер таблеткасын сулы стаканга салыйк, болгатык. Берникадәр вакыттан соң нәрсә күрәбез. Фильтрлыйбыз. Баштагы газлы су белән соңгысы арасында нинди аерма бар?

Балалар –  төссезләнде, үтә күренмәле булды.

2 алып баручы Ә без үзебезнең тикшеренүләрне дәвам  итәбез.

Ассистент. Бу серкә кислотасы. Бу- су. Бу – тылсымлы таякчык-индикатор, ул кайда кислота, ә кайда су икәнлеген күрсәтә.

-         Бу безнең газлы суыбыз. Аңа да үзебезнең тылсымлы таякчыгыбызны төшерәбез.Нәрсә күрәбез!

Балалар   (ул кызарды..кислота)

Ассистент.  Әйе, без кислота эчәбез.

1 алып баручы :Комментарий урынына таҗик халкының мәкален китерәсем килә. “Инештән су эчкәнче аның кайдан акканын бел”.

2 алып баручы : Ә без үзебезнең тикшеренүләрне дәвам  итәбез. Без аны нәрсә ашауга багышлыйбыз. Сез тылсымлы лабораториядә һәм укучылардын тиз генә экспертларга әйләнәбез. (4 группага бүленәбез)

1 өстәл- сагыз экспертизасы

2 өстәл- эчемлек экспертизасы

3 өстәл- конфет, шоколад экспертизасы

4 өстәл – он продуктлары экспертизасы

   Өстәлләрдә бу продуктларның кәгазьләре, төргәкләре, этикеткалары һәм таблица  (өстәмәләр һәм алар кузгатучы авырулар турында)

1 алып баручы  Хәзер төргәкләргә карап азык продуктларының составын өйрәнергә кирәк булачак.  Аерым игътибарны “Е” хәрефе белән бирелгән өстәмәләргә  бирегез. Бу аеруча игътибар итәргә тиешле матдәләр. Алар беркайчан да натураль азыкта булмыйлар, кызганычка каршы күбесе авырулар барлыкка китерергә мөмкиннәр. Нинди авырулар икәнлеге беренче таблица  дә күрсәтелгән.

         Аларны язып алыгыз һәм схемага языгыз.

К – канцероген

А – аллерген

ББ – бөер һәм бавыр авырулары

АЭ – ашказаны-эчәк авырулары

КбХ – кан басымын һәм канда холестерин дәрәҗәсен күтәрә

Т – токсик матдә, кулланырга тыела

Газлы  су                                                                          Сагыз

ПП,А, ЖК, ПП, ДХ                                                  ЖК, А, ПП, К, ПП

«Е»

Шоколад                                                                           Он

һәм конфет                                                               ризыклары

А, ЖК, ПП                                                                                    ПП,А

Е 103 К,Т	Е 211 К	Е 238 А	Е 341 ББ,АЭ
105 К.Е	Е 213 К	Е 239 А	Е 407 ББ,АЭ
Е 111 Т	Е 214 К	Е 240 К,Т	Е 450  ББ,АЭ
Е 121 К,Т	Е 215 К	Е 250  КбХ	Е 461  ББ,АЭ
Е 123 К.Т	Е 216 К	Е 251  КбХ	Е 462  ББ,АЭ
Е 125 К,Т	Е 217 К	Е 311 А	Е 463  ББ,АЭ
Е 126 К,Т	Е 221  АЭ	Е 312 А	Е 464  ББ,АЭ
Е 130 К,Т	Е 222  АЭ	Е 313 А	Е 465  ББ,АЭ
Е 131 К	Е 223  АЭ	Е 320  ББ,АЭ, КбХ	Е 466  ББ,АЭ
Е 142 К	Е 224  АЭ	Е 321  ББ,АЭ, КбХ К	Е 467 К
2 К,Т	Е 225  АЭ	Е 322  ББ,АЭ, КбХ	Е 924а К
Е 171 ББ	Е 226  АЭ	Е 330 К	Е 924в К
Е 172  ББ	Е 230 А	Е 338  ББ,АЭ	Е 954 К
Е 173  ББ	Е 231 А	Е 339  ББ,АЭ	Е 967  АЭ
Е 210 К	Е 232 А	Е 340  ББ,АЭ

2 алып баручы :Карагыз әле, безнең җиңел болытлардан нинди яңгыр болыты барлыкка килде. Хәзер сезнең сайлау мөмкинлегегз бар, нәрсә ашарга, нәрсә эчәргә.

Үзебезне лаборатория эшен кытай халык мәкале белән тәмамлыйсым килә.  “Акыллы кеше авыруны булдырмый калу өстендә эшли, ә дәваланмый.”

Бәхетле һәм сәламәт булыгыз!

Таблица № 1

Кеше организмына негатив тәэсир итүче азык өстәмәләренең

исемлеге

Шартлы язулар:

К – канцероген

А – аллерген

ББ – бөер һәм бавыр авырулары

АЭ – ашказаны-эчәк авырулары

КбХ – кан басымын һәм канда холестерин дәрәҗәсен күтәрә 

Т – токсик матдә, кулланырга тыела