Сезім мүшелерінің құрылысы мен қызметі

• 1 слайд

  Есту мүшесі, құлақтың құрылысы, қызметі,құлақ аурулары

• 2 слайд

  Мақсаты: Сабақта сыни –тұрғыдан ойлау әдісін пайдалана отырып, есту мүшелері құлақтың, құрылысын білу, есту мүшесінің гигиеналық ережелерін білу.

• 3 слайд

  Психологиялық ахуалда қалыптастыру Екі көз не үшін керек? Бір жақсылық көру үшін керек. Екі құлақ не үшін керек? Ақыл кеңес тыңдау үшін керек. Екі қолың не үшін керек? Елге көмек беру үшін керек. Екі аяқ не үшін керек? Шетте жүрсең, туған жерге жету үшін керек.

• 4 слайд

  Табиғаттың құдыреттілігі сол ол еш нәрсені тектен тек жаратпайды. Дыбыс бұл физикалық құбылыс.Сөйлеу адамға ғана тән.Дыбысты қабылдау тірі табиғатқа қажеттіліктен туындаған, яғни ол өмір сүрудің негізгі құралы.

• 5 слайд

  сыртқы Құлақтың құрылысы ортаңғы ішкі

• 6 слайд

  Құлақтың құрылысы. Сырғимағы Құлақ қалқаны Есту жолы Дабыл жарғағы Есту сүйектері Иірім түтігі

• 7 слайд

  Құлақтың құрылысы мен қызметі есту мүшесішесі Сыртқы құлақ Ортаңғы құлақ Ішкі құлақ Құлақ қалқаны Сыртқы дыбыс жолы Дыбыс сүйекшелері Балғашық Төс Сүйекті Жарғақты Шытырман Үзеңгі Бөлімі Құрылысының ерекшелігі Атқаратын қызметі Сыртқы құлақ Құлақ қалқаны,дыбыс жолы Ауадағы дыбыс тербелістерін Ортаңғы құлақ Дыбыс сүйекшелерінен турады Дыбыс толқынын өткізеді Ішкі құлақ Қуыстар мен иірім Дыбысты естиді

• 8 слайд

  Сыртқы құлақ Құлақ қалқаны дыбыстарды қабылдауға бейімделген. (43-сурет) Сыртқы есту жолдары құлақ қалқанын ортаңғы құлақпен байланыстырады сыртқы құлақ ортаңғы құлақтан дабыл жарғағы арқылы бөлінеді.

• 9 слайд

  Ортаңғы құлақ Ортаңғы құлақ самай сүйегінде орналасқан және ол есту сүйекшелері бар тар қуыс болып табылады.Ортаңғы құлақ қуысы жұтқыншаққа ашылатын есту түтігіне (евстахий) өтеді 44-сурет. Бұл дабыл жарғағы мен ортаңғы құлақ қуысында қысымды атмосфералық қысыммен теңестіруге мүмкіндік береді.Осыған байланысты дабыл жарғағы дыбыс тербелістерін бұрмаламайды. Есту сүйекшелері балғашық төстік, үзеңгі буын арқылы қозғалмалы байланысқан.Сондықтан дабыл жарғағында пайда болған механикалық тербелістер ішкі құлаққа оңай беріледі. Ішкі құлақ самай сүйегінде тереңірек орналасқан жіңішке иірім өзек (канал) жүйесі болып табылады. 45-сурет. Ішкі құлақ есту иірімінен,жартылай иірім өзектен,сопақтау және домалақ қапшық-вестибула апаратынан тұрады

• 10 слайд

  Есту гигиенасы Есту мүшесі бас сүйектің самай сүйегіне терең орналасқан.Сөйтседе оны зиянды әсерлерден және инфекция енуінен сақтау керек. Есту жолының түбінде құлық бөлетін бездер бар.Құлықтың жабысқақтығы сыртқы құлақтан түсетін шаң мен микробты жабыстыру және ұстау үшін керек.Жиналған құлық бөлініп,құлақты жуған кезде сыртқа шығарылады.Салдыр-салақ адамны ң құлағында құлық жиналып,тығын тузуі мүмкін.Ол естудің нашарлауына апарып соғады.

• 11 слайд

  Құлақ аурулары Жұқпалы аурумен ауырған кезде баспа,тұмау т.б.мұрын жұтқыншақтан микоробтар мұрын шапышымен есту түтігі арқылы ортаңғы құлаққа түскенде пайда болады. Құлақ ауырған кезде дәрігерге көріну керек.Есту мүшесіне адамға күнделікті әсер ететін қатты шу үлкен зиян келтіреді.Соның салдарынан адамның құлағы нашар естіп,мазасызданып,ұйқысыздыққа ұшырауы мүмкін.Бұл көптеген ауруларға себеп болады.

• 12 слайд

  Сызықты диктант Егер берілген пікір дұрыс болса (ия) деп, қате болса (жоқ) деп жауап беру. 1.Адам туылғаннан бастап есту әлемін қабылдайды(ия) 2.Егер бала саңырау болып туылса,онда ол ешқашан ауызша сөзді меңгере алмай ды (ия) 3.Есту сүйекшелеріне шытырман жатады (жоқ) 4.Есту мүшесі 4-ке бөлінеді (жоқ) 5.Есту жолының түбінде құлық бөлетін бездер бар (ия) 6.Құлықты түйреуіш,сіріңке сияқты заттармен алады (жоқ) 7.Есту жолы құлақ қалқанын ортаңғы құлақпен байланыстырады (ия) 8.Құлақ маңдай бөлімінде орналасқан (жоқ) 9.Қатты шу құлақ естімеуіне әкеледі (ия) 10.Құлақтың жабысқақтығы сыртқы құлақтан түсетін шаң мен микроптарды жабыстыру және ұстау үшін қажет (ия)

• 13 слайд

  Қорытынды мұрын Көз Тыныс алады, иісті ажыр-ды Екеуіде адамзат үшін қажет Көз заттарды көреді, түстін, көлемін ажыратады

• 14 слайд

  Сергіту сәті Орнымызда отырып екі қолымызбен сырғимақты уқалаймыз.(10рет) Екі қолымызбен құлағымызды айналдыра укалау.(10рет) Оқушылар біз бұл жаттығуды 1-ден біздің тақырыбымызға, ол 2-ден адам денесіндегі барлық мүшелерге тиісті нүктелердің құлақта орналасуына, сол нүктелерге массаж жасай отырып сол мүшелердің қызметін арттыруымызға болатынына байланысты жаттығуды алып отырмыз.

• 15 слайд

  Дәптермен жұмыс 1.Бүгін сабақта қандай жаңа тың мәселелер туралы білеміз? 2.Сен үшін ең пайдалы болғаны не? 3.Қандай ақппарат сен үшін күтпеген болды? Үйге тапсырма Құлақтың құрылысы мен қызметі Есту мүшесінің аурулары Есту мүшесінің гигиенасы деген тақырыпта рефарат жазып келу.

• 16 слайд

  Біз бүгін нені білдік ?

• 17 слайд

  Назарларыңызға рахмет!

• 18 слайд

  Сезім жүйесі көру есту иіс сезу дәм сезу сипап сезу Анализаторлар Құрылысы: 1. Рецепторлар (қабылдаушы) 2. Жүйке жолдары (өткізгіш) 3. Ми орталығы (өңдейді)

• 19 слайд

  Көздің құрылысы Қосымша мүшелері: -қас -қабақ -кірпік -жас бездері -жас өзекшесі -көз бұлшық еттері Көз алмасы: -ақ қабық – қасаң қабық -тамырлы қабық – нұрлы қабық -торлы қабық -қарашық -көзбұршақ (хрусталик) Рецепторлар, соқыр дақ, сары дақ таяқша түнде көру құтыша түсті ажыратады, күндіз көру (жарық энергиясын жүйке импульстеріне айналдырады)

• 20 слайд

  Көз құрылысын ата

• 21 слайд

  Тапсырмалар: а) көз бұлшық еттері 2) көзді қимылдату ә) қабақтар мен кірпіктер б) жас бездері в) тамырлы қабық г) көзбұршақ д) нұрлы қабық 3) линза қызметін атқарады 1) көзге түс береді 6) көзді ылығалдайды 4) терден, ылғалдан қорғайды 5) коректік зат және оттек пен қамтамасыз етеді

• 22 слайд

  Көз құрылысының бұзылуы, гигиенаны сақтау

• 23 слайд