Тақырыбы: Есеп шығару (9 сынып)

Жаңа Шамалған,  Қарасай ауданы "Ы.Алтынсарин атындағы орта мектебі" КММ, химия пәні мұғалімі. еңбек өтілі:  10 жыл, санаты:  2 дәрежелі. Курс "Өрлеу" Алматы облысы Курстан өткен уақыты:  03.03-25.05.2014 ж Тренер:  Мұхамеджанова Нұрбақыт Базылжановна
Сыныбы:	9 А
Сабақтың тақырыбы	Есеп шығару
Жалпы мақсаты	Осы сабақта бейметалдар тақырыбын қайталау, алған білімдерін жетілдіре отыра есеп шығару, тәжірибеде қолдану.
Негізгі идеялар	Оқушылардың сабаққа деген жауапкершілігін арттыру.  Оқушыларды оқып білуге ынталандырып, оқу барысының барлық сатысында олардың білім алуға өз күштерін жұмсауын арттыра отырып химия пәніне қызығушылығын дамыту, ойлау, талдау, іздену қабілеттерін арттыру.
Мұғалімнің оқудағы нәтижесі	Оқушылардың есеп шығару жолдарын  үйрету және оны тәжірибе жүзінде пайдалана біледі;       оқи отырып салыстыру арқылы оқушының ізденімпаздығы артады;       есеп шығара алады;       Талдай біледі;
Ақпарат көздері	Мұғалімге арналған нұсқаулық, АКТ, Марта Бронсон өзін-өзі реттеу (2002), "Диалог арқылы сыни тұрғыдан ойлауды дамыту" (Александр, 2001,2008), Оқыту мен оқудағы жаңа тәсілдер Выготский, Воуд; Барнс пен Мерсер зерттеушілік әңгіме; Оқу және оқытудағы бағалау, АКТ, Талантты және дарынды оқушылар,   9-сынып Химия Нұрахметов Н.Н
Іс-әрекет түрлері	Жұппен жұмыс		Топпен жұмыс	Диалогтік топпен жұмыс	Жеке тапсырмамен жұмыс			Бір-бірін бағалау және өзін-өзі бағалау
Көрнекілік	ИТ, ЭО, қалам, Менделеев кестесі,ерігіштік кестесі,үлестірмелі қағаз, т.б.
	Мұғалімнің іс-әрекеті					Оқушының іс-әрекеті
Ұйымдастыру 2 мин	Салемдесу;   Психологиялық ахуал орнату;    Күкірт, азот, фосфор, кремний, көміртек арқылы топқа бөлінеді;   Бағалау критерилерімен таныстыру;   Бағалау парағын тарату;   Топ бағалаушысын сайлау.					Салемдесу.        Жылулық шеңберін құру, 5,6-оқушыдан 5 топқа бөлінеді.        Бағалау критерилері мен танысады.
Өткен материалды еске түсіру 6 мин	Миға шабуыл. "Кім мықты, кім жүйрік?"  өтілген тақырыптар бойынша сұрақтарға жауап береді. 1. Күкірттің мүмкін болатын тотығу дәрежелері қандай? 2. Азоттың маңызды қосылыстары. 3. Фосфордың мүмкін болатын тотығу дәрежесін көрсетіңдер? 4. Көміртектің мүмкін болатын тотығу дәрежесін көрсетіңдер? 5. Кремнийдің маңызды қосылыстары.					Жұпта, топта  оқушылар  сұрақтарға жауап береді, бағалайды.
Ой шақыру 1 мин	Мәтін диалог оқыту арқылы сабақтың тақырыбын ашу					Бірлесе зерттеп топта талқылайды. Сабақтың мақсаты айқындалады.
«Блиц турнир»  семантикалық картаны толтыру. Тігінен бейорганикалық қосылыстардың формулалары берілген, ал көлденең бейорганикалық қосылыстардың аттары жазылған. Ұяшықтарда сендерге таныс сөздер жазылған, қосылыстардың аттарын тауып ортақ әріптерін жазып алайық. №  Формула сы Көміртек диоксиді Калий карбонаты Аммиак Силан Күкірт сутек Азот қышқылы Натрий нитраты Фосфорит Кремний қышқылы Ортофосфор қышқылы 1 СO2 Е А П Р Г Н Ғ Н Ғ Р 2 NH3 А А С Ш Ы Қ И Қ И Ш 3 H2S Л Л В С Е Н У Н У С 4 K2CO3 Д П З А И О П О П А 5 SiН4 З Ы Ғ Ш Р  Т Р  Т Р Г 6 HNO3 Н Ы Е Г А  Ы З  Ж З Ш 7 H3PO4 К Н П Х Ч Ы Н Ы Н Ғ 8 NaNO3 Е А П Р Г Н А Н Ғ Р 9 H2SiO3 А А С Ш Ы Қ И Қ Р Ш 10 Ca3(PO4)2 Л Л В С Е Н У У П С "Есеп шығару" сөзі шығады
Тапсырмалар  (15 мин)   Жигсо әдісі. Бастапқы заттардың біреуі артық мөлшерде берілгенде реакция өніміне есептер шығару. № Хим-қ элемент. таңбасы Эле. валент Элем с.а.м Элем. абс. мас. м.а.б Элемоксиді Элемнегіз Элем қыш Эле тұзы Атом немесе молек. мас. г/моль ν. моль m. г v (қ.ж) л N 1-топ 19,92·10-24 0,1 2-топ 14 28 8,96 3-топ II,IV,VI 53.12·10-24 6,4 4-топ SiO2 1,2 5-топ H3PO4 0,5 Оқушылар   білгендерін түртіп алу стратегиясын қолданады. Тапсырманы орындайды.
Жинақтау 16 мин		Үлгерімі төмен оқушылармен жұмыс.  Ой түрткі болу					Әр түрлі формулаларды құрастырып, атын айтады.
		Талантты және дарынды балаларға күрделірек тапсырма беру.  1-топ Құрамында массасы 5,2 г барий хлориді бар ерітіндіге 4,9г күкірт қышқылы қосылды. Түскен тұнба сүзіліп, кептірілді. Құрғақ тұнбаның массасы қандай екенін  және ерітіндіде қандай зат қалғанын табыңдар. 2-топ. Көлемі 7,6л (қ.ж) көміртек (ІV) оксиді, массасы 285г массалық үлесі 12 % барий гидроксидінің  ерітіндісімен әрекеттескенде түзілетін тұнбаның массасын есептеңдер. 3-топ Зертханада 2,14г аммоний хлориді мен 1,2г кальций гидроксиді араластырып қыздырылды. Бөлінген аммиактың көлемін (қ.ж) табыңдар. 4-топ. N2      NH3     NO    NO2    HNO3      Cu(NO3)2 5-топ P         P2O5       H3PO4       Ca3(PO4)2					Жекелей орындайды.
Бағалау 2 мин		Белсенді қатысып отыруы;     Өткен тақырып бойынша өз ойын еркін жеткізуі;     тапсырманы  орындауы; Тақырыптың  маңызын түсінуі; Оқушыларға өзін, топты және басқа топтарды бағалау өлшемдері арқылы бағалату.					Сабақтағы өзінің, топтың және басқа топтардың жұмысына баға беру.
Рефлексия 2 мин		БББ стратегиясы. Істеген жұмысты кітаптағы тапсырмамен тексеру. Сабаққа сыни тұрғыдан қарап тиімді жолдарды таба білгендіктеріңіз  үшін барлықтарыңа рахмет. Бір-бірімізді қошеметтеп қол соғайық!					Орындаған жұмыстарына өз пікірлерін айтады. Бір-біріне қол соғып, қолдайды.
Келесі тапсырма 1 мин		Есептер жинағы №1-70  Натрий гидроксидінің 20 %-дық  массасы  100г ерітіндісіне күкірт қышқылының 25%-дық массасы  245г ерітіндісі құйылды.Түзілген тұздың қандай екенін (орта немесе қышқылдық тұз)  тауып және оның массасын есептеңдер.

  

                              

                   

              

Рефлексия

         Республикалық семинар өткізудегі мақсатым, өзімнің іс-тәжірибемді 3-базалық деңгейден алған әдіс-тәсілдерді пайдаланып, білімімді тәжірибеде көрсету,  әріптестермен бөлісу.

         9 "А" сыныбына, "Есеп шығару" тақырыбы бойынша сабақ өткіздім. Мақсаты "осы сабақта бейметалдар тақырыбын қайталау, алған білімдерін жетілдіре отыра есеп шығару, тәжірибеде қолдану.  Өзіме, оқушыларыма  сабағым ұнады, өйткені оқушылар рефлексияға сабақтың ұнағанын, әр-түрлі әдістермен сабақ өткізілгені, сабақтың түсінгенін бармақ арқылы білдім.  Менің оқудағы нәтижем: оқушылардың есеп шығару жолдарын  үйрету және оны тәжірибе жүзінде пайдалана біледі; оқи отырып салыстыру арқылы оқушының ізденімпаздығы артады; есеп шығара алады; талдай біледі.

         Алдымен оқушылармен амандасып, шаттық шеңбері бойынша бір-бірімізге тілек айттық. Күкірт, азот, фосфор, көміртек, кремний  түрлі-түсті қағаздарды таңдап, топтарға оқушылар бөлінді. Бағалау парақшаларына топ басшыларын таңдап, бағалап отыруын айттым. Өткен материалды еске түсіру мақсатында, мен "Миға шабуыл" Кім мықты, кім жүйрік? әдісін пайдаланып, 5 санды әр топтан бір оқушы таңдап, жасырын тұрған сұрақтарға жауап берді, жабық сұрақ болды. Сұрақ-жауап, жауап бере алмаған оқушыларды келесі оқушыларға бағыттадым. Келесі тапсырма, "Блиц турнир" семантикалық картаны бірлесе отырып, бір сөз шығатынын айттым, оқушыларға 1 минут уақыт ішінде орындап, "есеп шығару" сөзі шыққанын, А оқушы мақсатын айтты.  "Жигсо" әдісін пайдаландым, топтарға кестеде берілгені есептерді шығарды.  Оларға логикалық ойлауына ықпал етіп, постерге есептерді шығарып, оны қорғап, талдап берді. Жинақтауға 5 топқа түсті қағаздарға есептердің берілгені жазылған, оқушылар таңдап, ол есептерді орындап топ басшылар бағалады, оқушылар қазіргі Кембридж бағдарламасы қалыптасқандықтан, оларға қиындық туғызбады. Оқушыларға есеп шығаруға үйге тапсырма бердім, ары қарай топ басшылар өзінің тобындағы оқушыларды әділ бағалады. Оқушыларға "www.bilimland.kz" сайтынан химияға байланысты өтілген тақырыптарды қайталау мақсатында видео, қосымша тапсырмалар беріп, оқушылар ойланып тапсырмаларға жауап беріп отырды. Келген әріптестер сабағымды мақтап, оқушылардың белсенді қатысып отырғанын айтты. Түйгенім, осы Кембридж бағдарламасының оқушыларға және өзіме тиімді екенін білдім.

 

 «Блиц турнир»  семантикалық картаны толтыру. Тігінен бейорганикалық қосылыстардың формулалары берілген, ал көлденең бейорганикалық қосылыстардың аттары жазылған. Ұяшықтарда сендерге таныс сөздер жазылған, қосылыстардың аттарын тауып ортақ әріптерін жазып алайық.

№	Формуласы	Көміртек диоксиді	Калий карбона-ты	Аммиак	Силан	Күкірт сутек	Азот қышқылы	Натрий нитраты	Фосфор-ит	Кремний қышқылы	Ортофосфор қышқылы
1	СO2	Е	А	П	Р	Г	Н	Ғ	Н	Ғ	Р
2	NH3	А	А	С	Ш	Ы	Қ	И	Қ	И	Ш
3	H2S	Л	Л	В	С	Е	Н	У	Н	У	С
4	K2CO3	Д	П	З	А	И	О	П	О	П	А
5	SiН4	З	Ы	Ғ	Ш	Р	Т	Р	Т	Р	Г
6	HNO3	Н	Ы	Е	Г	А	Ы	З	Ж	З	Ш
7	H3PO4	К	Н	П	Х	Ч	Ы	Н	Ы	Н	Ғ
8	NaNO3	Е	А	П	Р	Г	Н	А	Н	Ғ	Р
9	H2SiO3	А	А	С	Ш	Ы	Қ	И	Қ	Р	Ш
10	Ca3(PO4)2	Л	Л	В	С	Е	Н	У	У	П	С

№

Хим-қ элемент. таңбасы

Эле. валент

Элем с.а.м

Элем. абс. мас. м.а.б

Элем оксиді

Элемнегіз

Элем қыш

Элемтұзы

Атом немесе молек. мас. г/моль

ν. моль

m. г

v (қ.ж) л

N

1-топ

19,92·10-24

0,1

2-топ

14

28

8,96

3-топ

II,IV,VI

53.12·10-24

6,4

4-топ

SiO2

1,2

5-топ

H3PO4

0,5

1-топ

Құрамында массасы 5,2 г барий хлориді бар ерітіндіге 4,9г күкірт қышқылы қосылды.

Түскен тұнба сүзіліп, кептірілді. Құрғақ тұнбаның массасы қандай екенін  және ерітіндіде қандай зат қалғанын табыңдар.

2-топ

Көлемі 7,6л (қ.ж) көміртек (ІV) оксиді, массасы 285г массалық үлесі 12 % барий гидроксидінің  ерітіндісімен әрекеттескенде түзілетін тұнбаның массасын есептеңдер.

3-топ

Зертханада 2,14г аммоний хлориді мен 1,2г кальций гидроксиді араластырып қыздырылды. Бөлінген аммиактың көлемін (қ.ж) табыңдар.

4-топ

N₂      NH₃     NO    NO₂    HNO₃      Cu(NO₃)₂

5-топ

P         P₂O₅       H₃PO₄       Ca₃(PO₄)₂

Үйге тапсырма

Есептер жинағы №1-70

Натрий гидроксидінің  20 %-дық  массасы  100г ерітіндісіне күкірт қышқылының 25% -дық массасы  245г ерітіндісі құйылды. Түзілген тұздың қандай екенін (орта немесе қышқылдық тұз)  тауып және оның массасын есептеңдер.

Күкірттің мүмкін болатын тотығу дәрежелері қандай?

Азоттың маңызды қосылыстары.

Фосфордың мүмкін болатын тотығу дәрежесін көрсетіңдер?

Көміртектің мүмкін болатын тотығу дәрежесін көрсетіңдер?

Кремнийдің маңызды қосылыстары.