Тақырыбы: Мастер - класс мақала

Қостанай қаласы

№ 18 орта мектеп

БАЯНДАМА

Тақырыбы: Мастер - класс

Дайындаған: Кенжеханова Бақытгүл

2012-2013 оқу жылы

              Әрбір тарихи кезеңде қоғамда туындаған талаптарға сай жасөспірім ұрпаққа    берілетін білімнің мәніне жаңа сипат беріліп, жаңа ұстанымдар негізінде   ұйымдастырылады. Әдетте бұл жеке мемлекеттің білім жүйесідегі реформалармен жалғасады. Жүргізілетін реформалар тереңдігі, ауқымы сол қоғамның білім мәні бойынша алған ұстанымына байланысты. Осы тұрғыдан еліміздің білім беру жүйесі XXI ғасырдың жаңа талаптарына сай болу мақсатында үлкен бетбұрыс алдында тұр.
               Өткен XX ғасырда білім беруді ұйымдастыру «ғылым-өндіріс-білім» мәдени макромодель аясында жүрді. Ал жаңа XXI ғасырда білімді ұйымдастыру  «мәдениет-білім-тарих» макромодель аясында болатындықтан білімге деген жаңа көзқарас туды. Білім мәдениеттің бөлігі ретінде төрт жақты сипатта ескеруліде. Дәлірек айтсақ, білім - құндылық, білім – жүйе, білім – үрдіс, білім – нәтиже, білім-жоба.         
              Осы төрт қырын біртұтас қарастырғанда ғана бүгінгі тарихи кезеңге сай білім   мәні шығады. Сонда ғалымдардың XIX ғасырды – ақпарат ғасыры, адам деген сипаттамасына жүгінсек, білім адам мен ақпарат қалыптастырудағы негізгі фактор болып табылады. Сондықтан білімнің жаңа ғасырдағы мәні оның жеке тұлға тұғырындағы мәңгілігімен, жеке мемлекеттің қауіпсіздігін әлеуметтік, рухани, мәдени өрлеуі арқылы қамтамасыз етумен және жалпы адамзаттың өркендеуіне ықпал етуімен сипатталады.
           Білімге деген жаңа көзқарас тұрғысынан оның сапасы да жаңаша пайымдалуда, сондықтан қазіргі кездегі сабақтың әркезеңінде жобалы жұмыс істеу – бүгінгі күннің талабы. Бұл, негізінен, білімнің төрт сипатын тұтас қарастыра отырып, оның ішінде білімнің құндылық ретіндегі және білімнің нәтиже ретіндегі қырларына аса мән берумен байланысты. Осыған орай білім жүйесінің соңғы нәтижесі оқушының жеке пәндер бойынша алынған білім, білік дағдылары емес, оларды пайдалану арқылы қалыптасып дамытылған өмірлік дағдылар болып табылады. Әрне, егемендік алғаннан бергі жылдары білім беру жүйесіне, оның ішінде жалпы білім беруде оң өзгерістер болып жатқаны көпшілікке мәлім. Жүйелі түрде жүргізілген кешенді іс-шаралар мынадай мақсаттарды алға қойып отыр:
- жалпы білім беру жүйесінің қалыптасып қалған дәстүрлі құрылымы мен мазмұнын жетілдіру және жаңарту;
- жеке жобалы жұмыс барысында оқушылармен жеке жұмыс істеу;
- жеке жобалы жұмыстың мағынасына мән беру;
- сабақта техникалық құралдар пайдалану арқылы тартымды өткізу осы және т.б. мәселелер қазіргі заманауи сабақтың  мақсаттары болып табылады.
                  Алайда, бұл істер бүгінгі таңдағы білімге қойылып отырған жаңа талаптар тұрғысынан жеткіліксіз болып отыр. Неге? Өйткені, білім саласындағы жүргізіліп жатқан іс-шаралардың нәтижелігіне кедергі болып отырған факторлар бар. Мысалы жалпы білім беру жүйесінде толық мағыналы шешімі болмай жүрген мәселелерді бірнеше топқа жинауға болады. Мәселен, білім беру жүйесінің беретін нәтижесі еліміздің әлеуметтік, экономикалық, мәдени өркендеуіне тигізер ықпалы қаншалықты жеткілікті екендігін түсіну қажеттігі туады. Демек, білім сапасын көтеру тек сол жүйе аясындағы мазмұндық құрылымдық, ұйымдастырушылық өзгерістерімен шешу мүмкін емес. Мәселе білім философиясын, білімді беру ұстанымын әдіснамалық деңгейде қайта қарау қажеттігі туып отыр.
          Аталған кемшіліктердің келесі кезеңдегі істерге түрткі болуының арқасында бүгінде қоғамда білім жүйесінің жаңа сапалық деңгейге көшірудің стратегиялық міндеттері айқындалып отыр. Ол «Қазақстан Республикасының білім жүйесін 2015 жылға дейін дамыту тұжырымдамасында» белгіленді.
Олар мыналар:
- білім жүйесінің құрылымын оның жеке буындардағы құрылымдық өзгерістер арқылы жетілдіру;
- білім сапасын арттыру мақсатында оқу нәтижелерін қадағалау жүйесін жасау;
- білім сапасын ашық жүйе ретінде дамыту,
-  білім сапасын арттыру барысында оқушылармен жеке жобалы жұмыс жүргізу;
- сабақты қызықты, тартымды өткізу үшін көрнекіліктің қажеттілігін білу;
- оқушылармен жеке жобалы жұмыс істеу барысында жалпы көрнекі құралдарды: техникалық құралдар, компьютер, бейне таспалар, магнитофон, диафильм, эпидиаскоп, кодоскоп, слаид, т.б. пайдалану арқылы оқушылардың сабаққа деген құштарлығын арттыру т.б.
           Білім беру саласында балалардың таным қабілеттілігін арттыру – қазіргі кездегі ең маңызды мәселелердің бірі болып саналады.
            Бұл іс-әрекет түрлері тығыз бірлікте болғандықтан, сабақ мұғалімдер мен оқушылардың өзара әрекеттерін ұйымдастыру түрі ретінде қарастырылады.  Осы мәселелерді ескере отырып, өзім ашық сабаққа тиянақты дайындалуға тырыстым. Біз сабақты арнайы мұғалімдердің өздеріне өткіздік. Оқушылардың орнына, мұғалімдерді отырғызып, әр сабақтың кезеңдерін қорытындылап, қаншалықты оңай екенін анықтап отырдық. Барлық мұғалімдер ат салыса жақсы қатыса бастады. Математика сабағының жаңа бір ақпарата қосылмаса да, бар тәжірибені пайдалана отырып, оқушыға да мұғалімге де жеңілдеу жеткізуге тырыстық.  Қазіргі педагогика теориясына елеулі өзгерістер еніп, білім беру жүйесінде жаңа технологиялар өмірге келуде. Оны меңгеру мұғалімнің өзін-өзі дамытып, оқу-тәрбие үрдісін ұйымдастыруына көмектеседі.

«Сабақ беру – үйреншікті жай шеберлік емес, ол үнемі жаңадан жаңаны табатын өнер» деп Ж.Аймауытов айтқандай, білім беру жүйесіндегі бүгінгі өмірдің талабы сабақ өткізудің жаңа әдістері мен ақпараттандырылған оқыту технологияларын пайдалану. Бұл мақсатқа жетудің бірден-бір жолы оқытудың тиімді жолдары мен түрлерін іздестіру. Сабақты психологиялық-педагогикалық жүйе ретінде қабылдау білім беру теориясының даму үрдісінде қалыптасады. Ол сабақтың мазмұнын, құрылымын, типтерін, оған қойылатын талаптарды негіздейді, оны ұйымдастыру және өткізу әдістемесіне әсер етеді, үлгерім факторларын анықтайды, яғни білім берудің теориялық бастауы сабақтың ерекшелігін, типтерін, түрлерін, құрылымын және т.б. анықтайды деген қорытынды жасауға болады. Білім беру жүйесінің көптеген тармақтарында бұрынғы дәстүрлі әдістемелерден елеулі айырмашылықтары бар, жаңа ізденістегі соны оқыту әдістемелері қолданылып жүр. Бұл нақты айтқанда, үйренушінің дербес танымдық белсенділігін арттыратын жаңаша жаңғыртып оқыту (инновационная), жоғары белсенділікті дамыту (интерактивная), оқытудың көпдеңгейлік әдістемелері мен жобалық әдістер пайдаланылды.

Қазақ тілінде оқыту процесінде қолданылып жүрген жаңаша жаңғыртып оқыту әдістемесі мен жоғары белсенділікті дамыту әдістемесінің және көпдеңгейлік оқыту әдістемесінің практикалық тәжірибесін ғылыми тұрғыдан біршама негіздеп, талдап және жинақтап оқытатын оқытушылар үшін әдістемелік құрал жазудың уақыты келді.

Осыған орай біз ұсынып отырған еңбек сабақтың әлеуметтік-коммуникативтік қызметін кеңейту мақсатында мектептерде, кәсіптік білім беру жүйесінде және жоғары оқу орындарында оқытып жатқан оқытушыларға  оқыту әдістемесін жетілдіре түсінуіне және біліктілігін арттыруына арналған көмекші құрал болар деген мақсатта жазылды.