Урок для 9-класса на тему "Селекция"

Сыныбы: 9-сынып               Пәні: Биология                                Күні: 22.12.2015   
Cабақтытың тақырыбы: Сұрыптау, оның міндеттері. Сұрыптаудың пайда бола бастау кезеңдері. Іріктеу – сұрыптаудың негізгі әдісі
Сабақтың мақсаты: 
Білімділігі – оқушыларға сұрыптау, оның міндеттері. Сұрыптаудың пайда бола бастау кезеңдері. Іріктеу – сұрыптаудың негізгі әдісі туралы түсінік беру. 
Дамытушылығы - оқушылардың оқу материалдарының мазмұнын өмірмен 
байланыстыру арқылы білім мен біліктігін дамыту .
Тәрбиелілігі - оқушыларды адамгершілікке тәрбиелеу. 
Сабақтың пәнаралық байланысы: медицина 
Сабақтың түрі: Жаңа сабақ
Сабақтың көрнекілігі: сызба-нұсқа, тірек - сызба
Сабақтың әдісі: Сұрақ - жауап,көрнекі баяндау.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру бөлімі.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру.
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру.
ІV. Бекіту 
V. Қорытындылау
VІ. Бағалау 
VІІ. Үйге тапсырма беру.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
1. Даун ауруының пайда болу себебі қандай?
2. Клайнфельтер пайда болу себебі қандай?
3. Шерешевский-Тернер пайда болу себебі қандай?
4. Гендік аурулар пайда болу себебі қандай? 
5.Фенилкетонурия пайда болу себебі қандай?
6.Алақан мен табан терісінің жұқаруы
ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру (Слайд бойынша )

Ой шақыру:

-Сұрыптау дегеніміз не?

-Сұрыптаудың маңызы неде?

Сұрыптау терминінің бір – біріне жақын екі мәні бар:
1. Адамға сапасы және қасиеттері үшін пайдалы жануарлар қолтұқымының, өсімдіктер іріктемесінің, ұсақ ағзалар себінділерінің жаңа туындыларын шығару үдерісстері сұрыптау деп түсіндіріледі. Осы тұрғыдан алғанда сұрыптау бұрынғы тарихқа дейінгі дәуірде басталған үдеріс болып есептеледі.Алғашқы адамдар ең алғаш жабайы жануарларды қолға үйретіп, тұңғыш рет өсімдіктерді еге бастаған сәттен бастап сұрыптау жүзеге аса бастады.
2. Сұрыптау дегеніміз – жануарлар қолтұқымын, өсімдіктер іріктемесін және ұсақ ағзалардың таза дақылдарының жаңа туындыларын шығарудың теориялық негіздері және ідістерін жетілдірумен шұғылданатын ғылым. Осы тұрғыдан алғанда сұрыптау ХІХ ғасырдың ортасынан бері өмір сүре бастады, өйткені сұрыптаудың теориялық негізі генетика және эвалюциялық теория болып табылады.
Жоғары өнімді ұсақ ағзалар себінділерін шығару фармокологияда пайдаланылады. Мәселен, Сусамырды емдеу кезінде пайдаланылатын инсулиннің барлығы осылай өндіріледі. Пенициллиндік қатардың антибиотиктері – зең саңырауқұлақтар себенді әрекетінің нәтижесі.
Сұрыптаудың негізгі әдісі қолдан сұрыптау болды және бола береді. Адам әрқашан сапасы және қасиеттері жақсы жануарлар мен өсімдіктерді өсіруге қалдыруды ұнатты.

Сұрыптау әдісіне іріктеу, будандастыру, мутагенез, жатады. Алайда бұл үдеріс ұзақ уақыт ойланбай, ешқандай әдіс қолданбай жүргізіліп келеді. Рас, адамдар арғы көне дәуірде тірі ағзалардың өте жақсыларын іріктеп алып, олардың арасында будан жүргізуге талпыныс жасады. Мұндай айла – амал қалаған нәрсеге жеткізе бермеді.

2.Топтық жұмыс оқулықтан жаңа терминдерді жазып алу

3.«Ой қорыту» Ал сіздер алдарыңыздағы параққа биологиялық диктант орындаңыздар, ол үшін мен бір құбылыс сипаттамасын оқимын, сіздер анықтамасын жазасыздар.

1.жануарлар қолтұқымын, өсімдіктер іріктемесін және ұсақ ағзалардың таза дақылдарының жаңа туындыларын шығарудың теориялық негіздері және ідістерін жетілдірумен шұғылданатын ғылым.(Сұрыптау)

2. Селекцияның теориялық негізін қалаған(Вавилов)

3. Будандастыру, Сұрыптау, Мутациялық селекция  дегеніміз не? (Селекция әдістері)

4. Өнімдердің, іріктемелердің және қолтұымдардардың сапасын  жақсарту  бұл сұрыптаудың (міндеттері)  

 5. Адам генетикасының неше әдісі бар (6)

  ІV. Бекіту «Бинго» ойыны
1. Сұрыптау ұғымының қандай маңызы бар?
2. Жануарлар мен өсімдіктерде сұрыптаудың қандай бастапқы кезеңі болады?
3. Жалпылама және теріс сұрыптау неліктен тиімсіздеу болды?
4. ағзалардың қай топтарында дара сұрыптау жүргізу оңай және неліктен?
5. Ұрпақ бойынша тұқымдық ата – енелерді сұрыптау неліктен сұрыптауда тиімді әдістердің бірі болып саналады?

V. Қорытындылау Венн диаграммасын құрастыру

VI. Бағалау

	Үй жұмысы	Теминдермен жұмыс	Диктант	Бинго	Венн диаграмма	Орташа баға

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

VII. Үйге тапсырма §42 А,В,С, сұрақтарына жауап беру

Бағалау

	Үй жұмысы	Теминдермен жұмыс	Диктант	Бинго	Венн диаграмма	Орташа баға

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

Рефлексия

Оқушының аты-жөні	Тақырыпты толық меңгердім	Тағы да пысықтауды қажет етемін	Көп нәрсені түсінбедім

Бағалау

	Үй жұмысы	Теминдермен жұмыс	Диктант	Бинго	Венн диаграмма	Орташа баға

 1.Сұрыптау ұғымының қандай маңызы бар?

2. Жануарлар мен өсімдіктерде сұрыптаудың қандай бастапқы кезеңі болады?

3. Жалпылама және теріс сұрыптау неліктен тиімсіздеу болды?

4. Ағзалардың қай топтарында дара сұрыптау жүргізу оңай және неліктен?

5. Ұрпақ бойынша тұқымдық ата – енелерді сұрыптау неліктен сұрыптауда тиімді әдістердің бірі болып саналады?

 

6.    Сұрыптаудың міндеттерін атаңдар.

 

7. Мәдени өсімдіктердің шығу орталығын анықтаған ғалым

 

Бағалау

	Үй жұмысы	Теминдермен жұмыс	Диктант	Бинго	Венн диаграмма	Орташа баға