Урок М.Дулатов " Қыс" 2-сынып

Сабақтың тақырыбы: М.Дулатов. «Қыс»

Сабақтың мақсаты: 1)Мәтінді түсініп оқуға үйрете отырып,М.Дулатов өмірі туралы түсінік беру.Мәтіннің негізгі идиясын ашып,талдауға үйрету.Оқушылардың таным мүмкіндіктерін анықтау. 2)Қыс туралы алғашқы білімдерін толықтыра отырып,қысқы даланы,қысқы орманды сипаттай білуге,көркем сөздер топтамасын жинақтай білуіне жағдай жасау.3)Табиғат көріністерін тамашалау,әр жыл мезгілінің кереметін байқау арқылы оны бағалай білуге тәрбиелеу.

Жоспарланған нәтеже:қойылған мақсатқа жету.

Сабақтың түрі:Жаңа сабақ

Сабақтың типі:Жаңа білімді игерту сабағы

Сабақтың әдіс-тәсілдері:Түсіндіру,баяндау,проблемалық сұрақ-жауап,іздену,ой қозғау,жүректен жүрекке,екі жақты күнделік әдісі,миға шабуыл,ойын әдісі,инсерт т.б

Пәнаралық байланыс:дүниетану,қазақ тілі

Сабақтың көрнекілігі:»Қыс келбеті» суреттері,автор портреті,интерактивті тақта,шырша макеттері,ойынға қажетті дидактикалық материалдар,сызбалар т.б

                        Сабақтың барысы:

I Ұйымдастыру кезеңі а) Психологиялық дайындық ә) Топқа бөлу,ережесімен таныстыру. Көшбасшы оқушыларға сәттілік тілеу                                                                                                                  1топ-«Желтоқсан»                                                                                                                                                    

2 топ-«Қаңтар»

3 топ-«Ақпан»

Үй тапсырмасын тексеру.Ой қозғау

Балалар,біз өткенде қандай тараумен таныстық?

-«Неткен сұлу,неткен көркем,осы менің туған өлкем».

Ол тарау не туралы айтылған?

-Отан,туған жер туралы айтылған.

Қандай ақын-жазушылардың шығармаларымен таныстық?

-Жүсіпбек Аймауытовтың «Қартқожаның туған жері»

-Жақан Смақовтың «Отан»

-Сәкен Жүнісовтің «Кімнің мекені жақсы»

-Өтебай Тұрманжановтың «Туған өлкем»

Бұл бөлімнен қандай ой түйдіңдер?

Мақсат қою.

-Балалар,біз бүгін үлкен тарауды бастағалы отырмыз.Тарауымыз «Қыста талай қызық бар» деп аталады.

Қызығушылықты ояту

Мен жұмбақ жасырамын.Дәл тапсаңдар сөзжұмбағымыз шешіледі.

Қыста ғана болады,

Ұстасаң қолың тоңады.  (Қар)

Есіктен кіреді еңкейіп,

Төрге шығады қампайып. (Аяз)

Отқа жанбас,суға батпас. (Мұз)

ЙА+Я-ережесін еске түсіру:АЙАЗ-естілуі,АЯЗ-жазылуы.

Мұ-ұз,Қа-ар дауысты дыбыстарды созып  дұрыс айту.Тақтаға сөзжұмбақ ілінеді.-Бұл сөздердегі ерекше түсте жазылған Аяз сөзі жылдың қай мезгіліне байланысты? Қыс көріністері дегенде көз алдымызға не елестейді?Жапалақтаған қар,күннің аязы,жердің мұзы,суықтық т.б.Қыс мезгілінде қанша ай бар?Сол айлар бойынша оқушылар үш топқа топтасады

-«Қыс» сөзіне ассоциация жасау.

             Жаңа сабақ

Ендеше бүгін біздің сабағымыздың тақырыбы «Қыс» екен.Ақын М.Дулатовтың шығармасы.

Мағынаны ашу

А)Автор туралы мәлімет.

Міржақып Дулатұлы 1885 жылы 25 қарашада қазіргі Қостанай облысы,Жанкелді ауданында дүниеге келген.Әкесі-Дулат аймағына аты шыққан шебер кісі болған.Шешесі-Дәмеш әнші кісі болған.Ол көрнекті қазақ жазушысы,ақын,қоғам қайраткері. «Оян,қазақ»!, «Бақытсыз Жамал» деген кітаптары бар.Ол 1935 жылы 5 қазан 49 жасында қайтыс болды.

 Ә) Оқулықпен жұмыс.Инсерт әдісі

Мәтінді түсіндіріп беремін.

Әр топ мәтінді оқып түсіндіреді.Балалар оқу барысында түсініксіз сөздің астын қарындашпен сызып қояды.

Миға шабуыл.Қарама-қарсы сұрақтар:

Мәтін дегеніміз не? Сипаттау мәтіні дегеніміз не?

Мәтінде қандай мезгіл туралы айтылған? Қыстың нешінші жұлдызы туралы айтылған? Қар қалай жауған?Қыста күн қысқара ма?Қыста күн жылына ма?Өзен-көлдің үстінен адамдар жүре ме?Үй жануарлары қыста қалай тіршілік етеді?Жылқышылар неге қыста далада жүреді,неден қорқады?Қыс мезгілі неге көп адамдарға ұнамайды?Қыс мезгілі саған ұнай ма?Неліктен?Қыс мәтінін сипаттаған автор кім?

Б) Дәптермен жұмыс.Күн ретін жазу.Көркем жазу Қ қ  қыс Сөздікпен жұмыс.

«Екі жақты күнделік» әдісі

Бек қиын-өте қиын

Бапсыз-жайсыз

Жалтаң аяз-үскірік,суық аяз

Қарыған-үсіткен

Сергіту сәті

«Қар лақтыру» ойыны арқылы суретпен жұмыс.

 1-Топ тапсырмасы:Суретте қай жыл мезгілі бейнеленген?Қыс мезгілінде қандай өзгерістер болады?Қыс мезгіліне байланысты мақал-мәтелдер айту

2-Топ тапсырмасы:Адамдар суықтан қалай қорғанады?Сен қалай киінесің?Қыс мезгіліне қатысты жұмбақ жасыру

3-Топ тапсырмасы:Қыста қандай жануарлар ұйқыға кетеді?Қыс мезгілі жайлы жаңылтпаш не өлең жолдарын құрап айту.

Ой қозғау

Қыстың көркі қар демекші,жер дүниені аппақ мамыққа орап жатқан қардың да өзіне ғана тән ерекшеліктері бар.Еріген кезде суға,ал аязды күні мұзға айналатыны бізге мәлім.Қардың да бірнеше түрі бар екен.Ақша қар-жаңа жауған таза қар.Жапалақ қар-ірі түйіршікті қар.Ұлпа қар-жеңіл үлпек қар.Таза жаңбыр суы мен қар суында зиянды қоспалар мүлдем болмайды.Мысалы: 50 г қар жауса,  16 л ауаны тазартады екен.Міне,қызық!Сонда денсаулыққа пайдалы,жұқпалы ауруға қарсы екенін ұғамыз. 

Жаңа білімді түсінгендерін тексеру.

«Аққала» ойыны.Ойынның мақсаты:Бұзылған аққаланы құрастыру үшін әр бөлшегіндегі берілген тақырыпқа әңгіме құрау.

«Қыс»-керекті сөздер:мезгілінде,қыс,болады,үш,ай.-Аяғы

«Жаңа жыл»-керекті сөздер:қыс,мерекесі,айында,жаңа жыл,болады.-Денесі

«Жануарлар»-керекті сөздер:көптеген,қасқырдан,жануарлар,қорқады.-Қолдары

«Адамдардың қысқы дайындығы»-керекті сөздер:жемістерден,адамдар,дайындайды,тосап-Басы

«Қар»-керекті сөздер:жасалады,қардан,аққала,аппақ.-Қалпағы.

 «Сен білесің бе?»айдары

Мұз үстінен жүру ерекшеліктері:

-Қатпаған мұз үстіне шықпаңдар;

-Мұз үстінде топ болып тұрмау керек;

-Мұз жарылған шұңқыр жерлерге жақындамаңыз;

Үсік алу:көбіне адамның беті,қолы,аяғы үседі.

Қалай жылынып алдын алуға болады:Қолғап ішінде қол тонса,қолды сермеңіз,қолды жұдырыққа түймеу керек.

Халық болжамдары

А) Жан-жануарларға байланысты

Мысық қабырғаны тырнаса,ауа-райы бұзылып,аяз болады

Қой тісін қайраса,боран,дауыл соғуы мүмкін

Қарға тұмсығын қанат астына жасырса,күн суытады екен

Ә )Табиғатқа байланысты

Жазда құйын көп болса,қыс боранды.

Жаз найзағайлы болса,қыс жайлы.

Топпен жұмыс. «Қызықты қыс еліне» шығармашылық жұмыс

1-Топ-Қыс мезгілінде дала көрінісі қандай болмақ.Суретін салу

2-Топ-Қыс мезгіліндегі тіршілік эссе жазу

3-Топ-Берілген ұйқас бойынша өлең шығару

...............балалар,

..............тебейік.

.............жауып тұр,

.............көрейік.

Қорытындылау

Міржақып Дулатов қай жерде дүниеге келген?Ол қандай кітап жазған?Қыс мезгілінің басқа мезгілдерінен айырмашылығы неде?Қыста жақсы,бірақ..........Қыста адамдар жылы киім киеді,себебі.........

Бағалау.Әр топтың тапсырмалар орындап,Шыршаға ілген ойыншықтарының санын санау.

Үйге тапсырма

М.Дулатов «Қыс» мәтінін мәнерлеп оқып,мазмұнын айту.

Қысқа байланысты өлең жолдарын құрап келу.

«Жүректен-жүрекке».Бата-тілектер айту

А)Автор туралы мәлімет.

Міржақып Дулатұлы 1885 жылы 25 қарашада қазіргі Қостанай облысы,Жанкелді ауданында дүниеге келген.Әкесі-Дулат аймағына аты шыққан шебер кісі болған.Шешесі-Дәмеш әнші кісі болған.Ол көрнекті қазақ жазушысы,ақын,қоғам қайраткері. «Оян,қазақ»!, «Бақытсыз Жамал» деген кітаптары бар.Ол 1935 жылы 5 қазан 49 жасында қайтыс болды.

Ой қозғау

Қыстың көркі қар демекші,жер дүниені аппақ мамыққа орап жатқан қардың да өзіне ғана тән ерекшеліктері бар.Еріген кезде суға,ал аязды күні мұзға айналатыны бізге мәлім.Қардың да бірнеше түрі бар екен.Ақша қар-жаңа жауған таза қар.Жапалақ қар-ірі түйіршікті қар.Ұлпа қар-жеңіл үлпек қар.Таза жаңбыр суы мен қар суында зиянды қоспалар мүлдем болмайды.Мысалы: 50 г қар жауса,  16 л ауаны тазартады екен.Міне,қызық!Сонда денсаулыққа пайдалы,жұқпалы ауруға қарсы екенін ұғамыз

мезгілінде,қыс,болады,үш,ай.            

Қыс,мерекесі,айында,жаңа жыл,болады         

көптеген,Қасқырдан,жануарлар,қорқады     

шаңғы,Біз,қыста,тебеміз                                 

жемістерден,Адамдар,дайындайды,тосап-           

жасалады,Қардан,аққала,аппақ