Урок на тему Джевдет Аметов «Сербест динълейиджи»

КЪЫРЫМТАТАР ЭДЕБИЯТЫ ДЕРСИ

Джевдет Аметов «Сербест динълейиджи»

Дерс мевзусы:Джевдет Аметов «Сербест динълейиджи».

Дерс макъсады:

–       муэ ллиф акъкъында маюмат бермек;

–       Джевдет Аметовнынъ «Сербест динълейиджи» эсеринден таныш олмагъа;

–       талебенинъ сёз байлыгъынъы арттырмакъ.

Дерснинъ чешити: Янъы бельги алув дерси.

Дерсдонатылувы: ресимлер,дерслик, иш дефтери ,лугъат сёзлери, Джевдет Аметовнынъ портрети.

Дерс кетишаты:

         I.Тешкелий къысым.

*Селямлашув.

*Невбетчинен субет:

 –Бугунь айнынъ къачы?

– Афтанынъ къайсы куню?

– Насыл йыл мевсими?

– Бугунь ава насыл?

–Дерсте ким ёкъ?

–Эвге насыл вазифе берильген?

II.Эв вазифесини тешкерюв.

1.Карточкаларнынъ чалышув.Талебелер суаллерни  окъуп джеваплар берелер.

1.1. Аллегория недир?(Эсирде тасвирленген айванлар,табиат адиселери ,предметлер ерине башкъа вакъиалар, шейлер ве  шахысларнынъ козьде тутулмасыдыр).

1.2. Аллегория не ерде кенъ къулланыла?(масаларда ве къыссаларда).

1.3.Эпитет недир?(Инсанларнынъ,адисе, предметлернинъ чизгилери, аляметлерини косьтерген ифадели сёзлер).

III.Дерснинъ макъсат вазифелерини илян этюв.

–Бугунь дерсимизде биз Джевдет Аметовнынъяратыджылыгъынен таныш оладжакъмыз ве «Сербест динълейиджи» эсерини окъуджакъмыз. Дефтерлеринъизни ачынъыз ве бугуньки кунни , сыныф иши ве мевзуны язынъыз.

II.Янъы мевзуны анълатув.

Тахтада:  Джевдет Аметовнынъ портрети.

 Джевдет Аметовнынъ1917 сенеси Къара денъизнинъ ялы боюнда ерлешкен Лимена коюнде дюньягъа кельди.Ялтадаки  еди йыллыкъ мектепни битирген сонъ,Къырым педагогика институтынынъ къырымтатар тили ве эдебияты болюгине кирди. Мектепте окъугъан девирде эдебиятнен меракълана, онъа сарыла.Кеткете бу авеслик эп арта, о озю де язып башлай.Лякин апансыздан башлангъан дженк онынъ смюрини денъиштире.

         Джевдет Аметов дженктен сонъки йылларда чокъ эсерлер яратты.Онынъ бир къач икяелер джыйынтыкълары басылып чыкъты: “Атеш башында”, “Топлар сускъан сонъ” , “Эрылгъанлар ачкъанда”.

Джевдет Аметовнынъ эсерлеринде балалар муим ер алалар. Языджы  балаларнынъ табиат хусусиетлерини яхшы биле, оларнынъ дуйгъу фикирлерини арзуларыны озюнинъ эсерлеринде косьтере.

Джевдет Аметов «Сербест динълейиджи» эсери окъуйыджыларгъа мераметлик, садыкълыкъ, , инсаниетлик дуйгъуларыны ве эйи  чизгилерни ашламагъа хызмет эте.

–Балалар ,келинъиз бераберликте бу эсери окъуйыкъ ве окъугъан вакъыта эр бир парчаны талиль этейик.Китапларынъызнынъ 91-инджи саифесини ачынъыз. Окъугъан вакъытта талебелер парчаларыны изаатлайлар,олар бойлеликнен нутукъларыны  инкишаф этелер.

Сёз байлыгъыны арттырамыз. Метинде таныш олмагъан сёзлер раст кельген вакъытта, талебелер лугъаттан файдаланып, оларны терджиме этелер. Бойлеликнен талебелер лугъатнен чалышмагъа огренелер.

Бу сёзлер тахтада языла.

Лугъат иши:

Аякъдаш- ровесник

Аркъадаш- друг

Тедарик-подготовка

Тосун-молодой бычок

Ибрет-пример

Тай-жеребёнок

Чельтев-выборы

IV. Пекитюв.

Суаллерге джевап берюв:

а) Асанларнынъ къорантасы насыл яшай эди?(фукъаре)

б) Асан озь макъсадына иришмек ичюн не япа?(Ашамай)

VI .Дерснинъ нетиджесини чыкъарув:

1.    Не ичюн  муэллиф эсерни бойле битире?

2.    Эсас къараманы бельгилениз.

3.    Инсан озь макъсадларына иришмек ичюн не япмалы?

VII.  Баалав.

VIII. Эвге вазифе.

1)Янъы сёзлерни эзберлемек.

2) Эсерни сонунъа къадар окъумакъ.