Урок на тэму: "Расія ў гады рэвалюцыйных падзей (1905-1907)"

9 клас                    Тэма: “Расія ў гады рэвалюцыйных падзей (1905 – 1907)

Мэты: - сфарміраваць уяўленні пра падзеі рэвалюцый 1905 – 1917 гг.;

           - развіваць уменне выяўляць прычыны, характар, асноўныя этапы і вынікі

    рэвалюцый;

 -  удасканальваць уменне ўсталёўваць узаемасувязь унутранай і знешняй палітыкі царскага ўрада, разглядаць супярэчнасці, якія існавалі ў расійскім грамадстве;

 -  працягваць працу над фарміраваннем умення працаваць з гістарычнымі крыніцамі;

-  садзейнічаць выхаванню асабістага светапогляду вучняў.

Абсталяванне: мультымедыйная ўстаноўка, гістарычныя дакументы ( Маніфест і петыцыя), раздатачны матэрыял.

Метад “Шасці капялюшоў” Эдварда де Бано.

Асноўныя паняцці: стачка, “Крывавая нядзеля”, Савет рабочых дэпутатаў, Дзяржаўная дума, Часовы ўрад, двоеўладдзе.

Даты: 9 студзеня 1905 г. – “Крывавая нядзеля”

         17 кастрычніка 1905 г. – Маніфест “Аб удасканаленні дзяржаўнага парадку”

         снежань 1905 г. – узброеннае паўстанне ў Маскве

         3 чэрвеня 1905 г. – Маніфест аб роспуску ІІ Дзяржаўнай думы

         2 сакавіка 1917 г. – Маніфест аб адрачэнні Мікалая ІІ ад прастола

         кастрычнік 1917 г. – узброеннае паўстанне ў Петраградзе

План вывучэння новага матэрыяла:

1.     Прычыны і пачатак першай рускай рэвалюцыі

2.     Развіццё рэвалюцыйнага руху ў Расіі

3.     Маніфест 17 кастрычніка

4.     Вынікі рэвалюцыі 1905 – 1907 гг.

5.     Стварэнне палітычных партый

6.     Крызіс расійскай манархіі

7.     Лютаўская рэвалюцыя: прычыны і вынікі

8.     Кастрычніцкая рэвалюцыя: прычыны і вынікі

Ход урока

І. Арганізацыйны момант

Прывітанне вучняў адзін аднаго, а таксама гасцей, якія прысутнічаюць на ўроку, усмешкамі.

ІІ. Тлумачэнне новага матэрыяла

Сёння на ўроку мы пераходзім да вывучэння новай тэмы “Расія ў 1905 – 1917 гг.”. Галоўная задача: параўнайце прычыны рэвалюцый і дзеянні ўлады ў час рэвалюцый. Чаму царызму доўгі час не ўдавалася падавіць  рэвалюцыйны рух?

У кожнай падзеі ёсць свае прычыны, удзельнікі, асноўныя дзеянні і вынікі. Вось па гэтаму плану мы пачынаем нашу працу.

Успомніце ў якім становішчы знаходзілася Расія ў пачатку XX ст.

1.      Прычыны і пачатак першай рускай рэвалюцыі.

Пытанне класу ( франтальнае апытанне):

Ці вырашаны было аграрнае пытанне? Чым былі незадаволены сяляне?

Як жылі рабочыя?

Як паўплывала на сітуацыю ў краіне паражэнне Расіі ў вайне з Японіяй?

Адказы навучэнцаў:

·большая частка сялян па-ранейшаму жыла ў беднасці, бедната вымушана была прадаваць сваю рабочую сілу;

·становішча рускіх рабочых было цяжкім, рабочы дзень доўжыўся 12, а часам і больш гадзін, прымянялася жаночая і дзіцячая праца, шырокае распаўсюджванне мелі штрафы;

·       большасці насельніцтва мэты гэтай вайны былі незразумелыя;

паражэнне ў вайне прывяло да падзення аўтарытэту ўлады; вайна прывяла да росту падаткаў, да пагаршэння матэрыяльнага становішча насельніцтва, падзенне ўзроўня жыцця, што таксама выклікала масавая незадаволенасць у асяроддзі народа.

У 1904 году з гарадскіх улад малады святар Георгій Гапон арганізаваў "Сход рускіх фабрычна-завадскіх працоўных Санкт-Пецярбурга".

У канцы 1904 гады з аднаго з заводаў было звольнена 4 чалавека, якія з'яўляліся членамі арганізацыі.

За іх неадкладна ўступіўся сход. За гэтым рушыла услед двухдзённая забастоўка.

2 студзеня 1905 гады Пуцілаўскі завод спыніў працаваць. У лік патрабаванняў увайшлі ўсталяванне 8-мі гадзіннага працоўнага дня, а таксама павышэнне аплаты. Праз яшчэ некалькі дзён у Пецярбургу баставала каля 150 тысяч чалавек.  На сходзе Гапон заклікаў ісці з мірным шэсцем да цара.  Ён казаў, што толькі цар можа заступіцца за іх.

На 9 студзеня было прызначана мірнае шэсце да сцен Зімовага Палаца.

Працоўныя на чале з Гапонам былі ўпэўнены, што цар выйдзе да іх і выслухае іх прапановы. Прыкладна 140 тысяч чалавек 9 студзеня выйшлі на вуліцы Пецярбурга. Працоўныя выйшлі на шэсце разам са сваімі жонкамі і дзецьмі, усе яны былі ў святочных адзеннях. У іх руках былі партрэты цара і абразы.

Па ўсёй дарозе да Зімовага Палаца стаялі ўзброеныя салдаты, але ні хто не мог сабе нават уявіць, што яны будуць страляць. 9 студзеня Мікалай II знаходзіўся ў царскім сяле, але мітынгуючыя верылі, што ён абавязкова прыедзе для таго, каб выслухаць іх просьбы.

Праца з дакументам.

З петыцыі рабочых цару ад 9 студзеня 1905г.

(Петыцыя - калектыўны пісьмовы зварот да ўлад.)

1.               Немедленное освобождение и возвращение всех пострадавших за политические и религиозные убеждения, за стачки и крестьянские беспорядки.

2.               Немедленное объявление свободы и неприкосновенности личности, свободы слова, печати, свободы собраний, свободы совести в деле религии.

3.               Общее и обязательное народное образование на государственный счёт.

4.               Ответственность министров перед народом.

5.               Равенство перед законом всех без исключения…

6.     )  «Государь! Мы, рабочие города Санкт- Петербурга, наши жены и дети и беспомощные старцы- родители пришли к тебе, государь, искать правды и защиты. Мы обнищали, нас угнетают, обременяют непосильным трудом, над нами надругаются, в нас не признают людей, к нам относятся как к рабам, которые должны терпеть свою горькую участь и молчать».

7.        2)  «Тут мы ищем последнего спасения. Не откажи в помощи твоему народу, выведи его из могилы бесправия, нищеты, невежества, дай ему возможность самому вершить свою судьбу, сбрось с него невыносимый гнет чиновников. Разрушь стену между тобой и твоим народом, и пусть он правит страной вместе с тобой».   

8.        3)  «Не  отзовешься на нашу мольбу, - мы умрем здесь, на этой площади, перед твоим дворцом. Нам некуда больше идти и незачем. У нас только два пути: или к свободе и счастью, или в могилу…»

 (дэманструецца ўрывак петыцыі працоўных і жыхароў Пецярбурга для падачы цару Мікалаю II у дзень 9 студзеня 1905 г.).

Далей ідзе аналіз гістарычнай крыніцы метадам "шасці капялюшоў":

- 1 група - белы капялюш - нейтральная: выяўленне фактаў: выказаць асноўныя патрабаванні ўдзельнікаў шэсця;

- 2 група - жоўты капялюш - пазітыўная: выяўляе дадатныя моманты дадзенага дакумента і працэсу падачы петыцыі;

- 3 група - чорны капялюш - крытычная: выявіць негатыўныя бакі дадзенага мерапрыемства;

- 4 група - чырвоны капялюш - эмацыянальная: выказаць стаўленне да адбытага 9 студзеня 1905 г. у Пецярбургу;

- 5 група - сіні капялюш - аналітычная: вызначыць, наколькі эфектыўны быў такі спосаб прыцягнуць увагу цара да праблем грамадства;

- 6 група - зялёны капялюш - творчая: вызначыць, ці была ва ўдзельнікаў шэсця іншая магчымасць, дасягнуць сваіх мэт.

Перад падзеямі "крывавай нядзелі" Гапон пісаў цару пасланне, у якім казаў пра просьбы працоўных і ўсіх праблемах.

У гэтым паведамленні ў першыню былі выкладзены патрабаванні палітычных свабод.

Можна сказаць, што гэта была практычна рэвалюцыйная праграма.

Паглядзім як цар адказаў на просьбу рабочых?

Стихотворное описание событий 9 января газеты «Вперёд».

«Мы мирно стояли пред Зимним дворцом,
Царя с нетерпением ждали,
Как вдруг между нами и царским крыльцом
На ружьях штыки заблистали.
И рота за ротой, всё супротив нас
Вмиг фронтом развёрнуты были.
Направили дула нам в лица как раз
И в грозном молчанье застыли…
Так тихо…так жутко…
Вдруг слышится: «Пли!»…
Опомниться мы не успели,-
Свалились уж многие на снег в крови,
За залпом же залпы гремели,
И ужас объял нас.
Безумно крича,
Мы с страшного места бежали,
Израненных, мёртвых с собой волоча,
А в тыл нам стрелять продолжали!»

Дэманструецца фатаграфія растрэлу дэманстрацыі 9 студзеня 1905 г. у Пецярбургу.

У той момант, калі калоны працоўных падышлі да варот Зімовага Палаца раздаліся першыя стрэлы, якіх ніхто не чакаў. У гэты момант на зямлю зваліліся першыя параненыя і забітыя. Тыя, хто трымаў у руках абразы і партрэты верылі ў тое, што ў іх не будуць страляць. Але калі раздаліся новыя стрэлы, то на зямлю сталі валіцца і тыя, хто нёс гэтыя святыні. Людзі сталі бегчы, і натоўп змяшаўся, былі чутныя крыкі, плач і новыя стрэлы.  У той дзень загінула, прыкладна, ад 150 да 200 працоўных, а паранена было каля 800 чалавек. 9 студзеня было празвана "крывавай нядзеляй". Падзеі гэтага дня патрэслі ўсю краіну. Партрэты цара, якія раней шанавалі, зараз сталі рваць і таптаць.

Цудам пакінуты ў жывых Георгій Гапон стаў заклікаць людзей да барацьбы. Ён напісаў новае паведамленне, у якім былі радкі: "Heт бoльшe Бoгa, нeтy бoльшe цapя!".

Народ прозрел: «Видно от царя нам помощи не будет,- заявлял тогда же один из очевидцев.- Мы просили хлеба, а нам дали пули».

Пачаткам першай рускай рэвалюцыі  была менавіта падзея, якая адбылася 9 студзеня. Pэвалюцыя, ахапіла ўсю краіну.

2. У другой палове дня пачаліся беспарадкі. Працоўныя, якія яшчэ раніцай, маліліся за здароўе цара і членаў яго сям'і, пачалі стыхійнае паўстанне супраць царскай улады. Яны ўзбройваліся як і чым маглі, грамілі афіцэраў, завязвалі перастрэлкі з войскамі. У розных раёнах горада з'явіліся барыкады.

Па справядлівай заўвазе А.М. Горкага, 9 студзеня загінулі не толькі сотні працоўных, на пецярбургскіх вуліцах быў " забіты" прэстыж Мікалая II.

Вера ў "добрага цара" правалілася беззваротна.

Сваімі залпамі царскія войскі далі сігнал да пачатку 1-й рускай рэвалюцыі.  Крывавая бязлітасная расправа з мірнай дэманстрацыяй выклікала гнеў і абурэнне ў самых розных пластах насельніцтва.

- У той сітуацыі, якая склалася ў Расіі, любая нагода магла стаць іскрай.

- Гэта была нагода (повод) ці прычына рэвалюцыі?

У рэвалюцыйны рух усё шырэй уцягваліся студэнты і інтэлігенцыя, войска, флот.

У чэрвені адбылося паўстанне на браняносцы "Пацёмкін". Нагодай стаў загад пра растрэл матросаў якія адмовіліся есці бацвінне з пратухлага мяса. Падчас паўстання 7 чалавек афіцэраў было забіта. Камандзір і лекар былі расстраляныя. На іншых судах Чарнаморскага флота паўстаўшых не падтрымалі.

Вырваўшыся ў адкрытае мора, не маючы запасаў вугля і паліва "Пацёмкін" адправіўся ў Румынію, дзе экіпаж здаўся ўладам.

Баставалі працоўныя буйных прамысловых цэнтраў краіны. Рэвалюцыйная хваля ахінула вёску - сяляне грамілі і палілі сядзібы паноў.

Напачатку жніўня быў створаны ўсерасійскі сялянскі саюз. Ён запатрабаваў перадаць зямлю сялянам і адмяніць прыватную ўласнасць на яе.

Рэвалюцыйныя падзеі ў краіне нарасталі, увосень 1905г. цэнтрам рэвалюцыйнага руху становіцца Масква. Маскоўскае паўстанне з'явілася вышэйшай кропкай рэвалюцыі.

Урад быў застаны знянацку гэтым рэвалюцыйным выбухам.

Мікалай вырашыў задушыць выступы сілай. 11 студзеня ён прызначыў генерал-губернатарам сталіцы Д.Трэпава вядомага сваімі рэакцыйнымі поглядамі. Але неўзабаве, бачачы , што сілавымі метадамі здушыць рэвалюцыю не атрымоўваецца, ён загадаў міністру ўнутраных спраў А.Булыгину падрыхтаваць праект Дзяржаўнай Думы.

3. 6 жніўня ўрад апублікаваў маніфест пра Дзяржаўную думу падрыхтаваны А.Булыгіным Дума станавілася заканадаўчым  органам, выбары адбываліся па трох курыях на аснове высокага маёмаснага цэнзу, шматлікія пласты насельніцтва былі пазбаўлены выбарчых правоў. Праект быў сустрэты адмоўна і не быў ажыццёўлены.

17 кастрычніка 1905г. цар падпісаў Маніфест "Пра ўдасканаленне дзяржаўнага парадку".

Манифест «Об усовершенствовании государственного порядка».

Смуты и волнения в столицах и во многих местностях империи Нашей великою и тяжкою скорбью преисполняет сердце Наше. Благо Российского Государя неразрывно с благом народным, и печаль народная — Его печаль. От волнений, ныне возникших, может явиться глубокое настроение народное и угроза целости и единству Державы Нашей.

Великий обет Царского служения повелевает Нам всеми силами разума и власти Нашей стремиться к скорейшему прекращению столь опасной для Государства смуты. Повелев подлежащим властям принять меры к устранению прямых проявлений беспорядка, бесчинства и наси­лии, в охрану людей мирных, стремящихся к спокойному выполнению лежащего на каждом долга, Мы, для успешнейшего выполнения общих пред намечаемых Нами к умиротворению государственной жизни мер, признали необходимым объединить деятельность высшего Правительст­ва.

На обязанность Правительства возлагаем Мы выполнение непре­клонной Нашей воли:

1. Даровать населению незыблемые основы гражданской свободы на началах действительной неприкосновенности личности, свободы совести, слова, собраний и союзов.

2. Не останавливая предназначенных выборов в Государственную Думу, привлечь теперь же к участию в Думу, в мере возможности, соответствующей краткости остающегося до созыва Думы срока, те классы населения, которые ныне совсем лишены избирательных прав, предоставив за сим дальнейшее развитие начала общего избирательного права вновь установленному законодательному порядку.

3. Установить, как незыблемое правило, чтобы никакой закон не мог восприять силу без одобрения Государственной Думы и чтобы выборным от народа обеспечена была возможность действительного участия в надзоре за закономерностью действий поставленных от Нас властей.

Призываем всех верных сынов России вспомнить долг свой перед Родиною, помочь прекращению сей неслыханной смуты и вместе с Нами напрячь все силы к восстановлению тишины и мира на родной земле.

Дан в Петергофе, в 17-й день октября, в лето от Рождества Христова тысяча девятьсот пятое, Царствования ж Нашего одиннадцатое.

На подлинном Собственною Его Императорского Величества рукою подписано:

"Николай"

("Законодательные акты переходного времени. 1904—1906 гг.". Изд. 2-е. Спб.,1907. С. 227-229.)

1.               Даровать населению незыблемые основы гражданской свободы на началах действительной неприкосновенности личности, свободы совести, слова, собраний и союзов.

2.               …Привлечь к участию в Думе…те классы населения, которые ныне совсем лишены избирательных прав…

3.               Установить как незыблемое правило, чтобы никакой закон не мог воспринять силу без одобрения Государственной думой…

«Милая мама, - обращался Николай II к матери через день после подписания Манифеста, - сколько я перемучился, ты представить себе не можешь. Единственное утешение, что такова воля Божия и что это тяжёлое решение выведет дорогую Россию из того невыносимого, хаотического состояния, в котором она находится почти год».

Аналіз дакумента з выкарыстаннем методыкі "шасці капялюшоў":

- 1 група - белы капялюш - нейтральная: выяўленне фактаў: змест  кожнага з трох пунктаў дакумента.

- 2 група - жоўты капялюш - пазітыўная: выяўляе дадатныя моманты дадзенага дакумента.

- 3 група - чорны капялюш - крытычная: выявіць негатыўныя бакі: чаму шматлікія ўдзельнікі рэвалюцыі лічылі Маніфест відавочна недастатковым?

- 4 група - чырвоны капялюш - эмацыянальная: выказаць стаўленне да Маніфеста;

- 5 група - сіні капялюш - аналітычная: вызначыць, чаму Маніфест успрымаўся як частковая перамога рэвалюцыі?

- 6 група - зялёны капялюш - творчая: вызначыць, як маглі развівацца падзеі далей пасля прыняцця Маніфеста 17 кастрычніка?

Дэманстрацыя рэпрадукцыі карціны І.Е.Репина "Маніфестацыя 10 кастрычніка 1905 г.

Вывады: Маніфест 17 кастрычніка 1905 г. наносіў удар па асновах самадзяржаўна - саслоўнага ладу, аднак не мог успрымацца ўдзельнікамі рэвалюцыі як поўная перамога. З аднаго боку з'яўляюцца гарантыі правоў  і свабод  чалавека, выбіраемая  Дзяржаўная Дума з заканадаўчымі функцыямі, з іншай - захоўваецца царская ўлада, Маніфест мае мноства абмовак і абмежаванняў. Выданне Маніфеста не магло прывесці да неадкладнага спаду рэвалюцыі, але паступова магло пераключыць масы на легальны шлях барацьбы: пачаць падрыхтоўку да выбараў у Дзяржаўную Думу.

Праблемнае пытанне: Ці згодны вы са сцвярджэннем, што рэвалюцыя 1905 - 1907 гг. атрымала паражэнне? Аргументуйце свой адказ.

У краіне некалькі змянілася палітычная сістэма:

       з'явіліся элементы дэмакратыі -

"        Дзяржаўная дума,

"        шматпартыйнасць,

"        прызнанне асноўных правоў асобы, але без гарантый іх выканання.

2.      У вёсцы былі адменены выкупныя плацяжы, зніжана арэндная плата за зямлю. Але аграрнае пытанне не было вырашаны: захоўвалася памешчыцкае землеўладанне.

3.      Рабочыя:

"        атрымлівалі права ствараць прафсаюзы,

"        ім дазваляліся забастоўкі.

"        працоўны дзень скарочаны да 9 гадзін,

"        павышана зарплата.

4.      Русіфікатарская палітыка самадзяржаўя была значна абмежавана:

"        у школах уводзілася выкладанне на нацыянальных мовах.

"        нацыянальныя ўскраіны атрымалі прадстаўніцтва ў Думе.

5.      Але асноўныя супярэчнасці рускай рэчаіснасці вырашаны не былі:

"        заставалася самадзяржаўе,

"        памешчыцкае землеўладанне,

"        нацыянальныя супярэчнасці,

"        не было ўведзена сучаснае працоўнае заканадаўства.

4.  Вынікі рэвалюцыі

Параўнайце патрабаванні петыцыі 9 студзеня 1905 г. з рэформамі, якія “падараваў” Маніфест 17 кастрычніка 1905 г. І сфармуляваць вынікі рэвалюцыі, зафіксаваць іх у выглядзе табліцы.

Вынікі	Невырашаныя праблемы
Заснаванне Дзяржаўнай думы	Захаванне самадзяржаўя
Падараванне палітычных свабод	Аграрнае пытанне
Падараванне грамадзянскіх правоў і свабод	Рабочае пытанне
Адмена выкупных плацяжоў	Нацыянальнае пытанне
Магчымасць з’яўлення легальных партый

Фізкультхвілінка

Гучыць музыка. Запішыце слова “рэвалюцыя” тымі часткамі вашага цела, якія стаміліся (з права на лева і наадварот).

 А зараз успомнім як нашы продкі называлі некаторыя часткі цела.

1.     Наморщите своё чело (лоб).

2.     Дотроньтесь дланями до ланит (ладонями до щёк).

3.     Пожмите ременами (плечами).

4.     Положите десницу на перси (правую руку на грудь).

5.     Поднимите вверх перст (палец).

Крыху адпачылі і працягваем наш урок далей.

5. Стварэнне палітычных партый

Праца з падручнікам

Ахарактарызуйце палітычныя партыі гэтага часу. Чые інтарэсы яны абаранялі, якія мэты ставілі сабе?

1 група – манархічныя партыі

2 група – буржуазна – ліберальныя партыі    3 група – рэвалюцыйна – дэмаратычныя партыі

Адзін прадстаўнік з групы прадстаўляе адказы

6. Крызіс расійскай манархіі

З 1 жніўня 1914 г. пачалася Першая сусветная вайна – адна з найбуйнейшых у гісторыі чалавецтва войнаў. Два ваенныя блокі супрацьстаялі адзін аднаму. З аднаго боку гэта былі краіны Антанты – Вялікабрытанія, Францыя і Расія, здрыгога – Германія, Аўстра-Венгрыя і іх саюзнікі.

Іх саперніцтва з-за чужых тэрыторый і рынкаў збыту прывяло да сутыкнення і зрабіла агульнасусветны канфлікт непазбежным.

Знізілася здабыча нафты і вугалю, спыніліся сотні прамысловых прадпрыемстваў, пачасціліся выпадку недахопу хлеба і іншых прадуктаў харчавання. Эканоміка краіны не магла ўтрымліваць шматмільённую армію.

Бальшавікі заклікалі да паражэння ў вайне і перарастання імперыялістычнай вайны ў вайну грамадзянскую.

7. Лютаўская рэвалюцыя   

Лютаўска буржуазна-дэмакратычная рэвалюцыя 1917 г.
Дата:	23 лютага (8 марта) 1917 года – 2 сакавіка 1917 г (?)
Характар рэвалюцыі	Буржуазна-дэмакратычны
Прычыны:	1.     Першая сусветная вайна абвастрыла ўсе супярэчнасці, якія былі ў грамадстве.  2.     Неабходнасць ліквідаваць феадальна-прыгонныя перажыткі, якія стрымлівалі развіццё краіны. 3.     Супярэчнасці паміж панамі і сялянамі 4.     Супярэчнасці паміж рабочымі і буржуазіяй. 5.     Супярэчнасці паміж цэнтрам і ўскраінамі. 6.     Супярэчнасці паміж уладай і грамадствам.
Асноўная мэта:	Ліквідацыя феадальна-прыгонніцкіх (ліквідацыя манархіі і ўстанаўленне рэспублікі, ліквідацыя памешчыцкага землеўладання), лібералізацыя палітычнай сістэмы;  паляпшэнне ўмоў працы;
Арганізатары:	Партыя сацыялістаў-рэвалюцыянераў, РСДРП.
Рухаючыя сілы:	рабочыя, сяляне,  дробная буржуазія, інтэлегенцыя, асобныя часткі арміі
Сапернікі:	Прыхільнікі цара Мікалая ІІ, Саюз 17 кастрычніка
Патрабаванні:	Заканчэнне вайны, ліквідацыя самадзяржаўя, ліквідацыя памешчыцкага землеўладання, стварэнне рабочага заканадаўства, рашэнне нацыянальнага пытання.
Асноўныя формы барацьбы:	Стачкі, забастоўкі, узброеннае паўстанне, паўстанне сялян, захоп зямель, падпалы памешчыцкіх сядзіб.
Лозунгі:	«Хлеба!!!», «Верните наших мужей!» , «Долой самодержавие!» «Долой царизм!»,  «Долой войну!»

2 сакавіка 1917 г. Мікалай ІІ падпісаў Маніфест аб адрачэнні ад прастола на карысць брата Міхаіла. Але той на наступны дзень адрокся ад прастола.

Вынікі

·       Улада перайшла да Часовага ўрада

·       працяг вайны супраць Германіі

·       народ стаміўся ад вайны (салдаты дэзерціравалі з фронту і вярталіся дадому).

·       сяляне хацелі зямлі

·       рабочыя незадаволены недахопам прадуктаў і таварамі першай неабходнасці.

·       двоеўладдзе (Часовы ўрад і Савет рабочых і салдацкіх дэпутатаў)

8. Кастрычніцкая рэвалюцыя

Абмеркаванне табліц “Сацыяльныя канфлікты” і “Эканамічны крызіс”

Цэны на прадукты харчавання і тавары першай неабходнасці

	жнівень 1914 г.	жнівень 1917 г.	У колькі разоў выраслі цэны?
Чорны хлеб (фунт)	0,25 к.	12 к.	48
Ялавіна (фунт)	22 к.	1 р. 10 к.	5
Сялядзец (фунт)	0,6 к.	52 к.	87
Масла (фунт)	48 к.	3 р. 20 к.	7
Яйкі  (десяток)	30 к.	1 р. 60 к.	5
Мыла (пуд)	4 р. 50 к.	40 р.	9
Дровы (воз)	10 р.	120 р.	12

Сацыяльныя канфлікты

1917 г., месяц	Агульная колькасць выступленняў рабочых	У тым ліку забастовак	Галодныя бунты
Май	5	3	3
Чэрвень	29	11	43
Жнівень	217	140	100
Верасень	212	107	125

Сацыяльна-эканамічны крызіс

1.     На патрэбы вайны ішло больш 80% дзяржаўных  выдаткаў.

2.     Восеню1917 г. зачыніліся звыш 800 прадпрыемстваў, таму што нехапала паліва і сыравіны.

3.     Прамысловая вытворчасць скарацілася на 36%.

4.     Неналежны стан чыгуначнага транспарта.

5.     Востры недахоп прадуктаў у гарадах   (з мая-чэрвеня – увядзенне прадуктовых картачак).

6.     Зніклі спажывецкія тавары: чай, мыла і інш.

7.     Імклівае абясцэньванне грошай.

8.     Імклівы рост цэн.

9.     Рост сацыяльнага незадавальнення.

10. Дэмаралізацыя арміі.

Часовы ўрад настойваў на далейшым працягу вайны спраць Германіі. Гэта рашэнне аказалася фатальным. народ стаміўся ад вайны. Салдаты дэзерціравалі з фронту і натоўпамі вярталіся дадому. Сяляне хацелі зямлі. Рабочыя былі абураны недахопам прадуктаў і тавараў першай неабходнасці.

У хуткім часе кантроль над Саветамі ўстанавілі бальшавікі. Іх кіраўніком быў рэвалюцыянер У. І. Ленін. Бальшавікі пачалі падрыхтоўку да ўзброеннага паўстання. Галоднаму і даведзенаму да галечы вайной рускаму народу яны абяцалі “Мір. Зямлю. Хлеб”

Узнікла Савецкая дзяржава на чале з бальшавіцкім ўрадам.

Падзеі кастрычніка 1917 г. – рэвалюцыя ці дзяржаўны пераварот?

Рэвалюцыя (ад revolutio — паварот, пераваротт, пераўтварэнне, зварот) — радыкальнае, карэннае, глыбокае, якаснае змяненне, рывок у развіцці грамадства, спалучанае з адкрытым разрывам з папярэднім становішчам.

Дзяржаўны пераварот — змена ўлады ў дзяржаве, ажыццяўляемая абавязкова з парушэннем канстытуцыйных і прававых норм, якія дзейнічаюць на даддзены момант, звычайна з прымяненнем сілы і захватам цэнтра кіравання дзяржавай і ажыццяўленнем фізічнай ізаляцыяй (арышта ці забойства) дзеючых яго кіраўнікоў.

IІІ. Замацаванне

Праца па алгарытме Цыцэрона

хто - што – калі – дзе – навошта – як                  “+” і “-“

ІV. Дамашняе заданне                 

Падзеі кастрычніка 1917 г. – рэвалюцыя ці дзяржаўны пераварот?

§21

Магчымыя шляхі развіцця Расіі пасля Лютаўскай рэвалюцыі і звяржэння самадзяржаўя.

V. Падвядзенне вынікаў

Выстаўленне адзнак за працу на ўроку.