Өзін-өзі тану пәнін оқытудың аксиологиялық аспектілері

• 1 слайд

  «Өзін – өзі тану» пәнін оқытудың аксиологиялық аспектілері
  
  
  Дайындаған: Джапарова Б.Д
  №1 ЖОББМ
  

• 2 слайд

  Жоспар
  
  1.Тұлға құндылықтарының иерархиясы;
  2.Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар;
  3.Жалпыадамзаттық құндылықтар және адами тұлғаның болмысы.
  

• 3 слайд

  1.Тұлға құндылықтарының иерархиясы.
  Аксиология (грек тілінен аударғанда ) акcио-құндылық, логос-ілім – «құндылық» категориясын зерттейтін философия саласы.
  Философиялық тұрғыдан алғанда құндылық дегеніміз – жалпы қоғам үшін, адам үшін ең қадірлі, ең қасиетті нәрсе туралы түсінік. 
  Құндылықтар туралы мәселені алғаш рет – ежелгі философ Сократ қарастырды.
  
  «Кімде шынайы бейне мен ұшқыр ой болса ол бақытты»
  
  “Достықсыз адамдар арасындағы қарым-қатынастың ешқандай құндылығы жоқ”
  Сокра́т 
  
  
  

• 4 слайд

  Т.И.Петракова (д.пед.наук.профессор МПедГУ) ұсынған құндылықтар жүйесінің жүктемесі оларды үш түрге бөліп қарастыруды көздейді: табиғи, жүре пайда болған және абсолюттік.
  
  Табиғи құндылықтар – бұл адамның күші мен жан дүниесінің қабілеттілігі құндылықтары: яғни ақыл – ой, сезім, күш-жігер (ақылдың айқындығы, ойдың ұшқырлығы, сезімнің тазалығы, естің сенімділігі, күш-жігердің қайраттылығы)
  
  Жүре пайда болған құндылықтар – бұл адамның интеллектуалды және адамгершілік тұрғыдан дамуы барысында меңгерген құндылықтар (әдептілік, сыпайылық, сыйластық жанашырлық, кеңпейілділік, ақкөңілділік, сабырлылық және т.б)
  
  Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар – ол уақытқа бағынбайтын, ешқандай ортамен, қоғаммен шектелмейтін, бүкіл адамзат үшін маңызы зор құндылықтар
  
  

• 5 слайд

  2.Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар.
  Абсолюттік (мәңгілік) жалпыадамзаттық құндылықтар тұлғаға рухани-адамгершілік білім берудің негізгі өзегі болып табылады.Мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтар табиғи және жүре пайда болған құндылықтарды да қамтиды.Өйткені жалпыадамзаттық құндылықтар тұрғысынан алғанда олар адами қасиеттер болып табылады.
  Мәңгілік жалпыадамзаттық құндылықтарды жарыққа шығару ізгілікке жол ашады.
  Абсолюттік жалпыадамзаттық құндылықтар
  Ақиқат, Дұрыс әрекет, Тыныштық, Сүйіспеншілік, және Қиянат жасамау адамның ұлтына нәсіліне, тұратын ортасына және уақытпен өзгермейтін жасаушы мән.
  Олар бөлінбейді, өзара байланысты, өзара тәуелді, бір-біріне етене сіңіп, адам руханияты мен мәдениетінің біріңғай негізін құрайды.
  

• 6 слайд

• 7 слайд

  Ақиқат
  Дұрыс әрекет
  Сүйіспеншілік
  Ішкі тыныштық
  Қиянат жасамау
  Жалпы адамзаттың құндылықтары
  Өмір ағашы
  

• 8 слайд

• 9 слайд

  3.Жалпыадамзаттық құндылықтар және адами тұлғаның болмысы.
  Ішкі үйлесімділікке қол жеткізу үшін адам ойы, сөзі, ісі адами тұлғаның мынадай аспектілеріне сәйкес келетін жалпыадамзаттық құндылықтарға сай болуы тиіс:
  Қиянат жасамау – рухани аспект.
  Ақиқат – интеллектуалды аспект.
  Сүйіспеншілік – адамгершілік аспект.
  Тыныштық – эмоциялық аспект.
  Дұрыс әрекет – физикалық аспект.
  
  

• 10 слайд

  
  
  Тақырыбы: Сүйіспеншілік – өзін- өзі танудың негізін қалаушы қағида
  
  «Сүйіспеншілік – өзін – өзі танудың
  негізін қалаушы қағида»
  

• 11 слайд

  Жоспар:
  
  1.Риясыз сүйіспеншілік
  2.Сүйіспеншілік энергиясы
  3.Сүйіспеншілік жолындағы кедергілер
  4.Педагогикадағы сүйіспеншілік
  5.Сүйіспеншілікке толы өмір (мысалдар)
  

• 12 слайд

  
  Сүйіспеншілік – бұл таза, риясыз және шүбәсіз сүйіспеншілік, өмірге тірек болатын жасампаз қуат.
  

• 13 слайд

  Сүйіспеншілік түрлері
  
  
  
  
  
  
  Риясыз сүйіспеншілік – өзара сүйіспеншілік - өзімшіл сүйіспеншілік
  шексіз сүйіспеншілік екі адамның арасындағы сезім эгоист
  
  

• 14 слайд

  
  Риясыз сүйіспеншілік
  Әрекет арқылы сүйіспеншілік – Дұрыс әрекет
  Сезім арқылы сүйіспеншілік – Ішкі тыныштық
  Ой және сөз арқылы сүйіспеншілік – Ақиқат
  Түсінісу арқылы сүйіспеншілік – Қиянат жасамау
  Шынайы сүйіспеншіліктің басы да, соңы да болмайды. Ол барлық уақытқа бірдей – өткенде де, бүгінгіде де, болашақта да өмір сүреді. Өмір мен сүйіспеншілік екі бөлек емес, өмір мен сүйіспеншілік бір бүтін.
  

• 15 слайд

  Сүйіспеншілік энергиясының формуласы
  
  I = 𝑼 𝑹 I – сүйіспеншіліктің ток күші
  R – қарсылық эго
  U – зейінді осы сәтке шоғырландыру
  
  
  

• 16 слайд

  Өзін-өзі танудағы сүйіспеншілік принциптері:
  Өзін-өзі танудың бастысы-талап ету емес, көмектесу және оқыту емес, жақсы көру;
  Маңыздысы нәтиже емес, оны сүйіспеншілікпен жүргізу;
  Рухани-адамгершілік білім-бұл сыртқы іс-әрекет, сүйіспеншілікпен ішкі жан дүниенің өзгеруі;
  Өзін-өзі тану адамның риясыз сүю қабілетін анықтауы;
  Өзін-өзі тану қоғамға қызмет ету дағдысын қалыптастыруы .
  
  

• 17 слайд

  Сүйіспеншілік түрлері:
  
  1. Ата-анаға деген;
  2. Балаға
  3. Отбасына
  4. Отанға
  5. Табиғатқа
  6. Жаңа күнге, атқан таңға деген сүйіспеншілік т.б.
  
  

• 18 слайд

  Жақсылыққа жақсылықпен жауап бер,
  Зұлымдыққа сүйіспеншілікпен жауап қайт.
  (Конфуций)
  «Адамның жақсысы - адамға сүйіспеншілікпен қарағандар»
  
  Абай Құнанбаев
  «Сүйіспеншілік  – жүректен».
  Ш.Құдайбердіұлы
  Біз аурулардан дәрі-дәрмек арқылы құтыла аламыз, бірақ жалғыздықтың, үмітсіздіктің, қайғының жалғыз емі – бұл сүйіспеншілік.
  Мать Тереза
  
  

• 19 слайд

  
  «Ана махаббаты» аңыз әңгіме
  
  Бір күні балалары бір келісімге келе алмай анасына келіп сұрақ қояды:
  - Анашым, сіз біздердің қайсысымызды ерекше қатты жақсы көресіз?
  Анасы үндеместен, шырақты жағып былай дейді:
  - Мынау - шырақ, ол — мен!
  Оның жалыны - менің сендерге деген сүйіспеншілігім. Осыдан кейін анасы тағы бір шырақты алып, өз шырағы арқылы жақты.
  — Бұл менің - тұңғышым, оған мен өз жылуым мен сүйіспеншілігімді бердім. Қараңдаршы, екінші шырақты жағуыммен менің жылуым, сүйіспеншілігім азайды ма?
  — Жоқ!
  - Менің шырағымның жалыны бір қалыпты.
  Сонымен анасы қанша баласы бар сонша шырақ жақты. Шырақтың жалыны көбейіп, одан сайын көп жылу берді…
  Аналарың сендерді үнемі сүйіспеншілікке бөлейді, ал сендерде аналарыңды үнемі риясыз сүйіспеншілікке бөлеңдер!
  
  

• 20 слайд

  
  Жүректен шыққан шынайы сүйіспеншілік орасан зор рухани қуатқа айналады және ол сырт көзге нұрын төккен жарық дүние түрінде сезіледі. Бұдан сүйіспеншілік энергиясында шек жоқ екенін көруге болады.
  
  

• 21 слайд

  
  
  «Өзін – өзі тану» пәні мен басқа пәндердің интеграциясы.
  

• 22 слайд

  
  
  Интеграция (лат. іntegratіo – қалпына келтіру, толықтыру, іnteger – тұтас, бүтін) біріктіру, кіріктіру, ықпалдастыру.
  

• 23 слайд

  «Тәрбиесіз берілген білім – адамзаттың қас жауы»
  Әл – Фараби
  
  
  «Ізгілік ғылымын түсінбегендерге - кез келген ғылым әрдайым зиян әкеледі»
  М.Монтень
  
  
  
  “Біздегі барлық адамгершілік, шындық, мейрімділік – бәрі нұр, ізгілік білім. Тәрбиесіз берілген білім – бос.”
  Н. Пирагов
  
  
  
  

• 24 слайд

  
  М. Монтень: «Ізгілік ғылымын түсінбегендерге кез келген ғылым әрдайым зиян әкеледі» - деп айтып өткен. Білім тек қана адамның қажетін өтеу үшін емес, өмір сүру үшін қажет. Ол үшін білім берудің екі аспектісін үйлесімді дамыту жолдарын анықтауымызға тура келеді.
  
  

• 25 слайд

  Білім тек қана табыс табу үшін емес, өмір үшін керек.
  
  Білім берудің екі аспектісі
  Интеллектуалды білім (сыртқы білім ақыл үшін.)
  Рухани – адамгершілік (ішкі білім, жүрек үшін)
  
  Сыртқы ықпалдасу ( өзін - өзі тану пәнінің әдістемелік тәсілдерін қолдану)
  Ішкі ықпалдасу ( дүниетанымдық, мәнді, мағыналы) берілген тақырыптың мазмұнына кірістіру
  

• 26 слайд

  Өзін – өзі тану пәнін басқа пәндермен ықпалдастыру.
  Химия
  Мысалы, шыны әйнекті алып қарасақ. Әйнектің екі жағы болады: ішкі және сыртқы. Егер бір жағын жуып, екінші жағын жумасақ, әйнек толықтай кір секілді көрінеді. Адамдар да дәл солай. Ішкі жан дүние мен сыртқы сұлулық екуі де таза болуы керек. Сонда ғана адам мінсіз болады.
   
  Физика
  Мысалы, физика пәніндегі кеңістік пен уақытты алып қарасақ. Кеңістік шексіз, уақыт үздіксіз болғандықтан, физикада кеңістіктің бір кесіндісі және уакыт аралығы өлшенеді.
  Кейбір өзгерістер көз алдымызда басталып, көз алдымызда аякталады (судың қайнауы), екінші біреуі көзді ашып-жүмғанша, лезде өтеді, ал үшіншілері бірден байқалмайды (мысалы, ағаштың өсуі). Бүгінгі уақытпен өмір сүріп, ертеңгі күнге үмітпен қарау керекпіз. Уақыт – алақанымызға құйып алған су секілді, шөлімізді қандырып үлгеруге тиіспіз. Уақытты дұрыс пайдалану, дұрыс әрекет жасау.
   
  Информатика
  Компьтерлік вирус – программаларды істен шығарып, бүлдіреді функциялар дұрыс орындалмай немесе қате орындалып кері әсерін беріп жұғады. Осы вирустарды дер кезінде қорғанбасақ, оның келешектегі әсері керекті мәліметтерді жоғалтуға душар етеді.
  Адамдарда сол сияқты милары уланбай санасына қажетті нәрселерді қабылдап, керек емес ақпараттарды қабылдамай сананы әрдайым тазалап ой елегінен өткізіп тұру қажет. Ең бастысы сананы қажетсіз нәрселермен ластауға жол бермеу. 
  
  
  

• 27 слайд

  Сыныптан тыс шара жобасы.
  Тақырыбы: «Қайырымдылық акциясы»
   
  Мақсаты:
  - Балалардың санасына мейірімділік, қайырымдылық ұғымдарын қалаптастырып, дұрыс әрекет жасауға үйрету.
   
  - Жас ұрпақтың бойына адамгершілік, ізгілік қамқорлық сияқты асыл қасиеттерді бойына дарыта отырып сүйіспеншілігін ояту.
  
  - Оқушылардың бойына рухани адамгершілік құндылықтарын, адами қасиеттерін қалыптастыры, мұқтаж адамдарға барынша көмек көрсету арқылы еңбек етуге деген сенімін күшейту.
  
  
  

• 28 слайд

  Жоспары:
  

• 29 слайд

  Нәтижесінде:
   
  Оқушылар қайырымдылық жасауға дағдыланды.
  Патриоттық сезімдері оянып, өмірге деген құштарлықтары арта түсті.
  Аз уақыт болса да адамдарға қуаныш сыйлап, қамқорлық көрсету арқылы риясыз сүйіспеншілікті түсінді.
  
  
  
  

• 30 слайд

  Пайдаланылған әдебиеттер:
  
  Интернет желісі
  Өзін-өзі тану оқулықтары
  “Самопознание.kz” журналының жинағы.2014-2015жж.