Ақ Орда 7 сынып

Күні:                                                      Сынып:  7                                             Қатысқандар:            Қатыспағандар:
Сабақтың тақырыбы		Ақ Орда   Зерттеу сұрағы: Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуындағы Ақ Орданың рөлі қандай болды?
Осы сабақта қол жеткізілетін оқу мақсаттары (оқу бағдарламасына сілтеме)		6.3.1.6 – картаны қолдану арқылы XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі  саяси үдерістерді түсіндіру;  6.1.1.2 – XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің этноәлеуметтік құрылымын анықтау;
Сабақтың мақсаты		Барлық оқушылар: XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі  саяси үдерістерді анықтайды;  Оқушылардың басым бөлігі: XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің этноәлеуметтік құрамын табады; Кейбір оқушылар: Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуындағы Ақ Орданың рөлін  дәлелдейді.
Бағалау критерийі		XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі  саяси үдерістерді анықтай алады;  Ақ Орда мемлекетінің этникалық құрамын таба алады; Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуындағы Ақ Орданың рөлін  дәлелдей алады.
Тілдік мақсаттар		Лексика мен сөз тіркестерінің мысалдарын қамтитын тілдік мақсаттар: 1.      Ақ Орда мемлекеті туралы бейнематериал қарап, сыныптық талқылау (тыңдалым дағдысы) 2. «Фишбоун әдісі» бойынша  мәтінді оқиды.  (оқылым, жазылым дағдысы); 4. Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуындағы Ақ Орданың рөлі қандай болғанын дәлелдейді (айтылым дағдысы); Диалогқа /жазылымға қатысты тіркестер/ XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердегі  саяси үдерістер ... XIII-XV ғасырлардағы мемлекеттердің этноәлеуметтік құрамы ... Монғол кезеңінен кейін Қазақстан аумағында біртұтас мемлекеттілік пайда болды ...  Қазақстан тарихында Ақ Орданың тарихи ролі ....
Құндылықтарға баулу		Қазақстандық патриотизм және азаматтық жауапкершілік, құрмет, ынтымақтастық, ашықтық
Пәнаралық байланыс		География (картамен жұмыс)
Тақырып бойынша алдыңғы білім		Моңғол империясының ыдырауы нәтижесінде саяси картада қандай өзгерістер болды
Сабақтың жоспарланған кезеңдері	Сабақтағы жоспарланған жаттығу түрлері				Ресурстар
Сабақтың басы	Тренинг«Мен еліммен мақтанамын»                                                        Оқушылар шеңбер құрап тұрып, «Мен еліммен мақтанамын, себебі ...» өз ойларын жалғастырады. Кейін  оқушы пікірлерін қорытындылап, «Мәңгілік ел» ұлттық идеясының құндылықтарын насихаттау                                                                       «Қарлы кесек» әдісі арқылы үй тапсырмасы сұралады. Оқушылар бір-біріне сұрақтар қояды Миға шабуыл:                                                          Кіріспе сұрақтар                                                                                                   Бұл суреттен нені көріп тұрсыздар?  Ғимарат қалай аталады?                             Бұл суреттің бүгінгі тақырыппен қандай байланысы болуы мүмкін?                                             «Бейнематериалмен жұмыс,СТОП-кадр әдісі»                                  Алдын ала зерттеу сұрақтары беріледі бейнебаянды көріп,  содан соң сұрақтарға жауап береді                                                                          1. Құрылған уақыты?                                                                                          2. Ақ Орданың орталығы?                                                                              3. Алтын Ордадан толықтай бөлінген уақыты?                                            4.Ақ Орда ыдырағаннан кейін қандай хандықтың құрылуына  жол ашты? ҚБ: «Қол шапалақтау» әдісі				Қазақ елі. Қазақстан тарихы. Kazak eli. 1 seriya.      http://www.youtube.com/watch?v=Jkuzz_U8D-E
Сабақтың ортасы	Мәтінмен жұмыс.  «Балық қаңқасы» әдісі                            Жағдаят,себеп-салдар,дәлел,қорытынды    1-топ. Ақ Орданың құрылу тарихын  анықтау 2-топ. Саяси тарихын  сипаттайды 3-топ. Ақ Орданың  ыдырау себебін анықтау Дескрипторлар - Оқулықтағы мәтінді толығымен меңгереді. - Мәтіннен топ тапсырмасына қатысты мәліметті табады.  -  «Балық қаңқасына» жауап нұсқаларын жазады. ҚБ – «бағдаршам» Жұптық жұмыс: «Хронология» жыл Оқиға 1226-1253 Орда Ежен 1361-1376 Ұрыс хан 1423-1428 Барақ хан 1425 Сығанақты қайтарды ХІҮғ 70-80 Әмір Темір жорығы Дескриптор: 1.Оқулықтан өздеріне қажетті ақпаратты табады 2.Маңызды элеметтерді сұрыптап, кестеге түсіреді 3.Ақпаратты жеткізеді Жеке жұмыс 1. Ақ Орда және Алтын Орда хандарын анықтаңыз.                                  Жошы   ұлысы Алтын Орда Ақ Орда Орда Ежен; Тоғылық-Темір Ұрұс; Әмір Темір, Барақ  Берке; Өзбек; Ілияс-Қожа, Жәнібек; Бердібек,Тоқтамыс, Едіге, Ұрұс хан 2. Ақ Орда және Алтын Орда мемлекеттерінің жер аумағын анықтаңыз                                  Жошы   ұлысы Алтын Орда Ақ Орда А) Жайық өзенінен Батыс Сібір ойпатына дейінгі, Сырдарияның орта және төменгі ағысы аралығы B) Еділ бойы бойы мен Кавказдың терістік жағы C) Шығыс Түркістаннан Ферғана аймағы аралығы D) Оңтүстік Қазақстан мен Жетісу аймағы F) Солтүстік Қазақстан мен Сібір жазығы 3. Ақ Орда хандарына  баға бер!                  Орда Ежен              Ұрыс хан              Барақ  хан Дескриптор − Ақ Орда мен Алтын Орда мемлекетінің билеушілерін айтады; − Ақ Орда мен Алтын Орда мемлекетінің аумағын айтады. --- Ақ Орда хандарының   саясатына баға беріп, Қазақ мемлекеттілігінің қалыптасуындағы Ақ Орданың рөлі қандай болғанын дәлелдейді.				Ақ Орда мемлекеті http://e-history.kz/kz/contents/view/1947 Қазақстанның саяси картасы А4 форматында жазылған тапсырмалар  Қазақстан тарихы 7(6) сынып «Атамұра» 2017ж
Сабақтың соңы	Үйге тапсырма. Ақ  Орданың территориясын және астанасын кескін картаға түсіру.       Венн диаграммасы                                                                                            Ақ Орда мен  Алтын Орданың сыртқы саясатын салыстыру. Ұқсастықтары мен айырмашылықтарын жазу                                   Рефлексия: ҚҚҚ картасы Қызық Қиын Құнды
Саралау – Сіз қандай тәсілмен көбірек қолдау көрсетпексіз? Сіз басқаларға қарағанда қабілетті оқушыларға қандай тапсырмалар бересіз? «Кофе таяқшалары»: А деңгей:  Тарихи диктант жазады В деңгей: Семантикалық карта  толтырады С деңгей:  Сызба конспект толтырады			Бағалау – Сіз оқушылардың материалды игеру деңгейін қалай тексеруді жоспарлап отырсыз? «Топ жұмысы бағалау кестесі»  «Қол шапалақтау» «Екі жұлдыз, бір ұсыныс» әдісі	Денсаулық және қауіпсіздік техникасын сақтау «Шаттық шеңберін» құру. Жылы тілектер айту. Бейнематериалды тамашалау 2 мин.
Сабақ бойынша рефлексия Сабақ мақсаттары немесе оқу мақсаттары шынайы, қолжетімді болды  ма? Барлық оқушылар оқу мақсатына қол жеткізді ме? Егер оқушылар оқу мақсатына жетпеген болса, неліктен деп ойлайсыз?Сабақта саралау дұрыс жүргізілді ме? Сабақ кезеңдерінде уақытты тиімді пайдаландыңыз ба? Сабақ жоспарынан ауытқулар болды ма және неліктен?			Бұл тарауды сабақ туралы рефлексия жасау үшін пайдаланыңыз. Сол бағандағы өзіңіз маңызды деп санайтын  сұрақтарға жауап беріңіз.
Жалпы бағалау Сабақта ең жақсы өткен екі нәрсе  (оқыту мен оқуға қатысты)? 1: 2: Сабақтың бұдан да жақсы өтуіне не оң ықпал етер еді? (оқыту мен  оқуға қатысты)? 1: 2: Осы сабақтың барысында  мен сынып туралы немесе  жекелеген оқушылардың жетістіктері/ қиыншылықтары туралы нені анықтадым, келесі сабақтарда не нәрсеге назар аудару қажет?

Ақ Орда хандарының саясаты

Орда Ежен хан (туылған жылы белгісіз – 1253 жылы дүниеден озған) – Ақ Орданың негізін қалаған хан (1226 – 1253), қолбасшы Шыңғыс ханның немересі, Жошы ханның үлкен ұлы, қазақ хандарының арғы атасы. Орда Ежен 1236 – 1242 жылы моңғолдардың батысқа жасаған барлық жорықтарына белсене қатысты. Жошы ұлысы екі қанатқа бөлінгенде сол қанатын Орда Ежен, оң қанатын Бату хан басқарған.

Ұрыс хан - 1361-1376 жылдары билік еткен Ақ Орданың ханы.Ұрыс ханның билігі кезінде Ақ Орда Алтын Ордадан бөлініп, тәуелсіз хандық болып жарияланды. Ақ Орда Орыс хан тұсында едәуір нығаяды. Әйгілі тарихшы Қадырғали Жалайырдың айтуынша Орыс хан өз заманының қуатты да құдіретті, батыл билеушісі болған.Ол ең алдымен Ақ Орданың саяси тәуелсіздігін нығайтуға мейлінше күш жұмсады. Оның сыртқы саясатын негізінен  ӘмірТемірдің шапқыншылық жорығына тойтарыс беруге бағытталды. Ал ішкі саясаты Ақ Орданың экономикасын өркендетіп, мемлекеттік қуатын арттыруды көздеді, ол ең алдымен Сырдария алқабындағы отырықшы егінші аймақтардың егін шаруашылығын өркендетуге және осы өңірдегі шаруашылық, мәдениет орталығы болған қалаларды көркейтуге баса мән берді.

Барақ хан 1423-1428 жылдары билік құрған Ақ Орданың ең беделді хандарының бірі болды. Ол Сырдария бойындағы қалаларды қайтарып алу үшін Әмір Темірдің ұрпақтарымен күрес жүргізді. Барақ-Ақ Орданың соңғы ханы.