Адамдардың күзгі еңбегі (дүниетану 1-сынып)

Бекітемін:                  Мулдагалиева С.Х.

Пәні:  Дүниетану

Күні:  15.12.2015.

Сабақтың тақырыбы: Адамдардың күзгі еңбегі

Сабақтың мақсаты:

1.     Адамдардың күзгі еңбегі туралы мағлұмат беру

2.     Адам, қоғам, табиғат арасындағы байланысты және қоршаған орта туралы ұғымдарды дамыту.

3.     Оқушылардың еңбекке және табиғатқа қамқорлық пен қарау көзқарасына тәрбиелеу.

Әдіс – тәсіл. Сұрақ – жауап, әңгімелесу, талдау.

Көрнекілік: күзгі адамдардың еңбегі туралы суреттер, әр түрлі сабаққа байланысты плакаттар т.б.

Сабақтың барысы:

1.     Ұйымдастыру

2.     Психологиялық дайындық

Алақай – ау алақай!

Алақай – ау алақай!

Бұдан былай мен енді,

Емеспін жай балақай!

Осыдан да көлемді,

Оқи алам өлеңді.

Бардым бүгін мектепке

Оқушымын мен енді. – Жарайсыңдар.

·        Балалар, сабаққа қай мезгілде келеміз?

·        Күз.

3.     Үй тапсырмасын тексеру.

·        Өтілген тақырыптарға шолу

Симантикалық карта

	Тірі табиғат	Өлі табиғат
Күн		+
Тау		+
Адам	+
Тас		+
Саз		+
Жануар	+
Құм		+
Өсімдік	+
Су		+
Ауа		+
Құс	+

• Өлі табиғатқа нелер жатады?    -    Күн, ауа, су, тау, құм, тас, саз
• Өлі табиғат заттар несімен ерекшеленеді?  -   Өлі табиғат заттары қоректенбейді, өспейді, көбеймейді.
• Тірі табиғатқа нелер жатады?  -  Тірі табиғатқа өсімдіктер, жануарлар, адамдар, құстар жатады.
• Тірі табиғатқа жататындар тіршілік жасай ма?  -  Олар көбейеді, өседі, тіршілігін тоқтатады.
• Тірі табиғат өлі табиғатсыз тіршілік ете ала ма?   -  Тіршілік ете алмайды.

·        Жеміс – жидектердің, көкөністердің суреттерін көрсетіп, бұлардың атауларын сұрау

• Бақта нелер өседі?  -    Жемістер мен жидектер.
• Бақшада нелер өседі?   -   Көкіністер 
• Балалар, жеміс – жидектерді, көкөністерді қай уақытта егеді? - Көктемде
• Қай мезгілде күтіп баптайды? – Жазда
• Қашан жинайды? – Күзде
• Қыс, Көктем, Жаз, Күз бұлар нелер? – Жыл мелгілдері
• Әр жыл мезгілінің ерекшеліктерін атап берейікші

·        Қыста қар жауады, күн аяз болады, адамдар қалың киінеді.....

·        Көктемде қар ериді, адамдар жеңіл киінеді, құстар оралады, ағаштар бүршік атады......

·        Жазда күн жылы, адамдар суға түседі, демалады......

·        Күзде күн суытып жиі жаңбыр жауады, ағаштар жапырақтарынан айырылады, жапырақтар сары түске боялады.

4.     Жаңа сабақты хабарлау.

• Бұл суретте жылдың қай мезгілі бейнеленген?  -  Күз
• Күз мезгіліндегі ауа райын бақылау белгілерін айтайық (шартты белгілер көрсетіліп, оларды атау)
• Балалар, ата – бабаларымыз ауа райын бақылаған кезде жан-жануарларды, құстарды қарап – ақ біліп отырған.

ҚОЙ

—    қысты күні қорадан ерте өргізерде шықпай шегіншектеп, маңырап, шулай берсе, ауа райы бұзылады;

—     қыс басында қора қабырғасын жиектеп шашырай жатса, қыс қаһарсыз жұмсақ болар;

—     тұяғымен төсін жиі қасыса, сойғанда қарын түгі қалың болса, қыста қар қалың болар;

—    жүні қобырап, дымқыл тартса, жиі-жиі пысқырынса, лақ, қозы секендеп ойнақтаса, сақа қойлар құлағын қаққыласа, жаңбыр жауар;

ЖАЛПЫ ҚҰСТАР

—     көңілдене сайраса — келер күн ашық;

—     жыл құстары топ-тобымен бір мезгілде оралса, көктем тез кіреді;

—     жер бауырлап ұшса, ауа райы бұзылады;

·         Күзде ағаштар несімен айырылады? – Жапырағынан

• Әрине ағаштардың бәрі жалаңаштанып жапырағынан айырылады.
• Олар қандай түске боялады? Қызғыш, сары түске енеді.
• Осы жапырақтарды жабайы аңдар не істейді? Астарына төсейді.
• Күзде құстар қайда кетеді? Жылы жаққа.
• Жылы жаққа кеткен құстарды не дейміз? «Жыл құстары» дейміз.
• Күз туралы тағы не білеміз? -  Күн суытады, жылы киім киеді.
• Күзде адамдардың еңбегі туралы не білеміз? - Астық жинайды, бақшаны жинайды.
• Малға дайындық қалай жасайды? - Қораларын жөндейді, жылы қораға кіргізеді.

5.     Сергіту сәті

Кіріспе сөзі: Күзде көптеген жұмыстар жүргізіледі соған тоқталайық.

-  Адамдар не істейді?

- Қысқа дайындық жасайды

- Отбасында саяжайларда  жеміс  пен жидектерді қайнатады және тұздайды

- Мал қораларын жөндейді, азық сақтайтын қоймаларын, шөбін дайындайды, картоп, сәбіз, пияздарын салады.

6. Кітаптан мәтінді оқып беру, талдау.

7. Кітаптағы суретпен жұмыс.

«Қыстың қамын жазда ойла». Өздеріне оқытып, мағынасын ашу.

·        Жаз бойы бос жүрме еңбектену керек, еңбегіңнің жемісін қыста қиналмай жеп, рахатқа батасың.  Жалқау болмау керек.

-         Әбу Сарсеновтың өлеңін бір оқушыға оқыту талдау

8. Дәптермен жұмыс – Күзге байланысты бір нәрсенің суретін салу

9. Қорытынды:

·        Көкөністер мен жемістерді бақ пен бақшаға орналастыру арқылы тапсырманы орындату.

·        Балалар, орнымыздан тұрайық, мына өлеңді хормен айтайық.

Айналаңды қоршаған

Табиғатты сүйе біл.

Қауіп қатер төнсе оған,

Қамқорға алып сүйе біл.

10. Үйге тапсырма

-         Мәтінді оқу, түсінігін айту

-         Әбу Сарсеновтың өлеңін жаттау

-         Берілген суретті аяқтау

·        Мадақтау