Қаныққан көмірсутек. Метан қолданылуы.

                                                                            Сабақ жоспары                 

   Пәні:         химия

   Сынып:    9-сынып

Сабақ өтілетін күні:  .04.2015
Сабақ тақырыбы	Қаныққан көмірсутек.Метан
Жалпы мақсаттар	Көмірсутектердің гомолгтық қатары- алкандар және қатардың жалпы  формуласы, құрылымдық формулалары жөнінде  түсінікті дамытады. Кеңістіктегі пішіні, гомолгтар, алкандар, т.б. жаңа түсініктерге анықтама береді.
Түйінді идеялар	Проблемалық сұрақтар қою арқылы оқушыларды сыни тұрғдын ойлауға үйрету.Қаныққан көмірсутектердің гомолгтық қатарын алкандардың жалпы формуласын пайдалана отырып  жатқа айта және жаза білу.
Әдіс- тәсілдер	·        миға шабуыл ·         сұрақты ұстап ал ·          «БКТЗО» кестесі ·         семантикалық карта.
Көрнекіліктер	Метан молекуласы моделінің шарөзекті моделі, стикерлер, маркерлер, қаламдар,  АКТ, смайликтер, қима қағаздар, рефлексия парағы.
Дереккөздер	Н.Нұғыманов, Р.Жұмаділова, Р.Қаржасбай. Әдістемелік нұсқау.Н. Нұрахметов, К.М.Жексембина, Н.А. Заграничная, Ә.Е.Темірболатова, К.А. Сарманова химия.9-сынып. Оқулық. Алматы «Мектеп»2013.Асхат Әлімов. Интербелсенді әдістемені ЖОО- да қолдану мәселелрі.
Оқыту нәтижелері	Көмірсутектің ең қарапайым өкілі – метанды мысалға ала отырып қаныққан деген ұғымды анықтайды.Кеңістік моделін, құрылымдық формуласын түсінеді. Түсінікті бекіту мақсатында  этанды мысалға ала отырып, оның құрылымдық фомуласын келтіреді. Пәнаралық байланысты пайдалана отырып метанның қалай түзілетінін, шалшық газы деп аталу себебін  түсінеді.Метан мен этанның  құрамындағы айырмашылығы (-СН2) айырмасы, ұқсастықты (екеуі де көміртек пен сутектен құралған) оқушылар өзі табады.
Сабақ кезеңдері	Уақыты	Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті
1-кезең. Қызығушылықты ояту:	7-мин.	«Көршінің портреті» 383 бет.стратегиясы арқылы сергіту сәтін ұйымдастыру.	Жұптасып жұмыс жасап, бір-біріне жағымды көңіл-күй сыйлау.
		Алкан және Алкен деп шағын топтарға топтастырылады. 1-топ. Метан, этан, пропан. 2-топ. Этен,пропен, бутен.	Алкандар қатарына – метан, этан, пропан, ал алкендер тобына – этен, пропен, бутен өкілдеріне байланысты топтарға  орналасып отырады.
		«Сұрақты ұстап ал». 71 бет. Үй тапсырмасын тексеру. Қосымша 1.	Оқушылар сұрақтарға жауап беру арқылы өтілген тақырыпты еске түсіріп, туралы алған  білімдерін нақтылай түседі.
Формативті бағалау: «Блоб ағашы» Оқушылар өтілген тақырып бойынша өздері түйін шығарып, Блоб ағашының бұтақтарына іледі мұғалім оқып, жауап алады.
2-кезең. Мағынаны ажырату.	17-20 мин.	«Шалшық газы» бейне ролик көру. «Миға шабуыл» 1.Қаныққан көмірсутектердің ең қарапайым өкілі? 2. Шахтерлердің қас жауы деп не себептен атаған? 3. Метан кездесетін жерлерде және метанмен жұмыс істегенде қандай қауіпсіздік шараларын сақтау қажет? 1-    топ:Метанның табиғатта кездесуі, қасиеттері. 2-    топ: Метанның қолданылуы және гомолгтары. Мәтінді оқи отырып метанның табиғатта кездесуі, физикалық және химиялық қасиеттері, метан мен оның туындыларының қолданылуы, метанның гомолгтарындағы айырмашылықтарында қандай байланысы барын анықтау. СТО тұрғысынан ойлану, бірлесіп жұмыс жасау, қарым- қатынас орнату. Постер қорғау.Метан мен этанның моделін құрастыру. Қосымша 2.Кестемен жұмыс. Семантикалық карта	Оқушылар мәтінді оқи отырып, берілген үлестірмелі материалдардың ішіндегі сұрақтарға жауап іздей отырып постерлерін қорғайды.Метан мен этанның  моделдерін құрастырып жібереді.Өнім жасайды, қорғайды. Метанның гомолгтық қатары Молекула лық  формуласы Тармақталған көмірсутектердің құрылымдық формуласы С2 Н6 СН4 С3Н8 С4 Н10 Метан Этан Пропан Бутан
Формативті бағалау. «Мадақтау сэндвичі»
3-кезең. Ой-толғаныс:	10 мин.	Топтарға тапсырма. «БКТЗО» кестесі Кестенің орындалу барысын бақылау.	Қаныққан көмірсутек метанның табиғатта кездесі мен қасиеттері, қолданылу салалары, гомогтарын қатыстыра отырып кестені толтырады.
		Б Ол туралы мен не білемін? К Нені білгім келеді? Т Көбірек ақпаратты мен қайдан аламын? З Мен нені зерделеуім керек? О Одан әрі не істеу керек? Ол қаныққан көмірсутектердің Ең қарапайым өкілі.Жақсы жанады, айырылу және орынбасу реакцияларына қатысады. Метан табиғатта қалай түзіледі және қайда кездеседі? (метан табиғатта өсімдік пен жануар организмдері қалдықтарының ауасыз жерде ыдырауы нәтижесінде түзіледі) Қосымша әдебиет терден, Ғаламтор ақпарат тарынан. Шахтадағы қопарылыстың көбі метанның жиналуынан болып, адам өміріне қауіп төндіретіндіктен  осы метан газы туралы ақпарат білгім келеді. Метан кездесетін жерлерде және метанмен жұмыс істегенде  қауіпсіздік шараларын сақтау керек.
		А – балаға тапсырма: Оқулық:№9 Пропанның С3 Н8: а) ауамен; ә)оттекпен салыстырғандағы тығыздығын есептеңдер.
Формативті бағалау: «Бағдаршам» бағалауы. Оқушылар метан туралы білетінін, нені білгісі келетінін, ақпаратты қайдан алуға болатынын, метан туралы тағыда нені зерттеу керектігін қосымша ақпарттан іздей отырып нақтылайды. Сіз «БКТЗО» кестесін орындай алдыңыз ба?                                                     Аты: Қызыл (Орындай алмаймын) Сары (Сенімді емеспін) Жасыл (Орындай аламын)
Үйге тапсырма	2 мин.	№ 8-9 есептер.	Метанның жану реакциясы бойынша түзілетін жылудың мөлшерін есептейді. Пропанның басқа газдармен салыстырғандағы тығыздығын есептеп келеді.
Жиынтық бағалау.	2 мин	Суммативті бағалау. Бес бармақ
Рефлексия.	3 мин.	Аты------------ Сабақ не туралы болды?------------- Бүгінгі сабақ саған ұнады ма? Бұл сабақта мен үшін не қиын болды? Бұл мен үшін неге қиын болды? Бұл қиындықтарды ненің көмегімен еңсердім немесе еңсере аламын?	Оқушылар бүгінгі сабақта ұнаған сәттерін, сабақтағы қиындықтар ол қиындықтарды ненің көмегімен ескергенін  түсіну дәрежесін бағалайды.

Қосымша 1.

1.     Көмірсутектердің жіктелуі?

2.     Органикалық қосылыстардың жіктелуі?

3.     Органикалық қосылыстарға міндетті түрде қай элемент атомдары кіреді?

4.     Қаныққан көмірсутектер құрамындағы көміртек  қандай байланыстар арқылы жалғасады?

5.     Көмірсутектің туындылары дегенміз?

6.     Алкандардың гомолгтық қатары?

7.     Алакандардың жұрнағы?

8.     Алкендердің жұрнағы?

9.     Қаныққан көмірсутектердің жалпы формуласы?

10. Қанықпаған көмірсутектердің жалпы формуласы?

11. Ароматты көмірсутектердің өкілі?

12. Қанықпаған көмірсутектердегі байланыс?

Краткое описание документа:

Сабақ өтілетін күні: 11 .04.2015
Сабақ тақырыбы	Қаныққан көмірсутек.Метан
Жалпы мақсаттар	Көмірсутектердің гомолгтық қатары- алкандар және қатардың жалпы  формуласы, құрылымдық формулалары жөнінде  түсінікті дамытады. Кеңістіктегі пішіні, гомолгтар, алкандар, т.б. жаңа түсініктерге анықтама береді.
Түйінді идеялар	Проблемалық сұрақтар қою арқылы оқушыларды сыни тұрғдын ойлауға үйрету.Қаныққан көмірсутектердің гомолгтық қатарын алкандардың жалпы формуласын пайдалана отырып  жатқа айта және жаза білу.
Әдіс- тәсілдер	·        миға шабуыл ·         сұрақты ұстап ал ·          «БКТЗО» кестесі ·         семантикалық карта.
Көрнекіліктер	Метан молекуласы моделінің шарөзекті моделі, стикерлер, маркерлер, қаламдар,  АКТ, смайликтер, қима қағаздар, рефлексия парағы.
Дереккөздер	Н.Нұғыманов, Р.Жұмаділова, Р.Қаржасбай. Әдістемелік нұсқау.Н. Нұрахметов, К.М.Жексембина, Н.А. Заграничная, Ә.Е.Темірболатова, К.А. Сарманова химия.9-сынып. Оқулық. Алматы «Мектеп»2013.Асхат Әлімов. Интербелсенді әдістемені ЖОО- да қолдану мәселелрі.
Оқыту нәтижелері	Көмірсутектің ең қарапайым өкілі – метанды мысалға ала отырып қаныққан деген ұғымды анықтайды.Кеңістік моделін, құрылымдық формуласын түсінеді. Түсінікті бекіту мақсатында  этанды мысалға ала отырып, оның құрылымдық фомуласын келтіреді. Пәнаралық байланысты пайдалана отырып метанның қалай түзілетінін, шалшық газы деп аталу себебін  түсінеді.Метан мен этанның  құрамындағы айырмашылығы (-СН2) айырмасы, ұқсастықты (екеуі де көміртек пен сутектен құралған) оқушылар өзі табады.
Сабақ кезеңдері	Уақыты	Мұғалімнің іс-әрекеті	Оқушының іс-әрекеті