Бір өлшемді,екі өлшемді массивтер.(жиымдар)

Күні :                                                             Бекітемін   ----------------------------------------------

                                                                                         Оқу ісінің  меңгерушісі 

Сабақтың  тақырыбы: Бір  өлшемді,екі өлшемді массивтер.(жиымдар)

Сабақтың  мақсаты:      

1.  Білімдік: Оқушыларға  жиымдардың  оқушыларды ілесу операторының  жазылу  тәртібімен таныстыру. Программа құруды үйрету.

2.  Дамытушылық:  әртүрлі  есептерді  беру арқылы оқушылардың   түсініктерін арттыру  арқылы білімдерін  арттыру.

3.  Тәрбиелік:  оқушыларды есеп шығару кезінде есептің  шартына байланысты оператор  мен  қызметші  сөздерді  жазуға  тәрбиелеу.  

Сабақтың типі:  интегралды сабақ

Пән аралық байланыс: математика пәні

Көрнекіліктер:  тақта, компьютер,электронды  оқулық.

Сабақтың  әдісі: Теориялық  білімді  практикада пайдалану.түсіндіру, сұрақ – жауап, есеп шығару

Сабақтың тәсілі: жаппай жұмыс, жекелей жұмыс, ауызша сұрақтарға жауап.

Сабақтың  барысы:

1.     Ұйымдастыру

2.     Өткенді  қайталау

3.     практикалық  жұмыс.компьютермен жұмыс жасау.

4.     Пысықтау

5.     Бағалау

6.     Үй  тапсырмасы

.     практикалық  жұмыс

1.13 бүтін саннан тұратын тізбектің арифметикалық ортасын табатын программа құралық.

PROGRAM ORTA;

Var

X:array [1..13] of integer;{массивті сипаттау}

I:integer;

S:real;

Begin

S:=0;

Writeln(‘бос орын арқылы 13 сан енгізіңдер:’);

For i:=1 to 13 do

Begin

Read(x[i]);{массив элементтерін енгізу}

S:=s=x[i];{массив эл-нің қосындысын есептеу}

End;

S:=s/13;{арифметикалық ортасын есептеу}

Writeln(‘s=’,s:8:4);{нәтижені баспаға шығару}

End.

Мысал 2: n элементтен тұратын нақты сандар жиымының элементтерін өсуі бойынша реттеп орналастыру программасын құралық.

Program ret;

Var

A:array[1..50] of real;{А массивін сипаттау}

K,I,j: integer;

M:real;

Begin

Write (‘элементтер саны n-ді (n<50) енгізіңдер: ’ );

Readln(n);{массив өлшемін енгізу}

For k:=1 to n do {цикл ішінде массив элем-рін енгізу}

Begin

Write(k, ‘-элементті енгізіңдер:=’);

Readln(a[k]);

End;

For k:=1 to n do

begin

i:=k;{массивтің 1-ші индексін сақтап қою}

for j:=k+1 to n do{екінші цикл ашу}

if a[j]<a[i] then{ең үлкен элементті анықтау}

begin

i:=j; m:=a[k]; a[k]:=a[i];{элементтер орнын ауыстыру}

a[i]:=m;

end;

write(‘’, a[k]:6:2);{баспаға шығару}

end;end.

Екіөлшемді а және b матрицаларының қосындысы болып табылатын s матрицасын табу керек.

Program kosu;

Var

A,b,s:array[1..3, 1..3] of real;{a,b және s матрицаларын сипаттау}

i,j:integer;

begin

writeln(‘а жиымы элементтерін босорын арқылы енгізіңдер:’);

for i:=1 to 3 do

for j:=1 to 3 do read(a[i,j]);{а матрицасын енгізу}

writeln;

writeln(‘b жиымы элементтерін босорын арқылы енгізіңдер:’);

for i:=1 to 3 do

for j:=1 to 3 do begin

read(b[i,j]); {b матрицасын енгізу}

s[I,j]:=a[I,j] + b[I,j];{а және b матрицасына қосып, s матрицасына меншіктеу}

end;

writeln(‘қосынды жиымның элементтері:’);

for i:=1 to 3 do begin

for j:=1 to 3 do write(s[I,j]);{жаңа құрылған матрицасының элем-рін баспаға шығару}

writeln;

end;

end.

Мысал 2: Өлшемі 4 х 4 нақты сандардан тұратын матрица берілген. Матрицаның ең кіші элементін табатын программа құралық.

Program matrissa;

Const n=4;

Var

A:array [1..n, 1..n] of real;{а матрицасын сипаттау}

Min,res:real;

I,j,k1,k2:integer;

Begin

Writeln(‘Матрица элементтерін босорын арқылы енгізіңдер:’);

For i:=1 to n do

Begin

For j:=1 to n do read(a[I,j]);{А матрицасын енгізу}

Writeln;

End;

Min:=a[1,1];{1-ші элементті ең кіші деп сақтап қоямыз}

k1:=1; k2:=1;{1-ші элементтің индекстерін сақтап қою}

For i:=1 to n do

For j:=1 to n do begin

If min>a[I,j] then begin{ең кіші элементті анықтау шарты}

Min:=a[I,j];{егер ағымдық эл.кіші болса,min-ді ауыстырамыз }

K1:=I; k2:=j;{сәйкесінше, индекстеріде ауысады}

End;

End;

Writeln(‘ең кіші элемент=’,min:6:2,’бол’,k1:2,’-жолдажәне’,k2:2,’-бағанада орналасқан’);{минимальды эл.баспаға шығару}

End.