"Функция және оның өмірдегі мәні" 9 сынып

Кенжекол жалпы орта білім беретін мектеп

Факультативтік курс

Тақырыбы: «Функция және оның өмірдегі рөлі»

Сынып:9

 (17 сағат)

                                               Құрастырған:        Адамова А.Т

                                                                   математика пәні мұғалімі

2015 жыл

Түсінік хат

         Оқушының бірыңғай ұлттық тестен алған математика пәні бойынша нәтежиесі Қазақстандағы орта білім жүйесінің сапасы болатыны айдан анық..
         Олардың көпшілігі функцияның графигін тұрғызуда қиналады.Мектеп оқулығында функцияның анықталу облысын табу есебінің саны да түрі де көп болғандықтан, оқушылар функцияның анықталу облысын табуды жақсы жаттығып меңгереді, ал функцияның мәндерінің облысын табу есептері аз кездесіп, шешу жолы да қарастырылмағандықтан, нашар меңгереді. Сондықтан кейбір жағдайда функцияның мәндерінің облысын тап десе, оған кері функцияның анықталу облысын тауып, есепті шешкен тиімді.

      Курстың өзектілігі: ұлттық біріңғай тесте, түріндегі бөлшекті – рационал функциялардың мәндерінің облысын табыңдар деген есеп кездеседі. Осындай есептердің шешу жолы оқулықта қарастырылмайтын себепті оқушылар шеше алмайды. Осы мәселенің шешімін 9 сынып оқушыларына арнап дайындалған «Функция және оның өмірдегі рөлі» бағдармадан табуға болады. Аптасына – 0,5 сағат, жалпы саны – 17 сағатқа есептелген. Бағдарлама математика пәні тереңдетіліп оқытылатын сыныптар бағламасын негізге алып құрастырылған. Сонымен қатар олимпиадаға қатынасатын оқушылардың да талап тілектері ескерілген.
         Жеке мен жалпының арасындағы байланыс құрылымдық ұқсастық пен ерекшелікті салыстыру арқылы анықталды және ол ой желісін дамытатын негізгі «құрал» болғандықтан бағдармада қамтылған мәселелер құрылымдық анализ тұрғысынан баяндалады. Мұның өзі бір класстың бірнеше ұғымдарын бірден қарастыру және жеке мен жалпыға ортақ қасиетті тереңірек түсіну мүмкіндігін туғызып, оқушылардың ұғыну қабілетін арттыруға себепкер болады.

Курстың мақсаты – оқушыларға математикалық білім мен білік жүйелерін дамыту, бекіту, ізденіс жолдарына бейімдеу  және оқушылардың дүниетанымын кеңейтіп, шығармашылық талантына жол ашу,жалпы білім деңгейін көтеру, шығармашылық іс-әрекетін дамыту.

Курсының міндеттері:

-оқушылардың математикалық қабілеттерін, іздену дағдыларын арттыру;

-математикалық ойлауын тереңдету;

- ғылыми-көпшілік әдебиеттерді өз беттерімен пайдалана білуге үйрету;

- математиканы ғылым мен техникада , өмірде пайдалана білу;

-қабылданатын ақпараттарға өз бетімен сын көзбен қарай білу;

-математикалық мәтіндерде кездесетін қиындықтарды жеңе білуге, өзін-өзі жұмыс  істеуге мойындатуға үйрету;

-оқушыларды ауызша және жазбаша математика тіліне үйрету;

-оқушыларды математика бойынша алған білім, дағдыларын оқу және өз бетімен білім алу барысында белсенді түрде пайдалана білуге үйрету.

Оқыту мазмұны курстың мазмұндық желісіне сәйкес бөлінген. «оқу материалдарын  тақырыптық жоспарлау» бөлімі бөлінген курс материалдарының тізбегінен тұрады және оларды оқытуға жұмсалатын сағат сандары көрсетілген. Оқу материалдары тереңдетілген және кейбірі кеңейтілген теориялардың практикалық қосымшалармен таныстыру өрісі ұлғаяды.Қиындығы жоғарғы мазмұндағы есептер көптеп шығарылады.

Бақылау критериі әрбір тарау тамамдалған соң, оқушылар бағдарлама  бойынша қорытынды  сынақ тапсырады .

 Білім беру жүйесіндегі курстың орны математикалық мәтіндерде кездесетін қиындықтарды жеңе білуге, өзін-өзі жұмыс істеуге үйрету және алған білім дағдыларын оқу мен өз бетімен білім алу барысында белсенді түрде пайдалана білуге үйрету.

Сабақтың жүргізілу әдістері: лекция, практикалық сабақ, зерттеу және іздену.

  Күтілетін нәтиже: оқушылардың білім-білік дағдыларының артуы

Курстың мазмұны: жиын, жиындарға амалдар қолдану, функция және оның берілу тәсілдері,бөліктеліп берілген тәсілдері, қарапайым функцияның графиктері: сызықтық, , функциялар және оның графиктері, Х²+ pX +q квадраттық функцияның р және q коффициенттерінің қатысты қасиеттері, квадраттық функциямен өрнектелетін мысалдар,бөлшек-сызықты функция және оның графигі,күрделі функцияның анықталу облысын табу, функцияның жалпы қасиеттері: тақ және жұп функциялар, өспелі және кемімелі функциялар, максимум және минимум нүктелер, берілген аралықтағы функцияның ең үлкен және ең кіші мәні,кері функцияның графигі, берілген есептегі ең үлкен және ең кіші мәнді табуға квадраттық функцияның қасиетін қолдану, кез келген бұрыштың тригонометриялық функциясы,тригометриялық функцияның қасиеттері, периодты функциялар, функцияның мәндерінің облысын табу: функцияның графигін пайдалану, аналитикалық талдауды қолдану, функцияның шектелгендігін пайдалану, қосынды функцияның графигі, көбейтінді функцияның графигі, күрделі функцияларды зерттеу және оның графигін тұрғызу, функцияның әртүрлі қасиеттері, функционалдық теңдеу.

Курсты оқу нәтижесінде оқушы келесі білім – білік дағдыны меңгереді:

-оқушылардың математикалық қабілеттері, іздену дағдылары артады;

-математикалық ойлауы тереңдейді;

-ғылыми-көпшілік әдебиеттерді өз беттерімен пайдалана біледі;

-математиканы ғылым мен техникада , өмірде пайдалана біледі;

-қабылданатын ақпараттарға өз бетімен сын көзбен қарай біледі;

-математикалық мәтіндерде кездесетін қиындықтарды жеңе біледі , өзін-өзі —жұмыс   істеуге мойындатады;

-ауызша және жазбаша математика тілін үйренеді;

-математика бойынша алған білім, дағдыларын оқу және өз бетімен білім алу -барысында белсенді түрде пайдалана алады;

-функцияның анықталу және мәндерінің жиынын табудың әртүрлі тәсілдерін меңгереді.

Бағдарлама курс бойынша

/аптасына 0,5 рет, барлығы 17 сағат/

МАЗМҰНЫ:

№	Сабақтың тақырыбы	Сағат саны	Мерзімі		Ескерту
			Нақты	Факт
1	Жиын. Жиындарға амалдар қолдану.	1
2	Функция және оның берілу тәсілдері.	1
3	Бөліктеліп берілген тәсілдері.	1
4	Қарапайым функцияның графиктері: сызықтық,	1
5	Функциялар және оның графиктері.	1
6	Х2+ pX +q квадраттық функцияның р және q коффициенттерінің қатысты қасиеттері.	1
7	Квадраттық функциямен өрнектелетін мысалдар.	1
8	Бөлшек-сызықты функция және оның графигі	1
9	Күрделі функцияның анықталу облысын табу.	1
10	Тақ және жұп функциялар	1
11	Кері функцияның графигі.	1
12	Берілген есептегі ең үлкен және ең кіші мәнді табуға квадраттық функцияның қасиетін қолдану.	1
13	Кез келген бұрыштың тригонометриялық функциясы. Тригометриялық функцияның қасиеттері. Периодты функциялар.	1
14	Функцияның мәндерінің облысын табу:
	1) функцияның графигін пайдалану	1
	2) аналитикалық талдауды қолдану
	3) функцияның шектелгендігін пайдалану
15	Қосынды функцияның графигі.Көбейтінді функцияның графигі.	1
16	Күрделі функцияларды зерттеу және оның графигін тұрғызу.	1
17	Функцияның әртүрлі қасиеттері.Функционалдық теңдеу.	1

Әдебиеттер:

1) «Сборник задач по алгебре 8 – 9» М. Л. Галицкий и др.

2) «Математические олимпиады школьников –9-10» Л. П. Купцов и др.

3) «Зарубежные математические олимпиады» Конягин С. В. и др.

4) «Функцияны зерттеу» М. Е. Есмұқанов

5) «Алгебра – 9» под редакции Н. Я. Виленкина

6) «Математика және физика» журналдары

7) «Пособие для подготовки к единому национальному тестированию (ЕНТ ) по математике» Рустюмова И. П. И др.

9) «Задачи всесоюзных математических олимпиад» Васильев Н.Б. и др.

10) «Задачи математических олимпиад» Ажгалиев О.А., Отеш А.К.

11) «Задачи республиканских олимпиад по математике» Гриншпун Э., Якушика М.