"ХVI-XVII ғасырлардағы Қазақстанның материалдық және рухани мәдениеті"

                                                    Бекітемін:                                                                                                                                                                                                                                                                              

Күні
Пәні		Орта ғасырлардағы Қазақстан тарихы
Пән мұғалімі		Испанова Рахима Алламбергеновна
Сабақ реттік №
Сыныбы		7
Сабақтың тақырыбы:		ХVІ ғасырдағы Қазақстан мәдениеті
Сабақтың мақсаты:		1.Оқушыларды ХҮІ-ХҮІІ ғасырлардағы Қазақстанның материалдық және рухани мәдениетімен, олардың жыл мезгілдерін бақылау тәжірибесімен, жерлеу дәстүрімен жан-жақты таныстыру; 2.Сабақ барысында оқушылардың тарихи танымдық, ойлау, талдау, салыстырып, қорытынды жасау қабілеттерін дамыту; 3.Оқушыларды өз  елінің тарихын, тілін, дінін, ұлттық құндылықтарын құрметтеуге, Отанын сүюге, ұлтжандылыққа тәрбиелеу
Сабақтан күтілетін нәтиже		Өз ойын еркін жеткізуге үйренеді. Өзіне-өзі мақсат қоя алады, мақсатқа жету жолын қарастыра алады. Мұғаліммен бірге жұмыс жасай алады. Өз пікірін айтып, өзгенің пікір тыңдап, тиімдісін таңдай алады. Өзіне керекті мәліметтерді жинақтай алады, салыстырып, қорытындылайды. Оқушы есіне түсіріп тақырыпты пысықтай алады. Өз ойын еркін жеткізуге тырысады.
Белсенді оқыту әдістері		Оқыту мен оқудағы жаңа әдіс тәсілдер (Топтық, жеке) СТО,ұжымдық тәсіл- әдістер.
Дереккөздер		Оқулық  «Атамұра» баспасы 2015 ж.
Көрнекілік		Қағаз ,қалам, суреттер, кесте, карта.
Сабақтың кезеңдері	Әдістеі	Уақыты	Мұғалімнің іс әрекеті	Оқушының іс әрекеті
Ой толғау Ұйымдастыру Қызығушы лығын ояту Ой толғау	Жеке Шатық шеңбері Көпір жасау	2мин 10 мин	Сәлемдесу,оқушының зейінін сабаққа аудару Оқу құралын тексеріп түгендеу, сабаққа дайындығын тексеру. Сыныпта жағымды ахуал орнатуға ықпал ету.  Балалар бүгінгі біздің жаңа  сабағымыздың тақырыбы; « ХVІ ғасырдағы Қазақстан мәдениеті» 1.Балалар бүгінгі сабағымызда алғашқы адамдардың мекен жайы, үйі қандай болды?Олар қайда өмір сүрді? Осындай сұрақтар сендер үшін өте қызықты. Жалпы ертеде адамдарда қәзіргідей баспана болған жоқ.Олар жер кепелерде, үңгірлерде, тауқуыстанында мекен етті. Бұл кезде баспаналарды салу үшін саз,тас,ағаштарды пайдаланады. Бертін келе қола дәуірінде көшпелі мал шаруашылығы дамуына байланысты киіз үй пайда болды.     Материалдық мәдениет Қазақтарда тұрғын үйдің екі түрі болды. Қандай екен тұрғын үйдің түрлері? Жазды күні жеңіл киіз үйлерде тұрса, қыстыкүні жер үйде, шымнан, балшықтан немесе тастан салынған жылы үйде тұрды. Жазғы үйдің  неше түрі болды?  Халқымызда отбасы-неке  қатынастарында құда түсу, қыз ұзату, келін түсіруде ертеден келе жатқан көптеген әдет-ғұрып, кәделер сақталған. Қазақ келіндері «ат тергеу» ғұрпы бойынша үйдің үлкен кішілерінің аттарын атамай, оларға басқаша ат қояды (мырза аға, ерке бала, аппақ қыз т.б.). Мұның өзі қазақ қоғамындағы үлкенді сыйлаудың , құрмет көрсетудің белгісі. Қазақтың қонақжайлылығы да рухани байлығын көрсетеді. 1.      Қазақ жерінде ислам дінінің нығаюы. Түрік ғалымы Сейфи қазақтардан 200 мыңнан астам адамның ислам дінін ұстанғандарын атап өткен. Орта ғасырдың соңғы кезінде, 1558-1560 жылдары Қазақстанда болған ағылшын көпесі А.Дженкинсон қазақтарды «Ислам дініне сенетін халықтар»-деп жазады. Мұның бәрі қазақтар арасында ислам дінінің кең тарағандығын көрсетеді.	Сәлемдеседі   бір-біріне жақсы тілектер айтады.  Мұғалім мен оқушы бір-біріне сұрақ қойыу арқылы білу-бағалау сұрақ қойып, жауап береді. Жаздыкүні жеңіл киіз үйлерде тұрса, қыстыкүні жер үйде, шымнан, балшықтан немесе тастан салынған жылы үйде тұрды. Екі түрі болды.1.Қәдімгі кейіз үй. 2.Арба үстінде орнатылған жылжымалы үй-күйме болды.
Мақсат қою	Жеке	3мин	Жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау, оқушының мақсатты қабылдауына жағдай жасау.   Кез келген халықтың мәдениеті ғасырлар қойнауынан басталады. ХVІ-ХVІІ ғ қазақ халқының мәдениеті жерімізде өмір сүрген, қазақ ұлтын құраған рулар мен тайпалар мәдениетінің заңды жалғасы. Ол жаңа заманға сай дамып жетіліп отырды.Мәдениеттің екі түріне байланысты жетіліп отырды. Ал балалар осы тақырып бойынша тақырыпшаларды өз бетінше Топтық тапсырмада орындауға тапсырма беру.	Мұғалімнің мақсатының негізінде өзінде бүгінгі сабаққа мақсат қояды.Тыңдайды
Мағананы тану Жаңа тақырып	Топтық Сергіту сәті	5-5мин 15мин 2мин	«Мәдениет» ұғымын қалай түсінесің? 1.Материалдық мәдениет дегеніміз не? 2.Ұлттық материалдық мәдениетке не жатады? 3.Рухани мәдениет дегенді қалай түсінесің? Рухани   халқының жыл мезгілдерін бақылауы 4.Ауыз әдебиетінің түрлерін айтып, оның бір түріне талдау жасаңдар 5.Ислам дінінің қазақтар арасында таралуының қандай ерекшеліктері болды? Қандай діни жоралғылар ұстанды?  Қазақ жерінде ислам дінінің нығаюы. «Карта құрау» жаттығуы	Оқыушы жаңа сабақтың мазмұнымен танысады  Оқушы берілген тапсырмалар  ды жазады  орындайды Оқушылыр бойында сергектікті сезінеді
Ой толғаныс Қортынды Бағалау Үйге тапсырма беру	Топтық Рефлекс	3мин 2мин 2мин 1мин	Жаңа тақырыпты пысықтауға жағдай жасау  Мәдениет, искусство, art.	Оқушы есіне түсіріп тақырыпты пысықтайды Оқушы өз білген білмеген сұрақтарына жауап алады Үй тапсырмасын жазып алады
			Киім- кеншегі, одежды, of clothing
			Ұлттық тағамдар, национальный еда, notional food
			Білемін, білгім келеді, үйрендім Тапсырмаларды орындауы мен сұрақтарға жауап беруі арқалы бағаланады  Жаңа тақырыптарды түсініп оқу сұрақтарға жауап беру.Қазақ ертегілері жайлы эссе жазу.

                                           Мәдениет, искусство, art

                                         Киім кеншегі, одежды, of clothing

                                                      

                               Ұлттық тағамдар, национальный еда, notional food