Информатика пәнінен апталыққа арналған сыныптан тыс іс-шара. 7-9 сынып

«Жарысайық» кезеңі

Мәтін үлгісі:

«Компьютер» сөзі ағылшын тілінен аударғанда есептеуіш , емептеуге арналған құрылғы дегенді білдіреді. Компьютерлер есептеу операцияларының қатарларын адамның қатысуынсыз, алдын ала көрсетілген нұсқаулық – бағдарлама бойынша жүргізуге мүмкіндік береді. Есептеуіш техниканың қазіргі тарихының негізі 1943 жылы «Марк-1» машинасының дүниеге келуінен бастап қаланды. Компьютерлердің алдыңғы буындары шамдық есептеуіш машиналар болатын, олардың орнын транзисторлы электронды есептеуіш машиналар (ЭЕМ), содан кейін – интегралды сызбалар пайдаланылатын электронды есептеуіш машиналар және ең ақырында, қазіргі таңда аса үлкен интеграциялық деңгейлі сызбалар пайдаланылатын ЭЕМ басты.

Негізгі принциптері: Өзінің алдына қойылған тапсырманы орындау үшін компьютер механикалық бөліктердің орын ауыстырылуын, электрондардың, фотондардың, кванттық бөлшектердің ағынын немесе басқа да жақсы зерттелген физикалық құбылыс әсерлерін қолданады. Көбімізге компьютерлердің ең көп таралған түрі — дербес компьютер жақсы таныс.

Компьютер архитектурасы алға қойылған мәселені, зерттеліп отырған физикалық құбылысты максималды айқын көрсетіп, модельдеуге мүмкіндік береді. Мысалы, электрондық ағындар бөгеттер салу кезіндегі су ағынының үлгісі ретінде қолданылуы мүмкін. Осылай құрастырылған аналогтық компьютерлер XX ғасырдың 60-жылдары көп болғанымен, қазір сирек кездеседі.

Қазіргі заманғы компьютерлердің басым бөлігінде алға қойылған мәселе әуелі математикалық терминдерде сипатталады, бұл кезде барлық қажетті ақпарат екілік жүйеде (бір және ноль ретінде) көрсетіледі, содан кейін оны өңдеу үшін қарапайым логика алгебрасы қолданылады. Іс жүзінде барлық математикалық есептерді бульдік операциялар жиынына айналдыруға болатындықтан, жылдам жұмыс жасайтын электронды компьютерді математикалық есептердің, сонымен қатар, ақпаратты басқару есептерінің көпшілігін шешу үшін қолдануға болады.

Бірақ, компьютерлер кез келген математикалық есепті шеше алмайды. Компьютер шеше алмайтын есептерді ағылшын математигі Алан Тьюринг сипаттаған болатын.

Орындалған есеп нәтижесі пайдаланушыға әр түрлі енгізу-шығару құрылғыларының көмегімен көрсетіледі, мысалы, лампалық индикаторлар, мониторлар, принтерлер және т.б.

Компьютер — жай ғана машина, ол өзі көрсетіп тұрған сөздерді «түсінбейді» және өз бетінше «ойламайды». Компьютер тек қана бағдарламада көрсетілген сызықтар мен түстерді енгізу-шығару құрылғыларының көмегімен механикалық түрде көрсетеді. Адам миы экрандағы көріністі қабылдап, оған белгілі бір мән береді.

Жұмбақтар:

1.Бір сарайда тұрады екен,

 Бес атаның балалары.

 Қыдырмашы біреуі

 Бір  күн барда,бір күн жоқ.

 Соны есепке алсақ,

Ұзын саны жүз жеті.

                                                               (Пернелік)

2. Пернетақта ауылында тұратын,

    Пернелік деген   атаның

    Бар екен 12 ағайынды

    Немерелері алғашқы.

    Есімдері де өздерінің бір қызық,

    Тек қана «F» (эф) әріпінен басталады.

                       (функционалдық пернелер)

3. Экранның бетінде оның тұрағы,

    Қашан болсын жыпылықтап тұрады.

                                                               (меңзер)

4. Төртбұрышты әйнек

    Тұнып тұрған әлем

                                         (монитор)

5. Кемірушіге ұқсайды сырт бейнесі

    Түсі оның сұр құйрығы ұзын

    Ойланып білгіш болсаң жауап берші

    Қалай деп аталады оның аты

                                                    (тышқан)

6. Ұзынтұра Жалқаубек

    Тұрмай ылғи жатады

    Қозғала қалса  артынан

    Ешбір белгі қалмайды

                                                 (бос орын)

7. Бұтақ бойында мың бір инесі

    Компьютер жаны  мекені

                                                  (кактус)

8. Ақпарларды қағазға шығарады

    Бұл құрылғы қалай деп аталады?   (принтер)

9. Биологияда бұл паразит

    Көзге зорға көрінер

    Информатикада өлшем бірлік

    Ақпараттарды өлшер                         (бит)

10.Егер білсең айта ғойшы

     Бұл қандай құрылғы

     Ақпаратты қағаздағы

     Компьютерге енгізеді?

                                           (сканер)

• 1 слайд

  Информатика жүйріктері
  сайысы
  

• 2 слайд

  Мақсаты:
  Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтары мен ынтасын арттыру, теориялық, шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту, ұжымдық жұмыс жасауын және өз ойын еркін жеткізе білу, өткенді шапшаң еске түсіру дағдыларын қалыптастыру. Шыдамдылыққа, әділдікке , жылдамдылыққа жетелеу.
  

• 3 слайд

  
  
  Сайыс кезеңдері
  Қорғайық
  Сұрайық
  Түзейік
  Орындайық
  Табайық
  Жарысайық
  Реттейік
  

• 4 слайд

  Қорғайық
  

• 5 слайд

  Сұрайық
  

• 6 слайд

  “Принтер” тобының сұрақтары
  

• 7 слайд

  WordPad мәтіндік
  редакторын іске қосу
  командаларының реті қандай ?
  Пуск - Все программы – Стандартные - WordPad
  Дұрыс жауабы
  

• 8 слайд

  Модельдеудің қанша
  түрі бар?
  3 түрі бар: материалдық, ақпараттық, компьютерлік
  Дұрыс жауабы
  

• 9 слайд

  Телефон желісі арқылы
  басқа компьютерлерге
  мәлімет алмасуға қажетті құрылғы?
  Модем
  Дұрыс жауабы
  

• 10 слайд

  Мәтіндік және графикалық
  информацияны
  компьютерден шығару құрылғысы?
  Принтер
  Дұрыс жауабы
  

• 11 слайд

  Меңзердің сол жағындағы
  әріптерді өшіру пернесі
  DELETE
  Дұрыс жауабы
  

• 12 слайд

  Ақпараттың
  өлшем
  бірліктері?
  Бит, байт
  Дұрыс жауабы
  

• 13 слайд

  Ақпарат енгізуге арналған
  негізгі құрылғы?
  Пернетақта
  Дұрыс жауабы
  

• 14 слайд

  Компьютердің негізгі
  қанша құрылғысы бар?
  4 құрылғысы бар: тышқан, пернетақта, жүйелік қорап, монитор
  Дұрыс жауабы
  

• 15 слайд

  Ашылған бағдарламаны қай
  командалар арқылы
  жабуға болады?
  Файл-Выход
  Дұрыс жауабы
  

• 16 слайд

  Paint графикалық редакторын
  қалай іске қосамыз?
  Пуск – Все программы – Стандартные - Paint
  Дұрыс жауабы
  

• 17 слайд

  “Жүйелік қорап” тобының сұрақтары
  

• 18 слайд

  Сөз арасында бос орын қалдыру
  үшін қай пернені басамыз?
  Space /Пробел/
  Дұрыс жауабы
  

• 19 слайд

  Paint графикалық редакторында
  қанша құрал бар?
  16 құрал бар
  Дұрыс жауабы
  

• 20 слайд

  Вирустың кері әсерін
  жоятын программа?
  Антивирус
  Дұрыс жауабы
  

• 21 слайд

  Microsoft Office Word
  бағдарламасын
  қалай іске қосамыз?
  Пуск – Все программы – Microsoft Office - Microsoft Office Word
  Дұрыс жауабы
  

• 22 слайд

  Монитордың атқаратын
  қызметі қандай?
  ақпараттарды экран бетіне шығарады
  Дұрыс жауабы
  

• 23 слайд

  Дыбыс шығаратын
  құрылғыны ата
  Колонкалар немесе динамик
  Дұрыс жауабы
  

• 24 слайд

  Компьютердің атасы деп
  кімді атаған ?
  Ч. Бэббидж
  Дұрыс жауабы
  

• 25 слайд

  Жазылған мәтінді қағаз
  бетіне басып шығару
  үшін қандай
  командаларды орындаймыз?
  Файл - Печать
  Дұрыс жауабы
  

• 26 слайд

  Компьютердің жылдамдығын
  арттыратын құрылғыны ата?
  Жедел жад
  Дұрыс жауабы
  

• 27 слайд

  Пернетақтаның атқаратын
  қызметі қандай?
  мәтін теруге арналған құрылғы
  Дұрыс жауабы
  

• 28 слайд

  “Пернетақта” тобының сұрақтары
  

• 29 слайд

  Жазылған құжатты
  сақтау үшін қандай
  командаларды орындаймыз?
  Файл - Сохранить
  Дұрыс жауабы
  

• 30 слайд

  Ақпаратты өңдеу
  құрылғысы
  Процессор
  Дұрыс жауабы
  

• 31 слайд

  Қарапайым есептеулер
  жүргізетін программа
  Калькулятор
  Дұрыс жауабы
  

• 32 слайд

  Сурет салуға арналған
  бағдарламаны ата?
  Paint графикалық редактор
  Дұрыс жауабы
  

• 33 слайд

  Меңзердің сол жағындағы
  әріптерді өшіру пернесі?
  delete
  Дұрыс жауабы
  

• 34 слайд

  Ақпараттың
  өлшем бірліктері?
  Бит, байт
  Дұрыс жауабы
  

• 35 слайд

  Ақпараттық процестерді
  жүзеге асыратын негізгі құрал
  компьютер
  Дұрыс жауабы
  

• 36 слайд

  ЭЕМ-мен жұмыс жасау
  кезінде экраннан
  қандай қашықтықта
  отыру керек?
  60 – 70 см
  Дұрыс жауабы
  

• 37 слайд

  Компьютер
  ауруы
  вирус
  Дұрыс жауабы
  

• 38 слайд

  «Ас-адамның арқауы»,
  ал компьютердің асы...
  ток
  Дұрыс жауабы
  

• 39 слайд

  Түзейік
  

• 40 слайд

  Мәтін үлгісі
  1 мәтін: Бір бала компьютерде қалай жұмыс істегені
  жайлы әңгіме жазыпты. Ол әңгімені оқып,
  оның неше қате жібергенін анықтаңдар.
  
  Мен компьютермен жұмыс істегенде, міндетті
  түрде монитор мен сканерді
  іске қосамын. Тышқанмен әріптерді
  теріп, сурет салу керек болса, сканерді пайдаланамын. Компьютерге дайын мәтінді қолдан енгізбеу
  үшін джойстикті қолданамын. Ал мәтінді
  басып алу үшін жүйелік блокқа қағаз саламын.
  Принтер арқылы әндерді тыңдап,
  динамик деп аталатын бейнекамерада
  құжаттарды сақтаймын
  

• 41 слайд

  Мәтін үлгісі
  2 мәтін: Мен компьютерде жұмыс
  істегенді ұнатамын.
  Меніңше, сурет салу үшін ең ыңғайлы
  программа Word графикалық редакторы шығар.
  Ол арқылы мен тек сурет салып қана қоймай,
  оның кез келген бөлігін бояймын.
  Оған қоса осы программа арқылы мәліметтерді
  есте сақтаймын. Өз жұмысымның
  нәтижелерін мен векторлық
  .bmp форматында сақтаймын.
  

• 42 слайд

  4 кезең
  «Орындайық»
  

• 43 слайд

  Бұл кезеңде топтарға “8 - наурыз Халықаралық әйелдер күніне арнап” құттықтау хат жасау тапсырылады. Құттықтау хатқа арналған керекті көрнекіліктер компьютердің Жұмыс аймағында /Рабочий стол/ сақталған.
  

• 44 слайд

  5 кезең
  «Табайық»
  

• 45 слайд

  Терминдер:
  Екі, бес, нөл, қосынды, бір, тоғыз
  Драйвер, принтер, монитор, графиксалғыш, пернетақта
  Көбейту, өшіру, азайту, қосу, бөлу
  Дискет, CD-ROM, таймер, винчестер, магниттік таспа (лента)
  Сканер, регистр, пернетақта, джойстик, тышқан қолтетігі
  Торкөз, қызыл, жасыл, көк
  Босорын, компьютер, Esc, Enter, Backspace
  «Файл», «Формат», «Бояу», «Сервис», «?»
  0,5; 1; 1234; 867598; 0; 111
  Арифмометр, есепшот, калькулятор, принтер, компьютер
  Вирус, синус, косинус, тангенс
  Сантиметр, килобайт, бит, мегабайт
  Нүкте, Shift, үтір, қоснүкте
  Монитор, тышқан қолтетігі, пернетақта, жүйелік блок
  Альфа, омега, гамма, әліпби, пи
  

• 46 слайд

  5 кезең
  «Жарысайық»
  

• 47 слайд

  Әріптердің орнын ауыстырып ,информатикаға байланысты сөз табу керек.
  
  

• 48 слайд

  Әріптердің орнын ауыстырып ,информатикаға байланысты сөз табу керек.
  
  

• 49 слайд

  Назарларыңызға
  рахмет!
  

Ш.Уалиханов атындағы орта мектеп мектепке дейінгі

шағын орталығымен коммуналдық мемлекеттік мекемесі

«Бекітемін»

Мектеп директоры:                    Л.Толыбаева

ИНФОРМАТИКА ЖҮЙРІКТЕРІ

/сайыс сабақ/

«Жаратылыс ғажайыптары»  ИФМ жаратылыстану пәндер апталығы

Жауапты мұғалім:                   Серік Б

Шанханай ауылы

ИНФОРМАТИКА ЖҮЙРІКТЕРІ

Мұғалім: Саламатсыздар ма, құрметті ұстаздар, әділ-қазылар, оқушылар! Сіздермен бірлесе отырып «ИНФОРМАТИКА ЖҮЙРІКТЕРІ» атты сайысымызды  бастауға рұқсат етіңіздер.

Мұғалім:

        Сайыстың мақсаты:

Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтары мен ынтасын арттыру, теориялық, шығармашылық ойлау қабілеттерін дамыту, ұжымдық жұмыс жасауын және өз ойын еркін жеткізе білу, өткенді шапшаң еске түсіру дағдыларын қалыптастыру. Шыдамдылыққа, әділдікке , жылдамдылыққа жетелеу.

Ойын толқын, айналған қатты ағысқа,

Табылғандай танымда, жат дауыста.

Біреу озып келеді қатарынан,

Біреу қалып жатады асығыста.

Ойын толқын жатқанда асып, тасып,

Біреу мығым, біреулер шалыс басып.

Бұл ойыннан өтеді ғұлама ойлар,

Жеңседе, жеңілседе қалма жасып.

Мұғалім:

Құрметті ұстаздар мен оқушылар! Мектебімізде өтіп жатқан «Жаратылыс ғажайыптары»  атты ИФМ және жаратылыстану пәндер  апталығына  қош келдіңіздер!

Мұғалім:

Әділ халқым берерсің әділ баға

Өнері мен өренін салыстырып

Ең алдымен сіздерге осы ойында әділ бағасын берер әділқазылар алқасымен таныстырайық:

1. _____________________________________________

2. _____________________________________________

3. _____________________________________________

Бүгін біздің сіздермен бірлесе отырып, «ИНФОРМАТИКА ЖҮЙРІКТЕРІ»  атты ойынымызды бастауға рұқсат етіңіздер. Білімділігі мен тапқырлығы, алғырлығымен танылған оқушыларды ортаға шақырамыз.

1.      7 сынып оқушыларынан құралған «Принтер» тобы

2.      8 сынып оқушыларынан құралған «Жүйелік қорап» тобы

3.      9 сынып оқушыларынан құралған «Пернетақта» тобы

Мұғалім:

Төрағасы, төбе билер, жюрилер

Әділетпен кеңес құра біліңдер – дей отырып сайысымыздың 1-ші кезеңі «Қорғайық» сайысын бастаймыз.  Үш  топ өздерінің топтарына байланысты дайындап келген қабырға газеттерін қорғайды. Топтың жасаған жұмысын тақырыптың мазмұндылығына, безендірілуіне және қорғағандарына байланысты бағалау. Бағалау ұпайы 5-10 ұпай аралығы.

  Мұғалім:           

             Қарап  тұрмай  жүйріктерге  еріңіз

             Сайыскерге  әділ  шешім  беріңіз

             Жүзден  жүйрік  мыңнан  тұлпар  шығарар

             Жүйрік  болар   бәйгелерді  көріңіз – дей келе сайысымыздың 2  кезеңі:  «Сұрайық» сайысын бастаймыз.  Сайыстың шарты:  Жауап нақты, тез болу керек.  Қай  сайыскер  топ   белгіні бірінші  көтереді,  сол  бірінші жауап береді.         Бағалануы – 5    балл.

 Мұғалім:           

 «Принтер» тобына қойылатын сұрақтар:

1. WordPad мәтіндік  редакторын  іске қосу командаларының реті қандай ?

                                                                    /Пуск-Все программы – Стандартные -WordPad/

2.  Модельдеудің қанша түрі бар?   /3 түрі бар: материалдық, ақпараттық, компьютерлік/

3. Телефон  желісі арқылы  басқа  компьютерлерге  мәлімет алмасуға     қажетті    құрылғы?          / Модем /

4.  Мәтіндік және графикалық информацияны компьютерден шығару құрылғысы?                                                          

       /принтер/

5.  Меңзердің  сол  жағындағы  әріптерді  өшіру  пернесі  

                                                                       / DELETE /

6.  Ақпараттың өлшем бірліктері? /Бит, байт /

7.  Ақпарат енгізуге арналған негізгі құрылғы?

                                                         / Пернетақта /

8.  Компьютердің негізгі қанша құрылғысы бар?

                                    / 4 құрылғысы бар: тышқан, пернетақта, жүйелік қорап, монитор /

9.   Ашылған бағдарламаны қай командалар арқылы  жабуға болады?  / Файл - Выход /

10. Paint графикалық редакторын қалай іске қосамыз?

           /Пуск – Все программы – Стандартные - Paint / 

«Жүйелік қорап» тобына қойылатын сұрақтар:

1.      Сөз арасында бос орын қалдыру үшін қай пернені басамыз?    / Пробел/

2.      Paint  графикалық редакторында қанша  құрал бар?     /16 құрал бар/   

3.      Вирустың кері әсерін жоятын программа? / Антивирус/

4.      Microsoft  Office Word бағдарламасын қалай іске қосамыз? / Пуск – Все программы – Microsoft  Office - Microsoft  Office Word /

5.      Монитордың атқаратын қызметі қандай?     / ақпараттарды экран бетіне шығарады /

6.      Дыбыс шығаратын құрылғыны ата /  колонкалар  /

7.      Компьютердің  атасы   кімді  атаған ?  / Ч. Бэббидж /

8.      Жазылған мәтінді қағаз бетіне жазып шығару үшін қандай командаларды орындаймыз?  / Файл - Печать /

9.      Компьютердің  жылдамдығын  арттыратын  құрылғыны  ата /  ОЗУ /

10.  Пернетақтаның атқаратын қызметі қандай?  /  мәтін теруге арналған құрылғы /

«Пернетақта» тобына қойылатын сұрақтар:

1.      Жазылған құжатты сақтау үшін қандай  командаларды орындаймыз? /Файл - Сохранить/

2.      Ақпаратты өңдеу құрылғысы /процессор/

3.      Қарапайым есептеулер жүргізетін программа /калькулятор/

4.      Сурет  салуға арналған бағдарламаны ата / Paint графикалық редактор/

5.      Меңзердің  сол  жағындағы  әріптерді  өшіру  пернесі? / delete /

6.       Ақпараттың өлшем бірліктері? /Бит, байт /

7.      Ақпараттық процестерді жүзеге асыратын негізгі құрал (компьютер)

8.      ЭЕМ-мен жұмыс жасау кезінде экраннан қандай қашықтықта отыру керек? (60-70см)

9.      Компьютер ауруы (вирус)

10.  «Ас-адамның арқауы», ал компьютердің асы... /тоқ/

Мұғалім:                                    

                                    Информатика болашаққа бастайды

                        Келешекке білім қуған жастарды.

                                    Қадам басып 21-ші ғасырға

                        Барлық әлем жаңалығын тастайды.

                        Жетілдіріп, кеңейтіп бұл асылды

                        Информатика озады бар ғасырды.

                        Ой түйіндеп, жетелейді адамды

                               Әлі ашылар құпиялар сан қырлы – дей отыра келесі кезекті «Түзейік» кезеңіне  берейік.

1 мәтін: Бір бала компьютерде қалай жұмыс істегені жайлы әңгіме жазыпты. Сол әңгімені оқып, оның неше қате жібергенін анықтаңдар.        

   Мен компьютермен жұмыс істегенде, міндетті түрде монитор мен сканерді іске қосамын. Тышқанмен әріптерді теріп, сурет салу керек болса, сканерді пайдаланамын. Компьютерге дайын мәтінді қолдан енгізбеу үшін джойстикті қолданамын. Ал мәтінді басып алу үшін жүйелік блокқа қағаз саламын. Принтер арқылы әндерді тыңдап, динамик деп аталатын плоттерде құжаттарды сақтаймын    

Жауабы:  8 қате жіберілген

      1. Монитор мен жүйелік блокты іске қосу қажет

      2. Әріптер пернетақта арқылы теріледі

      3. Сканер сурет салу үшін емес, оны енгізу үшін қолданылыды

      4. Компьютерге дайын мәтінді жылдам енгізуде сканер пайдаланылады

      5. Мәтінді басып алу үшін  принтерге қағаз салады

6. Ән тыңдау үшін динамик немесе құлаққалқап керек

7. Құжаттар компьютердің сыртқы жадында сақталады

8. Плоттердің екінші аты – график сызғыш құрылғы.

2 мәтін: Мен компьютерде жұмыс істегенді ұнатамын. Меніңше, сурет салу үшін ең ыңғайлы программа Word графикалық редакторы шығар. Ол арқылы мен тек сурет салып қана қоймай, оның кез келген бөлігін бояймын. Оған қоса осы программа арқылы мәліметтерді  есте сақтаймын. Өз жұмысымның нәтижелерін мен векторлық  .bmp форматында сақтаймын.   

Жауабы:  3 қате жіберілген

       1. Word графикалық редактор емес

           2. Word-та суреттің кез келген бөлігін бояу оңай емес

          3. Графикалық bmp. форматы векторлық  форматқа жатпайды.

Мұғалім:

Құтқарып  ауыр  бейнеттен 

Техниканы  үйреткен

Роботтай – адамды

Тіл  бітіріп  сөйлеткен

Компьютер  емей  немене

Білмегенді  білдірген

Өлшеп  киім  кигізген

Барлық  істі  атқарып

Пайдасын  елге  тигізген

Компьютер  емей немене

Бәріңіз  маған  қараңыз!

Ойынымызды  бастайық- дей келе келесі кезекті «Орындайық» кезеңіне берейік. Сайыстың шарты: Топтарға келе жатқан 8-наурыз Халықаралық әйелдер мерекесіне байланысты құттықтау хаттың үлгісін жасау ұсынылып, жасап болған соң  әділ-қазы алқаларына көрсету керек болады.

Мұғалім:

Білімнің ұшқырлығын танып сен,

Асып, тасып, асықпа, қалыспа сен.

Уақыт деген зымырап, зулап жатыр,

Шапшаңдық бұл сайыста керек екен.

 Сайысымыздың келесі «Табайық» кезеңіне кезек берейік. Сайыстың шарты: Топтар берілген сөздер арасынан артық терминдерді табады.

Терминдер:

1.      Екі, бес, нөл, қосынды, бір, тоғыз

2.      Драйвер, принтер, монитор, графиксалғыш, пернетақта

3.      Көбейту, өшіру, азайту, қосу, бөлу

4.      Дискет, CD-ROM, таймер, винчестер, магниттік таспа (лента)

5.      Сканер, регистр, пернетақта, джойстик, тышқан қолтетігі

6.      Торкөз, қызыл, жасыл, көк

7.      Босорын, компьютер, Esc, Enter, Backspace

8.      «Файл», «Формат», «Бояу», «Сервис», «?»

9.      0,5; 1; 1234; 867598; 0; 111

10.  Арифмометр, есепшот, калькулятор, принтер, компьютер

11.  Вирус, синус, косинус, тангенс

12.  Сантиметр, килобайт, бит, мегабайт

13.  Нүкте, Shift, үтір, қоснүкте

14.  Монитор, тышқан қолтетігі, пернетақта, жүйелік блок

15.  Альфа, омега, гамма, әліпби, пи (екі оқушы ойыннан шығады)

Мұғалім:

Мәңгі  бақи  есте  қалар

Ғажайып  бір  сайыс  болсын

Жылдамырақ  шәкірт  озар

Қиынырақ  мәтін   болсын – дей келе сайымыздың келесі «Жарысайық» кезеңіне кезек берейік. Бұл сайыста  топ қатысушылары  берілген  мәтін  бойынша мәтін теріп жарысады.  Ең көп сөз жазған топ жеңіске жетеді. Мәтін теруге уақыт: 5 минут

Мәтін үлгісі:

«Компьютер» сөзі ағылшын тілінен аударғанда есептеуіш , емептеуге арналған құрылғы дегенді білдіреді. Компьютерлер есептеу операцияларының қатарларын адамның қатысуынсыз, алдын ала көрсетілген нұсқаулық – бағдарлама бойынша жүргізуге мүмкіндік береді. Есептеуіш техниканың қазіргі тарихының негізі 1943 жылы «Марк-1» машинасының дүниеге келуінен бастап қаланды. Компьютерлердің алдыңғы буындары шамдық есептеуіш машиналар болатын, олардың орнын транзисторлы электронды есептеуіш машиналар (ЭЕМ), содан кейін – интегралды сызбалар пайдаланылатын электронды есептеуіш машиналар және ең ақырында, қазіргі таңда аса үлкен интеграциялық деңгейлі сызбалар пайдаланылатын ЭЕМ басты.

Негізгі принциптері: Өзінің алдына қойылған тапсырманы орындау үшін компьютер механикалық бөліктердің орын ауыстырылуын, электрондардың, фотондардың, кванттық бөлшектердің ағынын немесе басқа да жақсы зерттелген физикалық құбылыс әсерлерін қолданады. Көбімізге компьютерлердің ең көп таралған түрі — дербес компьютер жақсы таныс.

Компьютер архитектурасы алға қойылған мәселені, зерттеліп отырған физикалық құбылысты максималды айқын көрсетіп, модельдеуге мүмкіндік береді. Мысалы, электрондық ағындар бөгеттер салу кезіндегі су ағынының үлгісі ретінде қолданылуы мүмкін. Осылай құрастырылған аналогтық компьютерлер XX ғасырдың 60-жылдары көп болғанымен, қазір сирек кездеседі.

Қазіргі заманғы компьютерлердің басым бөлігінде алға қойылған мәселе әуелі математикалық терминдерде сипатталады, бұл кезде барлық қажетті ақпарат екілік жүйеде (бір және ноль ретінде) көрсетіледі, содан кейін оны өңдеу үшін қарапайым логика алгебрасы қолданылады. Іс жүзінде барлық математикалық есептерді бульдік операциялар жиынына айналдыруға болатындықтан, жылдам жұмыс жасайтын электронды компьютерді математикалық есептердің, сонымен қатар, ақпаратты басқару есептерінің көпшілігін шешу үшін қолдануға болады.

Бірақ, компьютерлер кез келген математикалық есепті шеше алмайды. Компьютер шеше алмайтын есептерді ағылшын математигі Алан Тьюринг сипаттаған болатын.

Орындалған есеп нәтижесі пайдаланушыға әр түрлі енгізу-шығару құрылғыларының көмегімен көрсетіледі, мысалы, лампалық индикаторлар, мониторлар, принтерлер және т.б.

Компьютер — жай ғана машина, ол өзі көрсетіп тұрған сөздерді «түсінбейді» және өз бетінше «ойламайды». Компьютер тек қана бағдарламада көрсетілген сызықтар мен түстерді енгізу-шығару құрылғыларының көмегімен механикалық түрде көрсетеді. Адам миы экрандағы көріністі қабылдап, оған белгілі бір мән береді.

Мұғалім:

           Компьютер- сенің көмекшің

           Қаламың әрі қағазың!

           Керек емес демессің,

           Аздаған болса хабардың.

           Үйрену керек бәрінде

           Ақпараттық заманың! – дей отырып көрермендерде компьютер жайлы мағлұмат алсын деген мақсатпен компьютер құрылғысына байланысты жұмбақтар жасырайын.

Көрермендермен ойын:

    Экранның бетінде оның тұрағы,

    Қашан болсын жыпылықтап тұрады.

                                                               (меңзер)

    Төртбұрышты әйнек

    Тұнып тұрған әлем

                                         (монитор)

    Кемірушіге ұқсайды сырт бейнесі

    Түсі оның сұр құйрығы ұзын

    Ойланып білгіш болсаң жауап берші

    Қалай деп аталады оның аты

                                                    (тышқан)

    Ұзынтұра Жалқаубек

    Тұрмай ылғи жатады

    Қозғала қалса  артынан

    Ешбір белгі қалмайды

                                                 (бос орын)

    Бұтақ бойында мың бір инесі

    Компьютер жаны  мекені

                                                  (кактус)

    Ақпарларды қағазға шығарады

    Бұл құрылғы қалай деп аталады?  

                                                   (принтер)

    Биологияда бұл паразит

    Көзге зорға көрінер

    Информатикада өлшем бірлік

    Ақпараттарды өлшер                         (бит)

     Егер білсең айта ғойшы

     Бұл қандай құрылғы

     Ақпаратты қағаздағы

     Компьютерге енгізеді?

                                           (сканер)

Мұғалім:

Информатика әлемі,

Неткен ғажап әсерлі.

Шыққан сонау ертеден,

Әр қилы компьютер өнері – дей отырып, сайысымыздың соңғы  «Реттейік» кезеңіне кезек берейік. Бұл сайыста топтар көрсетілген кестеден информатика пәніне байланысты қате жазылған сөздерді дұрыстау керек. Әр тапқан сөзге 1 ұпайдан.

1.	Ссорпроце-	Процессор
2.	Реверс-	Сервер
3.	Қантыш-	Тышқан
4.	Лайф-	Файл
5.	Тақерпнета-	Пернетақта
6.	Нимотор-	Монитор
7.	Торфма-	Формат
8.	Капап-	Папка
9.	Даманко-	Команда
10.	Одмель-	Модель

Мұғалім:

         Тағы да үйренеміз аман болсақ!

         Шыңымыз биік болар, білім қусақ

         Өмір деген өнермен үйлеспей ме

         Жадыратар жанымызды ән тыңдасақ!

Көрермендер ән тыңдап болғанша әділ-қазылар топтардың  әр кезең бойынша алған ұпайларын біріктіріп, бүгінгі жарыстың қорытындысын шығарады.

Топтарды марапаттау

         Бүгінгі көріп тамашалаған  “Информатика жүйріктері” сайысы өз мәресіне жетті          

«Түзейік»

Бір бала компьютерде қалай жұмыс істегені жайлы әңгіме жазыпты. Сол әңгімені оқып, оның неше қате жібергенін анықтаңдар.        

   Мен компьютермен жұмыс істегенде, міндетті түрде монитор мен сканерді іске қосамын. Тышқанмен әріптерді теріп, сурет салу керек болса, сканерді пайдаланамын. Компьютерге дайын мәтінді қолдан енгізбеу үшін джойстикті қолданамын. Ал мәтінді басып алу үшін жүйелік блокқа қағаз саламын. Принтер арқылы әндерді тыңдап, динамик деп аталатын плоттерде құжаттарды сақтаймын     Жауабы:  8 қате жіберілген

      1. Монитор мен жүйелік блокты іске қосу қажет

      2. Әріптер пернетақта арқылы теріледі

      3. Сканер сурет салу үшін емес, оны енгізу үшін қолданылыды

      4. Компьютерге дайын мәтінді жылдам енгізуде сканер пайдаланылады

      5. Сәтінді басып алу үшін  принтерге қағаз салады

6. Ән тыңдау үшін динамик немесе құлаққалқан керек

7. Құжаттар компьютердің сыртқы жадында сақталады

8. Плоттердің екінші аты – график сызғыш құрылғы.

2. Мен компьютерде жұмыс істегенді ұнатамын. Меніңше, сурет салу үшін ең ыңғайлы программа Word графикалық редакторы шығар. Ол арқылы мен тек сурет салып қана қоймай, оның кез келген бөлігін бояймын. Оған қоса осы программа арқылы мәліметтерді  есте сақтаймын. Өз жұмысымның нәтижелерін мен векторлық  .bmp форматында сақтаймын.    

Жауабы:  3 қате жіберілген

       1. Word графикалық редактор емес

           2. Word-та суреттің кез келген бөлігін бояу оңай емес

          3. Графикалық bmp. форматы векторлық  форматқа жатпайды.

ІҮ. «Артық термин»

Оқушылар берілген тапсырмадағы артық терминді табу:

1.      Екі, бес, нөл, қосынды, бір, тоғыз

2.      Драйвер, принтер, монитор, графиксалғыш, пернетақта

3.      Көбейту, өшіру, азайту, қосу, бөлу

4.      Дискет, CD-ROM, таймер, винчестер, магниттік таспа (лента)

5.      Сканер, регистр, пернетақта, джойстик, тышқан қолтетігі

6.      Торкөз, қызыл, жасыл, көк

7.      Босорын, компьютер, Esc, Enter, Backspace

8.      «Файл», «Формат», «Бояу», «Сервис», «?»

9.      0,5; 1; 1234; 867598; 0; 111

10.  Арифмометр, есепшот, калькулятор, принтер, компьютер

11.  Вирус, синус, косинус, тангенс

12.  Сантиметр, килобайт, бит, мегабайт

13.  Нүкте, Shift, үтір, қоснүкте

14.  Монитор, тышқан қолтетігі, пернетақта, жүйелік блок

15.  Альфа, омега, гамма, әліпби, пи (екі оқушы ойыннан шығады)

5- сайыс. «Венгр сөзжұмбағы» Көрсетілген сөжұмбақта жасырылған сөздерді тауып жазыңыз.

м	т	п	л	о	т	т	н	о	м
и	ы	п	р	р	т	е	и	д	е
к	ш	н	и	е	е	р	о	м	м
р	қ	а	н	т	р	н	н	и	т
о	н	т	с	ө	з	е	т	р	о
п	н	и	б	а	й	т	т	е	з
р	м	в	п	и	к	м	е	р	е
о	ә	и	а	р	с	о	ү	а	ф
ц	т	р	и	х	е	д	я	й	л
е	і	у	в	ж	л	и	я	и	ц
с	н	с	д	а	ь	ф	и	к	а
с	о	р	а	б	о	н	е	н	т

Жасырылған сөздер: Микропроцессор, тышқан, мәтін, плоттер, принтер, сөз, байт, пиксель, архив, абонент, модификация, ұя, файл, терезе, монитор, модем, интернет, байт, антивирус

м	т	п	л	о	т	т	н	о	м
и	ы	п	р	р	т	е	и	д	е
к	ш	н	и	е	е	р	о	м	м
р	қ	а	н	т	р	н	н	и	т
о	н	т	с	ө	з	е	т	р	о
п	н	и	б	а	й	т	т	е	з
р	м	в	п	и	к	м	е	р	е
о	ә	и	а	р	с	о	ү	а	ф
ц	т	р	и	х	е	д	я	й	л
е	і	у	в	ж	л	и	я	и	ц
с	н	с	д	а	ь	ф	и	к	а
с	о	р	а	б	о	н	е	н	т

Реттейік кезеңі

«Табайық» кезеңі

Терминдер:

1.  Екі, бес, нөл, қосынды, бір, тоғыз

2.  Драйвер, принтер, монитор, графиксалғыш, пернетақта

3.  Көбейту, өшіру, азайту, қосу, бөлу

4.  Дискет, CD-ROM, таймер, винчестер, магниттік таспа (лента)

5.  Сканер, регистр, пернетақта, джойстик, тышқан қолтетігі

6.  Торкөз, қызыл, жасыл, көк

7.  Босорын, компьютер, Esc, Enter, Backspace

8.  «Файл», «Формат», «Бояу», «Сервис», «?»

9.  0,5; 1; 1234; 867598; 0; 111

10.             Арифмометр, есепшот, калькулятор, принтер, компьютер

11.             Вирус, синус, косинус, тангенс

12.             Сантиметр, килобайт, бит, мегабайт

13.             Нүкте, Shift, үтір, қоснүкте

14.             Монитор, тышқан қолтетігі, пернетақта, жүйелік блок

15.             Альфа, омега, гамма, әліпби, пи (екі оқушы ойыннан шығады)

«Принтер» тобы

«Жүйелік қорап» тобы

«Пернетақта» тобы

1 мәтін: Бір бала компьютерде қалай жұмыс істегені жайлы әңгіме жазыпты. Сол әңгімені оқып, оның неше қате жібергенін анықтаңдар.        

   Мен компьютермен жұмыс істегенде, міндетті түрде монитор мен сканерді іске қосамын. Тышқанмен әріптерді теріп, сурет салу керек болса, сканерді пайдаланамын. Компьютерге дайын мәтінді қолдан енгізбеу үшін джойстикті қолданамын. Ал мәтінді басып алу үшін жүйелік блокқа қағаз саламын. Принтер арқылы әндерді тыңдап, динамик деп аталатын плоттерде құжаттарды сақтаймын    

Жауабы:  8 қате жіберілген

     1. Монитор мен жүйелік блокты іске қосу қажет

     2. Әріптер пернетақта арқылы теріледі

     3. Сканер сурет салу үшін емес, оны енгізу үшін қолданылыды

     4. Компьютерге дайын мәтінді жылдам енгізуде сканер пайдаланылады

     5. Мәтінді басып алу үшін  принтерге қағаз салады

6. Ән тыңдау үшін динамик немесе құлаққалқап керек

7. Құжаттар компьютердің сыртқы жадында сақталады

8. Плоттердің екінші аты – график сызғыш құрылғы.

2 мәтін: Мен компьютерде жұмыс істегенді ұнатамын. Меніңше, сурет салу үшін ең ыңғайлы программа Word графикалық редакторы шығар. Ол арқылы мен тек сурет салып қана қоймай, оның кез келген бөлігін бояймын. Оған қоса осы программа арқылы мәліметтерді  есте сақтаймын. Өз жұмысымның нәтижелерін мен векторлық  .bmp форматында сақтаймын.      

Жауабы:  3 қате жіберілген

      1. Word графикалық редактор емес

          2. Word-та суреттің кез келген бөлігін бояу оңай емес

         3. Графикалық bmp. форматы векторлық  форматқа жатпайды.