Кенесары Қасымұлы бастаған көтеріліс ашық сабақ презентация

• 1 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  1837 - 1847 жж Кенесары Қасымұлы бастаған
  ұлт - азаттық қозғалыс
  Ашық сабақ
  

• 2 слайд

  ІІ. Жаңа сабақты меңгертуге дайындық кезеңі.
  “Ой-түрткі салу” сәті
  1. “Ұлт – азаттық қозғалыс” ұғымын түсіндіріңдер.
  2. Ұлт – азаттық қозғалыстың мақсаты қандай?
  3. Кенесары Қасымұлы туралы не білесіңдер?
  

• 3 слайд

  Отар елдерге тән тарихи құбылыс
  Отар халықтырдың отарлық езгіге қарсы жалпы халықтық күресі
  Отарлық тәуелділіктегі халықтардың жат-жұрттық езгіге қарсы жалпы ұлттық күресі
  1. Ұлт – азаттық қозғалыс
  3. Кенесары Қасымұлы
  2. Ұлт – азаттық қозғалыстың
  мақсаты
  Ұлттық отарлық езгіден азат ету, оның ұлттық мүддесін қорғайтын мемлекеттілігін, тәуелсіздігін қалпына келтіру
  Абылай ханның ұлдарының бірі Қасым төренің баласы.
  Патшалы Ресейдің құрамына қосылып үлгермеген өңірлердің дербестігін сақтау, қазақ жерін бекіністер мен жаңа округтік билеу арқылы жан – жақты отарлауды тоқтату үшін 1837 – 1847 жылдары көтеріліске шықты
  

• 4 слайд

  Жоспар:
  1. К. Қасымұлы бастаған ұлт – азаттық қозғалысының мақсаты, себептері, сипаты, қозғаушы күштері.
  2. К.Қасымұлы – саясатшы-мәмілегер, батыр, ұлт-азаттық қозғалысының қолбасшысы.
  3. Кенесарының хан сайлануы және мемлекеттің өзіндік ерекшеліктері.
  4. Патша өкіметінің көтерілісті тұншықтыруға жасаған әрекеттері.
  5. Азаттық жолындағы қозғалыстың жеңілу себептері мен тарихи маңызы.
  ІІІ. Сабаққа кіріспе
  

• 5 слайд

  Абылай хан
  
  
  
  Уәли, Шыңғыс, Әділ, Есім;
  /Шуақбай атты Қарақалпақ бегінің қызы – Сайман ханымнан/
  Шеген, Рүстем, Оспан, Сыздық, Әбітай, Әбділда;
  /Қашғар бегі Кенже Сарттың қызы – Бабақ ханымнан:/
  Қамбар мен Қасым; /Қалмақ ханы Қалдан–Сереннің туысы – Хошу мерген ноянның қызы Топыш ханымнан/
  Ғұмыр, Байыр, Жәңгір, Сыпатай /басқа әйелдерінен/
  Саржан, Есенгелді, Көшек, Ағатай, Бопай , КЕНЕСАРЫ /Айкүмістен/
  Наурызбай
  Тоқ, Қасым, Арық /Сырғалдақ қожаның қарындасынан/
  Сығай, Тоғай, Сүйік, Әли, Құлан, Тоғым /Атығай – Қарауылдың қызы Тоқта ханымнан/
  Шама /Орыс сұлудан (тұтқын)/
  

• 6 слайд

• 7 слайд

• 8 слайд

• 9 слайд

  1824 жылғы 17 қыркүйекте Батыс–Сібір генерал – губернаторы Капцевичке ультиматум іспеттес мынандай хат жолдады:
  «... Сіз менің мына сұрақтарыма жауап берсеңіз екен:
  1) Сіздер неге біздің халыққа қысымшылық жасап отырсыздар?
  2) Біздің жерде неге құрылыстар салынып жатыр?
  3) Суымызға неге ау құрылған?
  4) Орыстар иемденіп жатқан көлдерден неге қазақтарға тұз алуға болмайды?
  Осының бәрі кімнің бұйрығымен жасалып отыр?
  Менің әкем мен ағам Уәлидің мұрагері, хан болып сайланған Ғұбайдолла серіктерімен бірге зорлықпен ұсталды. Ғұбайдолла Ресейге қандай қиянат жасаған екен? Маған айтыңыздар! Ал қазақтарға жамандық жасаса, анығын білу өзіміздің де қолымыздан келеді. Егер менің бауырымның не істегенін ашып айтпасаңыздар, бізге өкпелемейсіздер, сәті түскенде жауапқа тартамыз.
  Біздің қол астымыздағы, сіздерге бодан болған қазақтарға жамандық жасамаңыздар, себебі, әкем Абылай хан мен мемлекет басшысы Императрица арасындағы бейбіт келісімде шекара көрсетілген.
  Егер де біздің жердегі салынған құрылыстар жойылмаса, қазақтарға деген қастандық тоқталмаса – бұл жағдайда ренжімейтін боласыздар. Ресей жерін алатын болсақ, оған байланысты біз-дің арам ниетіміз жоқ. Ал,енді, Сіздер бізге қарсы соғыс ашатын күнде біз қарап отыра алмаймыз. Ресей тарапынан жасалған түрлі алдау, арбау және қастандыққа көнетін шамамыз жоқ. Сөз боп отырған мәселелер жа-йындағы ойларыңызды дереу хабарлаңыз...».
  

• 10 слайд

  Көтерілістің мақсаты:
  Қазақ елінің патшалы Ресейдің құрамына қосылып үлгермеген өңірлерінің дербестігін сақтау.
  Қазақ жерлерін бекіністер мен округтік билеу арқылы отарлауды тоқтату.
  Қоқандықтардың тепкісіндегі қазақтарды азат ету.
  
  Көтерілістің себептері: Патша үкіметінің 1822 жылғы “Сібір қазақтары туралы жарғысының” қалыптасқан хандық құрылымды, дәстүрлі билік үлгілерін жоюы, қазақ елін жалпыресейлік басқару жүйесіне сіңістіріп жіберуді көздеген жымысқы саясаты негіз болды.
  

• 11 слайд

  1837 жылғы желтоқсанда Николай І патшаға жазған хаты
  «... Сіздің арғы бабаларыңыз, ал бізде менің атам Абылай патшалық құрған уақытта,халық бейбіт және тыныш жағдайда өмір сүрді, оны ешкім бұзған емес. Екі жақ та өза-ра сауда жасады; біздің жұртымызға ешқандай да салық салынған жоқ. Ал одан кейінгі мезгілде бәрі өзгерді, біздің халқымыздан салық жинала бастады, оған бас-қа да түрлі таршылықтар жасалынды. Бұрынғы жасалынған бейбіт келісімді бұзып Сіздің тө менгі қарауыңыздағы бас-шыларыңыз бүкіл қазақ халқы Ресей бодандығына қарады деп жалған көрсетті, соның салдарынан менің Абылай атама қарасты жерлерде сегіз дуан орнады. Бұл біздің халқымыз үшін өте қайғылы жағдай, әсіресе оған салықтың салынуы өкінішті-ақ. Сондықтан да біздің бүтін қазақ халқымыз таршылық көрмей, тыныш рахатты өмір сүрсе екен деп, ұлы мәртебелім, Сізге өтініш айтуға өзімді бақытты санап, біздің халқымызды сол бұрынғы күйінде қалдырып, даламызда орналас-қан сегіз округтік дуандар мен өзге де мекемелеріңізді жоюыңызды сұраймын», - деп жазған-ды
  

• 12 слайд

  Хронологиялық таблица
  

• 13 слайд

• 14 слайд

• 15 слайд

• 16 слайд

• 17 слайд

  Көтерілістің маңызы:
  Қазақстанның барлық аумағын, яғни Үш жүзді қамтыды. Көтеріліс барысында әскер саны 20 мыңға дейін жетті. Хандық билік қайта қалпына келтіріліп, Қазақ хандығы қайта құрылды.
  Жеңілу себептері:
  Қазақ халқының рулық-патриархалдық жіктелуі.
  Ресей билеушілерінен жеңілдіктер алған ақсүйектердің бір бөлігінің орталықтанған феодалдық мемлекет құруға мүдделі болмауы.
  Руаралық қайшылықтар.
  Кенесарының өзін қолдамаған ауылдарға озбырлық көрсетуі.
  Бұхар, Қоқан феодалдарымен соғысып, күшін сарқыған Кенесары тобының Ресейге қарсы біріге алмауы.
  

• 18 слайд

  Кенесары жайлы сөз....
  “Кенесары хан өз жасақтарының мәртебелі әміршісі бола білді. Оның рухы дем
  берген жауынгерлерге еуропалық әскер қолбасшыларының өзі қызығар еді.
  Жортуылда жолындағының бәрін жайпайтын дала дауылындай екпінді де
  тегеурінді Кенесары хан ешбір бөгет алдында кідірмейтін, қайта кездескен кедергі
  оның қайрат-жігерін жанып, шамырқандыра түсіп, көздеген мақсат жолындағы
  тосқауылдарды талқандар керемет күш бітіріп, одан сайын өршелендіріп
  жіберетін. Кенесарының бойындағы күллі осындай қасиеттерді көшпенділер биік
  бағалап, оның қарекет – қимылына қатысушылардың жүрегі басшысына деген
  шексіз сүйіспеншілікпен соғып, жанын пида етуге дейін барғызады”
  Н.Н. Середа
  “Кенесары қазақтардан ғажайып жауынгерлер даярлады. Найза мен айбалтаны
  тамаша игерген, шапшаңдығына көз ілеспейтін жігіттері өзінен күші басым
  жаудан қаймықпай соғысып, жеңіп шыға беретінін естігенім бар. Егер білікті
  офицерлері болса, қазақтар әлемдегі ең әйгілі атты әскер құрар еді. Оларға
  тарихта даңқы асқан Шыңғыс хан жиһангерлерінің керемет қасиеттерінің бәрі
  тән”.
  Томас Аткинсон
  

• 19 слайд

  1875 жылы сұлтан Жантөриннің тәржімасымен “Орынбор географиялық қоғамы Орынбор бөлімшесінің жазбаларында” орыс тілінде Нысанбай ақынның “Кенесары – Наурызбай дастаны” жарияланды.
  ХХ ғ. 30 жылдары М.Әуезов “Хан Кене” пьесасын жазып шығарды.
  ХХ ғ. 60 жылдары И.Есенберлин “Қаһар” романын жазды.
  1888 жылы Ташкентте “Кенесары мен Садық” деген атпен шыққан Кенесарының баласы сұлтан Ахмет Кенесариннің естеліктер жинағы да құнды еңбек болып табылады.
  Е. Бекмаханов “Қазақстан ХІХ ғ. 20-40 жылдарында” кітабында Кенесары Қасымұлы бастаған азаттық қозғалыс жайлы баяндайды.
  1870 ж “Еуропа жаршысы” журналында Н. Середа “Қырғыз сұлтаны Кенесары Қасымовтың бүлігі(1838 - 1847)” атты мақала жариялады.
  Естен кетпес ұлы тұлға....
  

• 20 слайд

  Ә.Бөкейхановтың К.Қасымұлы туралы жазған естелігі
  

• 21 слайд

• 22 слайд

  Е.Ділмұхамедовтың «1837 - 1847 жж Кенесары Қасымұлы бастаған
  ұлт - азаттық қозғалыс» 1946 ж 17 желтоқсанда Ташкентте қорғалған кандидаттық диссертациясы
  

• 23 слайд

• 24 слайд

  Естелік.....
  

• 25 слайд

• 26 слайд

• 27 слайд

  61 жастағы Айсара апа – Кенесарының інісі Наурызбайдың ұрпағы, Кенесарының бейіті тау шатқалында Айсара апайдың үйінің маңында. Тамда ай мен ханның арабша жазуы бар жасыл туы қойылған.
  

• 28 слайд

  Президенту РФ Медведеву Д.А.
  Премьер-министру РФ Путину В.В.
  Депутатам Государственной Думы РФ
  
  Глубокоуважаемый Дмитрий Анатольевич!
  Глубокоуважаемый Владимир Владимирович!
  Глубокоуважаемые депутаты Государственной Думы РФ!
  
  Некогда россияне с почестями захоронили прах последнего царя и лидеров белого движения. И восстановили единство и величие своей истории, обрели поддержку Свыше. Таков же и наш святой долг. Как говорят казахи: «Пока мертвые не успокоятся, нет благодати живым!»
  Избранный всеми казахами, хан Кенесары Касымов в 1847 году был казнен кыргызскими манапами, а его голову отправили в Омск. До 1987 года она экспонировалась в Эрмитаже и позднее была передана в Гохран.
  Внук Абылай хана, добровольно принявшего российское подданство, вполне обеспеченный К.Касымов был вынужден восстать против обезземеливания и притеснений кочевников местными чиновниками и байско-султанской знатью. Он говорил: «я не воюю ни с русским народом, ни с Россией, я воюю с несправедливостью!». И потому в народных песнях и сказаниях он остался народным защитником-героем.
  В этой связи, мы, люди разных вер и народов, убедительнейше просим Вас вернуть на родину национальные святыни – знамя и череп К.Касымова, вручив их прямым потомкам. Таким благородным актом гуманизма и христианского милосердия Вы навеки обретете признательность и благодарность всего народа Казахстана, навсегда закроете мрачную страницу нашей истории и еще более возвысите дружбу братских народов России и Казахстана.
  
  С искренним уважением, граждане Казахстана:
  
  Абдильдин Серикболсын (экс-Председатель Верховного Совета РК), Абыканов Бакыт (гражданин РК), Айдаров Талгат (потомок К.Касымова), Алдамжаров Газиз (общественный деятель, член оргкомитета), Алибаев Серикбай (экс-депутат Мажилиса Парламента РК), Амрекулов Нурлан (координатор движения «Вернем хана Кене!»), Анес Гарифолла (президент фонда «Арыс»), шапрашты Асылхан бий Артыкпаев (войсковой старшина союза казаков Казахстана), Асан-Ата Каришал (писатель), Асипулы Сапабек (Председатель комиссии «Земля и судьба казахов»), Аубакиров Токтар (космонавт, Герой Советского Союза), Ахетов Амантай (писатель), Аширалиев Дженишбек (ученый, Кыргызстан), Бакирланов Нурлан (предприниматель), Бакирулы Абдрашит (философ-публицист), Бапи Ермурат (журналист), Баталова Зауреш (экс-сенатор Парламента РК, член оргкомитета), Батырбеков Адилхан (инженер-строитель на пенсии), Батыршаев Асылхан (ответсекретарь фонда «Кенесары хан»), Бегедаев Адильбек (предприниматель), Безертинов Рафаэль (писатель, Татарстан), Бельгер Г.К. (писатель, поэт-переводчик), Беляков Г.Ф. (экс-атаман семиреченских казаков, член оргкомитета), Боранкулов Канат (предприниматель, член оргкомитета), Бозтаев Нурлан (президент ОФ «Полигон-29 августа»), Букейханов Сырым (художник), Валиханов Едиге (канд. ист. наук, член оргкомитета), Ерментай Султанмурат (Президент Ассамблеи тюркских народов), Даирбеков Муслимбай (директор ТОО «Шипадент»), Данияров Калибек (историк, заслуженный строитель РК), Доспанов Жумабай (редактор газеты «Алтын Гасыр»), Елеусизов Мэлс (Председатель экосоюза «Табигат»), Жумадилов Кабдеш (писатель, лауреат Госпремии РК), Жетписбаев Азамат (лидер молодежного движения «Абырой»), Закирьянов Кайрат (заслуженный деятель РК, профессор), Ибрагимов Атабек (Гендиректор ТОО «ТВВ»), Исенгулов Айткали (общественый деятель), Ихсанов Утеген (судья в отставке), Кабышулы Габбас (писатель), Калиев Гани (академик академии с-х наук РФ, Украины и РК), Канапияулы Назарбек (публицист), Какишулы Турсынбек (доктор филологии, заслуженный деятель РК), Касенов Фархад (председатель Республиканского движения «Болашак»), Кенебай Жумаш (поэт), Кожахметов Асылбек (общественный деятель), Кошим Дос (общественный деятель, член оргкомитета), Козлов Владимир (общественный деятель), Кремениш Николай (Герой Советского союза), Кривошапкин Андрей (ученый, Саха Якутия), Куттыкадам Сейдахмет (писатель), Кулменовы: Турсынжан, Махмут, и Айтберген (братья-оружейники), Кунатх Прадипт (доктор с-х.наук, г.Керала, Индия), Малеев Серик (журналист), Медетбек Темирхан (поэт, лауреат Государственной премии), Момыш улы Бакытжан (писатель), Муктай Куаныш (поэт), Мухаметдинов Рафаэль (член Совета всемирной Ассоциации тюркских народов, г.Казань), Набиев Жаугашты (предприниматель, член оргкомитета), Нарманбетов Арат (полковник запаса КНБ РК), Псарёв Владимир (академик Петровской академии наук и искусств), Рамазанов Алихан (общественный деятель), Рахметов Алихан (предприниматель), Сарым Айдос (политолог), Сахиев Нурбай (предприниматель), Сматаев Софы (писатель), Сейдомар Батыржан (политолог), Таукина Розлана (правозащитник, журналист), Таукин Рамазан (ветеран ВОВ), Ткенбаев Жалгас (общественный деятель), Тегисбаев Нурлан (Вице-президент "Общественной Академии им. Куртка Тауып"), Уали Мурат (поэт), Уаткан Марат (тюрколог), Умирьяев Балтабек (публицист), Узун Дмитрий (Депутат Парламента Республики Молдова XI И XIII созывов), Ысты Нуржан (Зам. Председателя экосоюза Табигат), Хожамберды Кахарман (общественный деятель), Шаханов Мухтар (поэт), Шора Саркытбек (историк-этнограф), Шотаев Аман (доктор с-х. наук).
  

• 29 слайд

  Кенесары кеткен соң,
  Иесіз қалды тағымыз,
  Наурызбай төре кеткен соң,
  Бастан тайды бағымыз.
  Бұлбұлдай сайрап жүр едік,
  Байланды тіл мен жағымыз
  Нысанбай ақын
  

• 30 слайд

  І кезең. “Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар” кезеңі
  1) _____________ жылы І Николай үкіметі көтерілісті басу үшін кең көлемде әскери экспедиция ұйымдастырды. Бұл экспедицияға Лебедевтің 1900 солдаты бар отряд, А.Жантөрин, Б.Айшуақов жасақтары мен мен подполковник Бизанов отрядтары қатысты.
  
  2) 1847 жылы_________________________________
  _______________________________________________
  І. топ
  

• 31 слайд

  І кезең.“Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар” кезеңі
  ІІ. топ
  1) _____________ жылы Кенесары әскері Ташкентке аттанып, бірақ жұқпалы аурудың таралуынан жорық тоқтатылды. Қоқан хандығының қол астындағы Созақ, Жаңақорған, Ақмешіт, Жүлек бекіністерін қоршауға алды.
  
  2) 1837 ж желтоқсан ___________________________
  _____________________________________________
  

• 32 слайд

  І кезең.“Жүзден жүйрік, мыңнан тұлпар” кезеңі
  ІІІ. топ
  
  1) _____________ жылы Кенесары Петропавл қаласынан шыққан Ақтау бекінісі қазақтарының тобына тұңғыш рет шабуыл жасап, патша үкіметіне ашық қарсылық білдірді.
  
  2) 1802 жылы ________________________________
  ____________________________________________
  

• 33 слайд

  І І кезең. “Тарихи домино” ойыны.
  (2 топқа қима қағаздар үлестіріледі. Берілген сөздерден сөйлем құрау.)
  

• 34 слайд

  І топ.
  Патша үкіметінің 1822 жылғы “Сібір қазақтары туралы жарғысының” қалыптасқан хандық құрылымды, дәстүрлі билік үлгілерін жоюы, қазақ елін жалпыресейлік басқару жүйесіне сіңістіріп жіберуді көздеген саясаты.
  ІІ топ
  Кенесары Қасымұлы қазақ халқының патшалы Ресейден көріп отырған қысымшылығына қарсы шығып, 1824 жылғы 17 қыркүйекте Батыс–Сібір генерал – губернаторы Капцевичке ультиматум іспеттес хат жолдады.
  ІІІ топ
  Кенесары Қасымұлының 1837 жылы желтоқсанда Николай І патшаға халқымызға қысымшылық көрсетпей, дуандар мен өзге де мекемелеріңізді жоюыңызды сұраймын деп жазған хаты.
  

• 35 слайд

  ІІІ кезең. “Кім жылдам” (ребус шешу)
  І. топ
  ,
  ,
  ,
  ,
  Й
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  

• 36 слайд

  ІІІ кезең. “Кім жылдам” (ребус шешу)
  ІІ. топ
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  У
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  З
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  

• 37 слайд

  ІІІ кезең. “Кім жылдам” (ребус шешу)
  ІІІ. топ
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  ,
  

• 38 слайд

  ІҮ кезең.“Математикадан кім жүйрік?”
  
  
  І. топ
  (552+423)+23*2+4/5*3+1003-201 =
  
  2*2*8-11 = қыркүйек
  

• 39 слайд

  ІҮ кезең.“Математикадан кім жүйрік?”
  (333+423)-53*2+88+500-10+20 =
  ІІ. топ
  

• 40 слайд

  (4+66)*3+500-20+110/2+1005+606-3 =
  ІҮ кезең.“Математикадан кім жүйрік?”
  ІІІ. топ
  

• 41 слайд

  Үйге тапсырма
  “К. Қасымұлы кім?”