"Киіз үйдің математикалық-физикалық қасиеттерін зерттеу" ғылыми жоба презентациясы 10 сынып

• 1 слайд

  Қалалық ғылыми жоба - 2016
  Ауданы мен көлемі
  Геометриялық пішіндері
  Күн сағаты
  Обсерватория
  Жылу өткізгіштігі
  ҒЫЛЫМИ ЖОБА АВТОРЫ: 10“А” сынып оқушысы Баймуратқызы Т.
  “ КИІЗ ҮЙДІҢ
  МАТЕМАТИКАЛЫҚ ,
  ФИЗИКАЛЫҚ ҚАСИЕТТЕРІ ”
  ЖОБА ЖЕТЕКШІСІ : математика мұғалімі Адарыш Б.
  108 – аспан саны
  

• 2 слайд

  Жобамыздың мақсаты:
  Киіз үйге математикалық және физикалық тұрғыдан талдау жасау, есептер жинақтау;
  Жобамыздың міндеті:
  Киіз үйдің түрлері туралы мәліметтер жинақтау;
  Киіз үйдің әр бөлшегіне математикалық және физикалық тұрғыдан талдау жасау
  Математикалық сауаттылықты қалыптасты-ратын есептер жинақтау;
  Киіз үйдің қолданылу аясын кеңейтуге модель жасау;
  
  

• 3 слайд

  Жоба кезеңдері:
  Теориялық бөлімде :
  
  Киіз үйдің құрылысы, жасалу жолдары;
  Математикалық-геометриялық, физикалық қасиеттеріне талдау жасау;
  
  Практикалық бөлім:
  
  Киіз үй туралы есептер қарастыру;
  Киіз үй туралы есептер жинақтау;
  Киіз үй формасындағы ойын алаңын жасау туралы мәлімет алу үшін, архитектордан кеңес алу, ұстамен кездесу, әкім орынбасарымен жолығу;
  

• 4 слайд

  Көлеміне қарай киіз үй түрлері
  

• 5 слайд

  Көлеміне қарай киіз үй түрлері:
  Ақ үй
  Боз үй
  Қоңыр үй
  4 қанат
  6 қанат
  8,12,18,30 қанат
  

• 6 слайд

  Киіз үйдің құрылысы:
  Киіз үйдің сүйегі:
  
  1 – кереге,
  2 – уық,
  3 – шаңырақ,
  4 – сықырлауық
  

• 7 слайд

  Киіз үйге математикалық талдау:
  Шаңырақ /шеңбер, қисық/
  Кереге /ромб,параллелограмм/
  №1 – тоғын, ол шаңырақтың негізі.
  №2 – күлдіреуіш. /Сәмбі,3,8 күлд./
  (Елтаңбамызда 6 күлдіреуіш бейнеленген)
  №3 – беріктік. /Күлд.ыдырамау үшін/
  №4 – шаңырақтың көзі.
  Шаңырақ * = табан = 20-30кг
  
  Кереге ағашы = «желі»
  Ең ұзын желі = «ерісі» (№3)
  Орташа желі = «балашық» (№2),
  Ең кіші желі = «сағанақ» (№1)
  1қанатта 14еріс, 9сағанақ, 9балашық;
  14қ.үй:V=130-140м³;h.кер=2,4-2,5м=20кг.
  Уық / вектор/
  Уық пен кереге арасы=«доғалай» №1
  Иілген жерін = иығы№2
  Шаңырақ-иық= уықтың қары №3
  Шаңырақтың көзі- ұшын=қаламы №4
  Доғалайға жіп = уықбау №5
  Уық*=200-220см=12-16қарыс=3-6кг=45,60,72,90,120 уық=5°/72;3°/120
  

• 8 слайд

  Киіз үйге геометриялық талдау
  КОНУС + ЦИЛИНДР = КИІЗ ҮЙ
  Киіз үйдің құрылымдық ерекшелігін қарасақ, жинақылығы мен ыңғайлылығы, өз алдына, сәулеттік шешімі мен пішіні , көлемі, сырт тұлғасы мен өзі  ерекше сұлулығымен дараланып тұрады. Ғалымдар мен мамандар:
  «Киіз үй - әлемдік сәулет өнерінің ең озық үлгісінің бірі»,- дейді.
  
  Конус
  ЦИЛИНДР
  Киіз үй сегменті:
  11”11
  1 ошақ
  4 сол жақ
  5 босаға
  3 оң жақ
  2-төр
  №1
  №2
  №4
  №3
  №5
  

• 9 слайд

  Киіз үй = “Күн сағаты” рөлінде:
  Тышқан сағаты: 00.00-02.00
  Сиыр сағаты: 02.00-04.00
  Барыс сағаты: 04.00-06.00
  Қоян сағаты: 06.00-08.00
  Ұлу сағаты: 08.00-10.00
  Жылан сағаты: 10.00-12.00
  Жылқы сағаты: 12.00-14.00
  Қой сағаты: 14.00-16.00
  Мешін сағаты: 16.00-18.00
  Тауық сағаты: 18.00-20.00
  Ит сағаты: 20.00-22.00
  Доңыз сағаты: 22.00-24.00
  
  Күн сәулесі :
  2 уықтың арасын 20 минутта;
  3 уықтың арасын 40 минутта;
  40мин = бие сауым уақыт.
  Суретте 7:5-қатынасында бөлінген.
  7*30º=210º және 5*30º=150º
  Әбжад есебінде:
  210º-РИ/Рәйун/; 150º-ҚН/канон/ астрономия есебі
  

• 10 слайд

  Киіз үйге физикалық талдау
  Үй сыртынан айналдыра тартатын белдеуі – көк көгені д.а. Олар – 3.
  Белдеу бойында 12 шоқжұлдыз,12 мүшелдік жануарлар, 12 түн-12 күн сағаты орналасқан.
  Киіз үйдің төбесіне жаңбыр іркілмес  үшін 450 шамасында игені де даналық.
  Жауын – шашын тамшылары төбесінен оп – оңай жүн талшықтармен сырғып түседі.
  
  Зодиак шеңбері – көген жібі
  
  
  
  Шаңырақтан түскен Күн сәулесі ең төменгі нүктеге келуі , яғни, Күннің ең шырқау биікке шығуы - зинит д.а.
  Зинит -  22.07 күні
  Бақан мен шаңырақ көлбеп орналасады. Көлбеу бұрышы - 62º .
  62º- аспан экваторының галактика экваторына көлбеу бұрышы;
  Үйдің биіктігінің диаметріне қатынасы жуықпен 0,62-ге тең.
  62 саны-киіз үйдегі негізгі коэффицент
  
  
  

• 11 слайд

  “108” саны Шығыс елдерінде аспан саны болып есептеледі.
  Диаметр бойындағы 2 уықты конус жасаушысы деп алсақ, төбесіндегі бұрыш 108º-қа тең болады.
  Кереге  — киіз үйдің қабырғасы. Оның бір қанатында 14 ерісі, 9 сағанақ, 9 балашық болады.
   Алты қанат  үйдің сағанақтары мен балашықтарының саны 108.
  9*6+9*6=54+54=108
  108º
  

• 12 слайд

  Киіз үйдің физикалық қасиеттері
  1.Киіз үй қанқасын берік қайың, тал ағаштарынан уық, кереге, шаңырақ, күлдіреуіш жасау үшін қолданады, яғни деформациялайды.
  Деформация – дене пішінің немесе көлемінің өзгеруі, яғни июге, бұруға, қысуға, созуға ыңғайлы.
  
  2.Ағаштарды қызыл түсті жосамен бояйды және өсімдік майымен майлайды. Судың жұғу қасиеті ағашқа зиян. Судың майлы бетке жұқпау себебін ғылыми түрде былай
  дәлеледейміз :сұйықтың молекулалары бір – біріне оңай тартылады, ал майдын молекулалары суға қарағанда оңай тартылмайды.
  
  3.Қайынға,талға, құрт түспейді, басқа ағаштар сияқты тез шірімейді, мұны ағашта арнайы шірітпейтін және құрт жолатпайтын спецификалық зат бар деген  болжам айтуға болады. Ол зат-фитонцид.
  
  

• 13 слайд

  Үйдің табаны шеңбер , табан ауданы:   S= r2, мұндағы  r шеңбердің радиусы.
  Киіз үй 2 геом.айналу денелерінен құралады – цилиндр және қиық конустан.
  Осы екі дененің беттері мен көлемдерін табуға болады.
  Цилиндр дененің ауданы : Sбүйір= 2r h
  Көлемі: V=  r2 h , мұндағы  - r цилиндр дененің радиусы, һ – цилиндрдің биіктігі .
  Қиық конустың ауданы Sбүйір= (r+ r1)l,
  Көлемі V=  h (r2+ r21+ r r1),мұндағы r, r1-  қиық кон.табанд.радиусы, l  -жасаушысы , h – биіктігі.
  
  SКиіз үй беті = Sбүйір(конус) +Sбүйір(цилиндр)= 2 r h+(r+ r1)l,
  V Киіз = Vцилиндр+ Vконус=   r2 h+ h (r2+ r21+ r r1);
  Мысалға, тек қана бір 6 қанатты үйдің бетінің ауданы мен көлемін есептеуге салдым.
  6 қанатты  үйдің диаметрі 4 метр екенін өлшедім, яғни радиусы 2 м болады.
  Формула бойынша есептесем:
  Sтабаны =12,56 м2
  Sцилиндр = 25,12 м2 Vцилиндр  = 25,12 м3 Sбүйір конус =  19,625 м2
  Vконус  = 8,2425 м3 Sжалпы= 44.745 м2 Vконус= 33.3625 м3
  
  №1. Киіз үйдің бетінің
  ауданы мен көлеміне есептер 
  

• 14 слайд

  №2. Киіз үй графигін нүктелер арқылы салу
  

• 15 слайд

  №3.Киіз үй графигін түзулер арқылы координаталық жазықтыққа салу
  

• 16 слайд

  №4. «Алты қанат киіз үйге екі мысық келіп кірді де, бірінші керегенің түбіне екеуі балалап, әрқайсысы алтыдан балалады. Олардың бәріде мысық болып өсті де, тағыда алты – алтыдан балалады, т.с.с. осылайша әр керегенің түбіне барып марғау шықты». Сонда киіз үйден неше мысық өсіп шығады ?
  1. Есепті талдау 
  2.    Есепті схема сурет түрінде жазу
  3.    Шығару тәсілі - әр керегенің түсіне 6 – дан балалайтын
  болғандықтан, әр керегедегі мысықтар санын 6 – ға көбейту.
  4.    Есепті шығару: әр керегедегі мысық саны.            
  2*6+12*6+72*6+432*6+2592*6+15552*6=111972
  12+72+432+2592+15552+93312= 111972
  5.    Есептің нәтижесін тексеру:
  6.    Есепті зерттеу: Әр керегеде мысықтар саны өсіп 6 есеге
  көбейіп отырады
  7.     Есептің жауабы: алты қанат киіз үйден барлығы 111972
  мысық өсіп шығады.
  

• 17 слайд

  №5. «Уық ұзындығы мен киіз үй биіктігін табуға арналған есептер»
  Уық ұзындығы. У*=2 (R үй – R ш) (R үй – R ш)
  Мысалы:
  Қанат саны – 6.
  Шаңырақ шеңбер ұзындығы – Сшеңбер=6м.
  Шаңырақ диаметрі – Dшаңырақ=1.91м; R шаңырақ =1,91/2=0,95 м.
  Киіз үй щеңбер ұзындығы – Скиіз үй = 19,30 м.
  Киіз үй диаметрі – Скиіз үй =19.30; Dкиіз үй = =19,30/3,14=6,33 м.
  Киіз үй радиусы – Dкиіз үй =6.33; Rкиіз үй= 6,33/2=3,16 м.
  Уық ұзындығы – 2(3,16-0,95)(3,16-0,95)=2(2,21*2,21)=9,77.
  У=3,1 м.
  Уық иығы кереге биіктігі, үштен бір бөлігіне тең.
  Уиығы=Һ/3
  Уиығы =1,2/3=0,4 м.
  Киіз үй биіктігі:
  Һүй=(Һкереге+Уиығы)+(Rкиіз үй+Rшаңырақ)
  Һүй=(1,2+0,4)+(3,16-0,95)=1,6+2,21=3,81 м.
  
  

• 18 слайд

  №6. Жайылған кереге ұзындығы 3 метрге тең болғанда, бір керегеде уық байланатын 17 бас болғаны тиімді деп есептеледі. Алты қанатты үй керегесінің басы (6х17)=102 бас. Онда 12 қанатты үйдің уық саны қанша болғаны ?
  Жауабы: 204 бас
  №7. Керегеге бекітілетін уық саны – 102 бас.
  Барлық уық саны 107.Сонда 5 уық қайда бекітілген?
  Жауабы: 5 уық есік маңдайшасына бекітіледі.
  
  №8. Киіз үйдің есігі 7-ші қанат болып есептелмегенімен,шеңбердің
  ауқымын сәл кеңейтуге септігі тиеді. Киіз үйде есік қандай қызмет
  атқарады.?
  Жауабы: А) 30күн *3 ай =90 күн* 2 маусым  =180 күн* 2  =360 күн
  Ә) 360 күн + 5 «қонақ»= 365 күн
  Яғни,киіз үйдің есігі жыл санатынан тыс қосылатын «Бес қонақ»
  күндерінің мөлшерін білдіреді.
  
  

• 19 слайд

  Киіз үй моделі бойынша оның қолданыс аясына өзгеріс енгізу
  

• 20 слайд

• 21 слайд

• 22 слайд

  Ойын әлемі ойсырап тұр....
  

• 23 слайд

  Менің зерттеу сәттерімнен көріністер
  

• 24 слайд

  Менің зерттеу сәттерімнен көріністер
  

• 25 слайд

  Менің зерттеу сәттерімнен көріністер