Чёваш Республикин В.рен\
тата =амрёксен политикин министерстви
Чёваш Республикинчи Патёрьел
район.н «Турханти вётам
п.л\ паракан шкул» муниципаллё
бюджетлё в.рент\ учреждений.?
Класс сехеч.
ирттермелли у=ё урок план.?
Камсем эпир:
м.нле йышран эпир?
(Чёваш ч.лхи – т.р.к ч.лхи)
,=е пурнё=лакан.
Турханти вётам шкулта
чёваш
ч.лхипе литературине
в.рентекен Осипова Л?В?
Турхан
– 2015
Урок т.с.%
Т.пчев-шырав
меслетне усё курса й.ркелен. п.т.млет\ урок.?
Сапёрлёх
т.ллев.% Чёваш ч.лхи пуянлёхне туйма:
икс.лми пурлёхне ачасен чун-ч.рине =итересси; тёван халёха юратма: упрама:
пуянлатма в.рентесси?
П.л\ т.ллев.%
1? Чёвашсем т.рл.
халёхсемпе тёванлё-хурёнташлё пулнине .нентересси?
2? Чёваш ч.лхи – т.р.к ч.лхи пулнине
=ир.плетесси?
Аталантару
т.ллев.% Шухёш й.ркипе илем туйёмне
т.пчев мел. пулёшнипе аталантарасси?
Класс сехеч.н
мел.семпе меслеч.сем% т.пчев-шырав: учител.н
тата ачасен илемл. вулав.: ыйту-хурав: кала=у: п.т.млет\?
Кирл.
хат.рсем% компьютер: мультимедилле
проектор: т.рл. халёх юррисен диск.: видеофильм?
Урок юхём.?
1?Учитель
сёмах.%
Паянхи класс сехетне эп. «Камсем эпир: м.нле
йышран эпир?»:
е «
Чёвавш
ч.лхи – т.р.к ч.лхи» тесе ят патём?)
Чёваш
ч.лхи – т.р.к ч.лхи тетп.р: анчах та кампа тёванлё–ха эпир: м.нле ч.лхесемпе
п.р тымартан пулнё? +акна п.лменни курёнать?
Паянхи урок =ак ыйтусем =ине хуравл.?
Манён
алёра =.р чёмёр.? Ми=е пин ч.лхепе кала=ма==.-ши =ак =.р чёмёр. =инче пурёнакан
халёх? Ученёйсем т.нчери ч.лхесен шуч. пирки т.рл.рен кала==.: =апах та в.сен
хисеп. 2500-тен пу=ласа 6000 таранах те==.? В.сен шутне пир.н чёваш ч.лхи те
к.рет? Юлашки =улхи перепись результач. Тёрёх чёваш ч.лхипе 1млн? та 300 пин
=ын кала=ать? Чёвашсен шуч. вара 1млн? та 637 пин =ын? В.сенчен 55%
Чёваш Республикинче пурёнать?
Чылай
сёмах п.р ев.рл. пулнине шута илсе ученёйсем ч.лхесене ви=. пысёк ушкёна
уйёра==.?
1?
Финн-угр ч.лхисен ушкён.;
2?
Т.р.к ч.лхисен ушкён.;
3?
Славян ч.лхисен ушкён.;
Кашни
йышра теми=е ч.лхе ушкённе палёрта==.? Эпир Алтай йыш.н т.р.к ч.лхи ушкённе
к.ретп.р? М.нш.н пире т.р.к халёх хушшине к.рте==.-ха?
+ак
ыйту =инее хуравлама пир.н пата хамёр тёвансем: т.р.к ч.лхипе кала=акансем
килсе =итр.=?
1-м.ш
ача%
Камсем эпир: м.нле йёхран эпир?
М.нле анне пире савса =уратнё:
М.нле атте ура =инее тёратнё:
М.нле ёспа та хапёлпа эпир
Та=ти =.ре таса чунпа юратнё?
Камсем эпир: м.нле йышран эпир?
Хёш ч.лхесем пире
тёван пек картнё:
Хёш тёвансен ретне п.р танлён лартнё?
???+.р чёмёр.н п.р ч.пт.м. эпир:
Тымарсемпе т.нче кёкне тытатпёр?
2-м.ш
ача%
Теми=е пин =ул каялла эпир азербайджан.: тутар.: туркмен.: узбек.: пушкёрч.:
чёваш. к\рш.лл. халёх пулнё? П.р-п.ринпе хутшённё: п.рле пулнё: п.р-п.ринчен
в.ренн.? +авёнпа мар-и-ха тумтир.: юрри-к.вви: ташши: апач.-=им.=.: алё
ёсталёх. п.р ев.рл. пир.н? Пир.н т.п кил –Т.п Ази пулнё?
3-м.ш
ача% Т.п
Ази пир.нш.н Тёван =.р-шывчч.?
Тёшман.сем х.с.рлен.рен мар-и
Салантёмёр т.рл. =.ре?
+апах тёванлёх й.р.сем
Пире пу=тарч.= п.р =.ре?
4-м.ш
ача% +ак
халёхсем эпир пурте чи малтан Т.п Азире пурённё: унтан +ур=.р Кавказа: Аслё
Пёлхар патшалёхне: кайран Дунай=и Пёлхар патшалёхне: юлашкинчен Атёл=и Пёлхара
килсе вырна=нё?
Халёх
м.нш.н урёх вырёна ку=нё-ха?
5-м.ш
ача%
Ытларах чухне вёйлё тёшман х\терсе янё: теп.р чухне =.р ч.тренни: пушар:
чир-ч.р хёваланё?
6-м.ш
ача% Чёваш
пурнё=.нче ун пек йывёр вёхётсем нумай пулнё: =авёнпа пир.н нес.лсен =урт-й.р
архитектури: пурлёх-пуянлёх япали: хат.р-х.т.р. малтанхи =.рсенчех выртса юлнё?
+ав =.рсем – тухё=ра: кёнтёрта?
7-м.ш
ача%
Чёваш йёлипе пир.н тухё=а пёхса пу= =апмалла: вилсен те тухё=алла пёхса
выртмалла? Хамёрён кил-=урт алёк.сене авал кёнтёралла у=ёлакан тунё?
Т.р.к
ч.лхипе кала=акансене ахальтен мар п.рле п.рлештермен? Лайёхрах сёнаса пёхар-ха
в.сен тумтирне? (слайд т.рл. халёхсен =и-пу=.% азербайджан: тутар: туркмен: узбек:
пушкёрт: чёваш: тутар? +ак вёхётра Кавказ юрри янёрать?)
8-м.ш
ача% Мана
тутар сёнарлё те==.:
Илме кала==. тюбетей?
+ынсем =апла мана с.не==.
Хаваслёх: туслёх та телей?
Тутар
халёх. пир.нпе к\рш.лл. пурённёран в.сене хамёрпа танлаштарма =ёмёлрах? Тупса
палёртар-ха =ав п.рпекл.хсене?
Ч.лхине
илес пулсассён в.сен хёш-п.р сёмах.сем чёвашённи пекех янёра==.? Т.сл.хрен%
чечек – чечек; юлташ- юлташ;
Шыв
ёсма .л.к чёвашсем те к.вентепе =\рен.: тутарсен =ак йёла паянхи кунччен
сыхланса юлнине курма пулать? (видеоролик х.рсем к.вентепе шыв ёсма кайни)
9-м.ш
ача% Чёвашсем
пекех тутарсем юрра-ташша пит ёста? Хушшинчен эпир те тутар к.ввипе чёваш ташши
ташлама хётланатпёр? (тутар тата чёваш ташши ташланине кётартма пулать? Тутар
юрри итлеттерни)
10-м.ш
ача%
«П.т.м т.нчери халёхсен апат-=им.=.» к.некене тишкерсе тухнё хы==ён =акё паллё
пулч.%
_ тутарсем те салма =ие==. иккен: тутарла та ёна салма тесех кала==.?
- Чёвашсен уйранне узбексем: туркменсем .=е==.? Узбек: туркмен ч.лхисенче вёл
айран: чёвашла – уйран?
- ш\рпе (яшка) _ тутарла – шулпа;
азербайджанла – шорба;
узбекла – шорпа;
туркменла – сорпа пулнине п.лт.м.р?
11-м.ш
ача% Сёмахлёх
вёл - =.р-шыв историй.? Халёхён .м.рхи ас.: ёс.-хакёл.пе кёмёл-туйём.н
пуянлёх.? П.рпекл.х: п.рл.х пир.н сёмахлёхра та упранса юлнё?
Тёрнасемпе
=.ленсем пушкёрт халёх.н тасалёх паллисем шутлана==.? В.сем пушкёртсене тёшмана
=.нтерме пулёшнё те==.?
«Тёрнасем
– пир.н турё кайёк.сем: в.сем тёшмансене хёваласа янё»: - тесе каланё
пушкёртсем Ибн Фадлана 922-м.ш =улта? Тёрнасене пушкёртсем «сынтырау тёрна»:
чёваш ачисем «шёнкёрав тёрна» те==.? В.=нине курсанах савёнса саламла==.?
-
+.лен юратнё ч.р чун мар: анчах ёна в.лерме хушман?
-
Ч.ке= йёвине те ватма юрамасть? +емье арканать тен. .л.кех =ак халёхсем?
12-м.ш
ача% Ваттисен
сёмах.сенче те п.рпекл.хсем тупса палёртрёмёр эпир?
Чёвашла
– Чулпа перекене =ёкёрпа пер?
Тутарла
– Хёвна чулпа перекене хёнала?
Туркменла
– Вёл сана чулпа перет: эс. ёна пётёпа пер?
Азербайджанла
– Тёшман сана чулпа перет: эс. ёна пловпа хёнала?
Узбекла
– Сана чулпа печ.= пулсан эс. =упа пер?
13-м.ш
ача% Паласахун
Юсуп. – авалхи т.р.к халёх.сен сёвё=и «Хётлё п.л\» («Кутадгу билиг») поэма
=ырнё? +ак поэмёна т.рл. халёх ч.лхисем =ине ку=арса туркмен: узбек:
азербайджан: тутар: чёваш ачисем шкулта в.рене==.? +акё мар-и вёл сёмахлёх
хёвач.!
14-м.ш
ача%
Чёвашра вёрман та чёвашла кашлать:
Шёпчёк та юрлать кунта ав чёвашла?
+акё т.рл. халёх хушшинче
Кала=са =\ретп.р эпир чёвашла?
15-м.ш
ача%
Чёваш ч.лхи – т.р.к ч.лхи пулнине эпир т.рл. енчен =ир.плетсе пама тёрёшрёмёр?
М.нле йышран: м.нле йёхран пулнине те п.лт.м.р? +.р чёмёр.н п.р ч.пт.м. =е=
пулсан та пир.н хальхи вёхётра хамёрён =.р-шыв пур – Чёваш Республики?
Пурте
п.рле%
Чёвашсемех эпир: ыр =ынсемех эпир?
Чёваш анне пире савса =уратнё:
Чёваш атте ура =ине тёратнё
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.