Конспект обощающего урока по крымскотатарскому языку "Сыфат. Умумийлиштириджи дерс"

Къырымтатар тили. 3-Б сыныф

Мевзу: Сыфат – сез чешити.

Макъсат: сыфат акъкъында умумий малюмат топламакъ;

                  къоюлгъан окъутма проблемаларны чезмеге огретюв;

                  нутукъ байлыгъыны, дикъкъатлы олув алышкъанлыгъыны инкишаф этмек;

                  эдепли, низамлы олмагъа огретмек

Дерснинъ донатмасы: презентация, ресимлер, джедвеллер

Дерснинъ чешити: умумийлештирюв ве бильги мунтазамлыгъы дерси

Дерснинъ кетишаты:

I. Тешкелий момент

Раледе догъру отур

Анда-мында айланма

Къоншугъа кедер этме

Оджаны дикъкъатнен  динъле!

II. Таянч бильгилерини актуаллештирюв

Баарь акъкъында субет.

- Балалар, шимди йылнынъ насыл мевсими? Баарьде табиатта насыл денъишмелер ола? Баарь айларыны айтынъыз. Халкъымыз бу айларны насыл этип адландыра?(Сабан айы, чечек айы, къуралай айы). Догъру, амма бу айларнынъ даа бир адлары бар (баарь ярыгъы, сув айы ве ешиль  оту айы).

  Ассоциатив оюны «Мен башладым, сен сонъунадже айт»

- Март – баарь ярыгъы, чюнки….( кунь кунеш нурындан ачыла)

Апрель – баарь сувы,… (чюнки бу айда озенлер ириген сувларгъа тола.)

 Майыс – баарь ешиль оту,… (чюнки бу маальде эр ер ешилене.)

2. Дефтерде иш. Темиз язув дакъкъасы

  Яя  яа яд яв яру ся оя яла кят

 Яхшы адам яман сез айтмаз.

- Бу айтымнынъ манасыны анлатынъыз.

Тертипли адам насыл сезлернен къуллана? Незакетли ибарелерни айтынъыз. Баш ве экинджи дередже азаларны  тапынъыз.

Биз насыл сез чешитлернен таныштыкъ? Олар насыл маналарны ифаделей? Насыл суаллерге джевап бере?

Сёз чешитлери

Ким ? ве Не?-  деп,

Исимлер эр вакъыт суаль бере.

Фииль исе гедже-куньдюз

Иш-арекет беджере.

Къач? Къачынджы? ве Къачар?-

Тынмай сорай сайылар,

Тюс, лезет, шекиль, колемни

Ифаделей сыфатлар

Бу сезлерни бильсенъиз,

Яхшы олур, балалар!

III.  Янъы мальземени анълатув

Мевзуны  тапув(предугадывание).  Ф, Ы, Т, С, А – СЫФАТ

- Балалар, келинъиз, сыфат акъкъында малюматны топлайыкъ ве дерснинъ сонъунда тахтада язылгъан джедвельни толдурайыкъ.

Балалар, суаль берип, предметлернинъ аляметини айталар, тенъештирелер ве сыфатлар ифаделеген группаларны айталар. (Сыфатлар тюс, лезет, шекиль, колем, табиат                                                                                                                                                                                                                                                чизгилерни ве иляхре ифаделей.) Эр бир такъымдан дефтерге бирер сез язалар.

IV. Раатлыкъ дакъкъасы.

- Сыфатлар насыл сез чешитинен багълы ола? (исимнен)

«Нурчыкъ» оюны (исимлерни сыфатларнен окъчыкънен багълайлар)

- Сыфатлар джумледе насыл синтатик вазифени беджерелер?(Экинджи дередже азалары)

V. Группаларда чалышув. 

- Манасына коре сыфатлар насыл чешитлери олгъаныны тапмакъ керек?

Биринджи группа синонимлернен (манадаш сезлер) чалыша, экинджи группа – антонимлернен(маналары къарама-къаршы олгъан сезлер), 3 группа – фразеологизмлернен чалыша(кочьме ве догъру маналары олгъан сезлер), 4 группа - исимлернен   ялгъамалар ярдымынен сыфатлар уйдура.

VI.  Рефлексия. Иджадий иш.

Сыфатлар ярдымынен тапмаджаларны уйдурув ве тапув.  

VII. Хуляса чыкъарув  Талебелер  джедвельни толдуралар.

VIII. Дерснинъ нетиджеси.

- Насыл сез чешит акъкъында малюмат топладыкъ?

- Сыфатлар не ифаделей? Насыл суальге джевап бере?

- Сыфатлар джумледе насыл синтатик вазифени беджерелер?

- Сыфатлар манасына коре насыл чешитлери ола?

IX. Эв вазифеси.

 Тапмаджа уйдурмакъ ве ресим япмакъ