Конспект по казахскому языку

Қазақ тіліне тән дыбыстарды сөз ішінде дұрыс айтуға үйрету.

Орыс тілінде жұмыс ауызекі сөйлеу тіліне үйрету балалардың қазақ тілінің өзіне тән ерекше дыбыстарын сөз ішінде дұрыс айта білу қабілеттерін қалыстармайынша жүзеге асырылмайды. Дыбыстар айтылғанда да, естілгенде де өз қалпында  дұрыс, дәл айтылып, анық естілуі керек. Ал дыбыстардың дұрыс айтылуы балалардың үйренетін сөздерінің мағынасын дұрыс ұғуына кедергі келтіреді. Басқа ұлт балаларына қазақ тіліндегі  дыбыстарды анық айтуға үйретудің түпкі мақсаты- баланың өздері үйреніп жүрген тілде айтылған ойларың, сөздерінің түсінікті жеткізілуі. Қазақ тілі дыбыстарын дұрыс айтуға үйретуде оқытушының басты міндеттерінің бірі-балалардың дыбыстарды дұрыс естуін қалыптастыру.Дыбыстау мүшелерінің қызметін ұстаздың өзі де біліп, әсіресе сөз ішінде кезектесіп отыратын қазақ тілінің ерекше дыбыстарын жасауға қатысатын дыбыстау мүшелерінің қызметін балаларға жан-жақты да дәл түсіндіріп бергенде ғана өзге тілдің дыбыстарын, сөздерін қатесіз, дұрыс айтады

Дыбыстарды жаттықтыруға арналған жаттығулар:

«Ә»   Дәм-дәм-дәм

Дәмді сүт, дәмді нан.

Менің туған күніме

Әжем қуыршақ әперді,

Әкем кітап әперді,

Әкем мысық әкелді.

«Қ»  Қырыққабаттан, қызылшадан

         Қызыл-сары сәбізден

         Әжем дәмді ас пісірді.

Мысық, мысық-өте пысық,

Күнде жатыр қыздырып.

Сүтін ішіп, көзін қысып,

Өзі қызық, өте пысық.

«Ң»   Қоңыр қоңыз

         Қоңыр жерге

         Қоңды келді алыстан.

Рулада кең ойнаңдар,

Қызық жұмбақ ойлаңдар.

«Кім қалай дауыстайды?» ойыны. Ойыншық сиырды  немесе сиырдың суретін  көрсетіп, мынау не? деп сұрақ – жауап  әдісі  арқылы айтқыза отырып, дыбысты бекіту.

-         Мө-мө-мө-мө , - деп сиыр мөңірейді.

-         Ол неге мөңірейді?

-         Шөп жегісі келіп тұр.

-         Мө-мө-мө-мө,- деп мөңіреп тұр.

«Қ» дыбысын анық айта білуге жаттықтыру.   Қарғаның,  қаздың   суретін  көрсетіп, мынау не? деп сұрақ – жауап  әдісі  арқылы айтқыза отырып, дыбысты бекіту.

-         Қа-қа-қа-қарғалар,

-         Қар үстінде жорғалар.

-          Қа-қа-қа қаз, қаз, қаз

-         Тақымыңды жаз.