Конспект урока кабардинского языка на тему "Ударение" 2 класс

Адыгэбзэмк1э  урок-зэ1уха

Егъэджак1уэр-Урыс Лерэ А.

Таурыхъымдеж хьэщ1ап1э.

Темэр: Ударенэ.

Мурадыр:

1.   Псысэр ф1ыуэ ялъагъуным еджак1уэхэм я гуркъыхуэгъэушын;

2.   Псалъэмщыщузыпычыгъуэрнэхъзэрытракъузэмгулъегъэтэн;

3.   Сабиийхэм я бзэр, адыгэбзэр еф1эк1уэн папщ1э, я псалъэк1эм зегъэужьын.

4.   Урокымкъыщыгъэсэбэпыпхъэ: ИКТ, хьэрф дэк1уашэ жьгъыжьгъхэмрэдэгухэмрэ, ребусхэр, псалъэжьхэр,сурэтхэр,мэкъамэхэр.

Урокым и ек1уэк1ык1эр

МэремыкъуэХъусен и уэрэдбзэм,адыгэбзэмтеухуауэ

1.Пэщ1эдзэ псалъэ. Ф1эхъус зэрах.

Едж. Фи махуэ ф1ыуэ!

Ф1эхъус гуапэ хьэщ1эхэм фыдохыр,

Диурокым и бжэр фхузэ1удохыр.

Дыщ1охъуэпс фэтхынуи хьэщ1агъэ,

Зыныфхудогъазэ, «Фыкъеблагъэ».

II.        Мурадымщыгъуазэ сощ1 СЛАЙД№2

Урокыр дэ къызэ1утхыну дыхуейщЧыпАнетэ и усэ «Адыгэбзэ» зыф1ищамк1э:

Си бзэдахэуадыгэбзэ,

Си бзэдахэууэ си нэху!

Уэращ си анэдэлъхубзэр –

Сф1эбэмащ1эщ

Сыпсэлъэху!

Си насыптиуэ узи1эщ,

«Нур» журналымсыкъоджэф,

Папимамисопсэлъэф

Егъ. Аращи, дэ доблагъэтаурыхъым и хьэщ1эщым.

III.        Яджаркъэпщытэжын. Карточкэлэжьыгъэу -4

Егъ.Щы1ащ – псэуащ зыл1рэ зыфызрэ. Я1эт абыхэмзыкъуэ ц1ык1у. Абы зэреджэр Шыкъумц1ийт.

Едж. Зэгуэрым я гъунэгъу щ1алэ ц1ык1ухэм мэзымамуухьэ к1уэну загъэхьэзырырт. Ар къыщищ1эм, Шыкъумц1ий и анэм елъэ1уащ:

Шыкъумц1ий. - Мамэ, мамэ! Си ныбжьэгъу ц1ык1ухэм я гъусэусэри кхъы1э мэзымамуухьэ сыгъак1уэ!

Анэм. - Узгъэк1уэнщ, си щ1алэ ц1ык1у, ауэуиныбжьэгъухэм я губзыгъагъымрэ, я 1ущагъымрэ къэсщ1эн папщ1э мис мы лэжьыгъэхэр гъэзэщ1эн хуейщ.

- Мы лэжьыгъэхэр фи егъэджак1уэм къыхузогъанэри феда1уэ.

Псалъэхэмщыуагъэхэтщи,къэвгъуэтахэр,орфограммэркъыжы1эСЛАЙД№3

Егъ. – Е -2-нэ лэжьыгъэр дгъэзэщ1эн папщ1э дигу къэдывгъэк1ыжыт, дибзэрдауэзэхэт?

Едж. - Дибзэрпсалъэухаурэзэхэтщ.

Егъ. - Псалъэухарщэ?

Псалъащхьэхуэфщ1,псалъэухамкъыщыщ1идзэмрэщиухымрэкъэгъэлъагъуэСЛАЙД№4

Егъ. - Мы дыкъызэджатхыгъэр сыт зытеухуар?

Едж. - Мы тхыгъэртеухуащнэхъыжьым пщ1э хуэщ1ыным.

Егъэ. -Ат1э, сыт псалъащхьэу хуэпщ1 хъунумыбы?

Едж. - «Ди нэхъыжьыф1хэр» 

-Фэдауэфахущытабыхэм?

Едж.  -Дэ нэхъыжьхэмдадоплъей, щапхъэятыдох, пщ1э яхудощ1. Дэ ахэр ф1ыуэ долъагъу, зэрытхузэф1эк1к1э дадо1эпыкъу.

Едж.  - Дэ унагъуэмсэбэпышхуэдыщохъу. Диадэ – анэхэм дадо1эпыкъу. Дигъунэгъу л1ыжь – фызыжьхэмгулъытэ яхудощ1. 1уэху гуэрхэмк1э сэбэпдахуохъу.

Нэхъыжьым пщ1э хуэзымыщ1ым, ар зымыгъэлъап1эм зэи и щхьэр лъап1э хъункъым. Дэ ар ди ф1эщ мэхъу. Арагъэнщ, адыгэхэм«Нэхъыжь зымыгъэлъап1эр щхьэ лъап1эгъуэ ихуэркъым» щ1ыжа1эр. Ар губзыгъагъэщ, хьэл – щэндахэщ.

Егъ. - Сыт хуэдэпсалъэжь фщ1эрэ нэхъыжьхэмятеухуауэ?

Едж. 1. – Нэхъыжьщыту умыт1ыс.

Егъ.Арати, ц1ык1ухэр мэзым к1уащ. Дэтхэнэзымиаму 1эпл1э зырызкърачащ.

Едж. - Къэк1уэжыну къежьэжащигъуэгурягъуэтыжыркъым. К1ыф1 къатехъуащ. Ешаел1ауэ мэзым къыхэк1ыжащи здэк1уэнур ящ1эркъым. Адэжыжьэуплъэхэри маф1э ц1у ц1ык1у гуэркъалъэгъуащ.

Егъ. - Ц1ык1ухэ, маф1э ц1ур гъунэгъущ жып1эу уежьэхъуну?

Едж. - Маф1э ц1ур гъунэгъущ жып1эу уемыжьэ, хьэбанэмакъыржыжьэщ жып1эу къомыгъанэ.

Егъ. - Сыт абы иджыпсту жи1ар?

Едж. - Арипсалъэжьщ

4.Къабзэрытхэ дакъикъэ.СЛАЙД№5

6.Псалъэжьхэрнэгъэсыж,къарык1ыркъэ1уатэ.СЛАЙД№6

Сурэтымк1элэжьэнСЛАЙД№7

Маф1э ц1ур здэщы1эм нэсхэризыунэлъэбышэгуэр 1ущ1ащ. А унэмщыпсэурт уд фызыжь ц1ык1у. Щ1алэ ц1ык1ухэр къыщилъагъум:

Удым - «Алыхь – алыхь! Сэ сызэрехъул1ар! Ныжэбэ си дзэхэржануслъынщи ц1ык1ухэр жеижанэужь, зэрызыххэусшхынщ!»

- Уд фызыжь ц1ык1ур пщэф1ап1эм щ1ыхьэжащ. И дзэхэржану илъащ.

Едж. - Арати, ц1ык1ухэр жеягъэнщиджы щыжи1эм ахэмящыщзыишхынупэшым къыщ1ыхьащ.

Удым - Сыт, Шыкъумц1ий ущ1эмыжейр? Сыт ухуей?

Шыкъумц1ий - Дианэмиджыхуэдэхэмдеж псы хьэлывэрэхывшатэ 1уврэ сигъэшхырт!

Удым - Ар 1уэху - т1э?

 Уд фызыжьым псы хьэлывэрэ, хыв шатэрэ къыхуихьриШыкъумц1ий иригъэшхащ.

Едж. - Заул дэк1ри, уд фызыжьыр щ1алэ ц1ык1ухэр зыщ1элъ пэшым хуэмдыдэу щ1ыхьащ.

Удым - Сыт, Шыкъумц1ий, аргуэру ущ1эмыжейр?

Шыкъумц1ий - Ди анэм иджы хуэдэхэм деж кхъуейжьапхъэ схуищ1ыртисигъэшхырт.

Удым - Ар 1уэху т1э?

Уд фызыжьым псынщ1эу кхъуейжьапхъэ ищ1риШыкъумц1ий иригъэшхащ.

Едж. - Аргуэру т1эк1у дигъэк1ри уд фызыжьыр щ1алэ ц1ык1ухэр зыщ1элъпэшым щ1ыхьащ.

Удым - Иджы гуэрым щхьэ умыжейрэ, Шыкъумц1ий?

Шыкъумц1ий - Сэ сыщ1эмыжейр мыращ: си анэр иджы хуэдэхэм дежпсым к1уэрт, кхъузанэк1э псы къысхуихьырти сригъафэрт.

Удым - Ат1э ар 1уэху?

 - Фызыжь ц1ык1ум кхъузанэр къищтэри псыхьэ к1уащ.

Егъ. - Ц1ык1ухэр уд фызыжьым имышхыу къедгъэлын папщ1э

Зызыгъэгусахьэрфхэрзы тщ1ыжын хуейщ СЛАЙД№8

5. Зыгъэпсэхугъуэ дакъикъэ.  

Иджыахэр псынщ1эугъуэгутехьэжын папщ1э мы къуажэхьхэр къэтщ1эн хуейщ и гъусэлэжьыгъэхэри  гъэзэщ1эн хуейщ

6.Темэщ1эр джынымпыщэн СЛАЙД№9

Егъ. – Дауэкъэтпсэлъа мы псалъэхэр?

Едж. – Зыпычыгъуэрнэхъхэкъузауэкъэтпсэлъащ.

Егъ. – ( / ) дамыгъэмк1э сыт къэдгъэлъагъуэр?

Едж. – Ударенэзытехуэмакъыр (хьэрфыр)

Егъ. - Ат1э, сыт ударенэк1э зэджэр?

Едж. - Псалъэр зы пычыгъуэ нэхърэ нэхъыбэ хъумэ, а пычыгъуэхэмщыщу зы макъыр нэхъ хэкъузауэ къапсэлъ. Абы ударенэк1э йоджэ.

Лэжьыгъэ89.Упщ1эхэм жэуапетын. Жэуапхэртхын. Псалъэхэм

ударенэтегъэувэн.

Лэжьыгъэ90 жьэры1уатэу гъэзэщ1эн

Гъэпц1агъэк1эрэ Шыкъумц1ий жэщищк1э и ныбжьэгъу ц1ык1ухэр ажалым къы1эщ1игъэк1ри псори гуф1эжрэ нэжэгужэхэуунэм къэк1уэжащ.

7. ЯджарегъэбыдылIэн. Гупищузэпеуэн,вывод щ1ыжын.

Едж. - Уд фызыжь ц1ык1ум кхъузанэк1э еуэ псы кърегъахъуэ – еуэ йожыж, еуэ кърегъахъуэ – еуэ йожыж. Апхуэдэурэ нэху щыху псыхъуэм дэсауэ къыщигъэзэжым, щ1алэ ц1ык1ухэр бгъуэтмэ къащтэ

8.Унэ лэжьыгъэ:  лэжь.91, нап. 40.СЛАЙД№10

а) Пычыгъуэхэмпсалъэ къыхэфщ1ык1ыж,ударенэтевгъэувэ.

б) Зыпсалъэрхэтупсалъэухазэхэфлъхьэ.