Конспект урока по казахскому языку на тему "Санжар Асфендияров" (10 каласс)

Сабақтың тақырыбы: Санжар Асфендияров.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Асфендияров Санжар Жафарұлы  туралы алған білімдерін жинақтау, топтау, қорыту.

Дамытушылық:  оқушылардың дүниетанымын кеңейту, сөздік қорын байыту, ауызекі сөйлеу дағдыларын жетілдіру.

Тәрбиелік:  ғалым еңбегін бағалай білуге, құрметтеуге, мақтан етуге, отансүйгіштікке тәрбиелей отырып, білімге, өнерге, ізденімпаздыққа, өздік шығармашылыққа баулу, оқушылардың қызығушылықтарын, туған өлкесіне сүйіспеншілігін арттыру.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың типі:жаңа материалды меңгерту.

Сабақтың әдісі: түсіндіру, әңгімелесу, пікір алмасу, талдау.

Сабақтың көрнекілігі: бейнебаян, презентация, үлестірмелі қағазша.

Пәнаралық байланыс: орыс тілі, тарих.

Сабақтың жоспары:

 І. Ұйымдастыру кезеңі.

 ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

III. Жаңа сабақ.

1) Мәтіналды жұмыс.

2) Мәтінмен жұмыс.

3)Мәтінсоңы жұмыс.

ІҮ.Сабақты бекіту

Сұрақ-жауап

Ү.Үйге тапсырма.

ҮІ.Кері баланыс.

YIІ. Оқушылыр білімін бағалау.

Сабақтың барысы:

 І. Ұйымдастыру кезеңі.

 а) Сәлемдесу;

 ә) Оқушылар назарын сабаққа аудару.

 б) Бағалау парағымен таныстыру.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру.

Сұрақ-жауап

1.Өткен модульдің тақырыбы. (Ғарыш-ғылым нысаны)

2. Байқоңыр ғарыш айлағы қай жерде орналасқан? (Қызылорда облысы, Қармақшы ауданында орналасқан)

3.Ол қай жылы ашылды?  (1955 жылы ашылған)

4.Адамзат тарихында тұңғыш ғарышқа ұшқан кім және қашан? (Юрий Гагарин, 1961 жыл 12 сәуірде)

5.Тұңғыш қазақ ғарышкері? (Тоқтар Әубәкіров, 1991 жылы 2 қазанда ұшты)

6.Ол қандай оқу орнында оқыған? (Армавирдегі ұшқыштар училищесінде оқып,инженер-ұшқыш мамандығын алған)

7.Оның есімі неліктен Гиннестің рекордтар кітабына енген? (1986 жылы «Тбилиси» авиакрейсеріне «МИГ-29К»  ұшағын қондырғаны үшін )

8.Талғат Мұсабаев қай жылы ғарышкерлер отрядына қабылданды? (1990 жылы)

9.Оның ғарышқа үшінші сапары несімен ерекшеленеді? (Әлемде тұңғыш рет космосқа саяхат жолын ашты.  Американдық Денис Титоны)

10.Ғарышкер өмірінің қанша уақтысын ғарышта өткізген? (342 күнін)

11.Ашық космоста қанша уақтысын өткізген? (41 сағат 21 минутын)

III. Жаңа сабақ.

Тақырыпты болжау

·         Бірінші байлық - ...........

·         ....... саудың, жаны сау.

Көп нүктенің орнына қажетті сөздерді қойып оқы.

Қажетті сөздер: амандық, дәрігерлік, аурудан, дәрігерлер, шипа.

................ мамандық

Жанға ........ береді,

Тілейді саған ...........,

Саулық, көмек береді.

Денсаулықты ойлайтын,

........................ сан қырлы.

Түрлі ............. қорғайтын,

Саласы бар сан түрлі.

Бейнебаянды көріп, сұрақтарға жауап беріңдер.

·         Бейнебаян кім туралы?

·         Ол бар ғұмырын неге арнаған?

·         Оның мамандығы кім?

Мұғалімнің түсіндірмесі.

Санжар Жафарұлы Асфендияров (20.10.1889, Ташкент –25.02.1938,Алматы) – көрнекті мемлекет және қоғам қайраткері, дарынды ғалым-тарихшы, профессор, педагог.

Әкесі Сейітжапар (Жағыпар, Сейітжағыпар) –сұлтан, Әбілқайыр ханның үлкен ұлы Айшуақ ханның ұрпағынан тараған патша әскерінің полковнигі шенінде отставкаға шыққан, жарты ғасырдан астам уақыт Түркістан өлкесінде қызмет еткен қазақ қайраткері, анасының есімі – Гүландам Қасымова (кейбір гипотезалар бойынша Кенесары Қасымовтың ұрпақтарынан тараған).

Мәтіналды жұмыс.

Жаңа сөздермен танысу.

Бірінші дүниежүзілік соғыс - Первая мировая война

денсаулық сақтау - здравоохранение

жұқпалы аурулар- инфекционные заболевания

ақысыз көмек көрсету-  бесплатная помощь

алдын алу- профилактика

ұлт азаттық күресі - национально-освободительная борьба

жалған жала- ложное обвинение

саяси қуғын-сүргіннің құрбаны - жертвы политических репрессий

Терминдер

Профессор  — ғылым саласына сіңірген еңбегі үшін берілетін ғылыми атақ.

Монография — белгілі бір тақырыпты жан-жақты зерттейтін ғылыми еңбек.

Қысқарған сөз

АКСР - Автономиялы Кеңестік Социалистік Республика

Мәтінмен жұмыс.

1-тапсырма. Мәтінді түсініп оқыңдар.

Асфендияров Санжар Жафарұлы

(1889—1938)

Санжар Асфендияров Санкт-Петербордағы әскери медициналық академияны 1917 жылы бітірген. 1914-1915 жылдары бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан.

1919 жылы қыркүйекте Т.Рысқұловтың шақыруымен Ташкентке келеді. Түркістан АКСР-інің Денсаулық сақтау халық комиссары, Жер халық комиссары, Түркістан Компартиясы Орталық комитетінің хатшысы, Мәскеу мемлекеттік университетінің профессоры қызметтерін атқарды.

С.Асфендияров 1931-1933 жылдары Қазақ АКСР-і денсаулық сақтау халық комиссары, Алматы мемлекеттік медицина институтының ұйымдастырушысы және тұңғыш ректоры болды. Ғалым жұқпалы аурулармен күрес, олардың алдын алуға көп еңбек сіңірді. Халыққа ақысыз көмек көрсету жұмыстарын жандандырды.

С. Асфендияров Қазақстан тарихын зерттеген. Оның «Қазақстанның ерте дүние тарихы», «Қазақстанның өткен кезеңі», «Қазақстандағы 1916 жылғы ұлт азаттық күресі» атты монографиялары бар. Ол орыс, ағылшын, француз, араб тілдерін жақсы меңгерген.                                                                Санжар Жафарұлы жалған жаламен ату жазасына кесілді, саяси қуғын-сүргіннің құрбаны болды. Ғылым мен қоғамның дамуына көп еңбек сіңірген ғалым. Ғылым, білім мен денсаулық сақтау салаларына сіңірген еңбегі үшін 1989 жылы Алматы мемлекеттік медицина институтына С. Асфендияровтың есімі берілді.

2-тапсырма. Мәтін бойынша төмендегі сұрақтарға жауап беріңдер.

•  Санжар Асфендияров кім?

•  Ол қандай қызметтерді атқарған?

•  Ол қайда және қай жылы білім алған?

•  Қай сала бойынша қызметтер атқарған?

•  Қазақ медицина саласына қосқан үлесі қандай?

Топтық жұмыстар

3-тапсырма. Мәтінді тыңдап, дұрыс ретімен орналастырыңдар.

4-тапсырма.

1-топ. Жақша ішіндегі сөздерді қазақшаға аударып жазыңдар.

            Санжар Асфендияров Санкт-Петербордағы ( военная)  медициналық академияны 1917 жылы бітірген. 1914-1915 жылдары бірінші (мировая)  соғысқа қатысқан. 1919 жылы қыркүйекте Т.Рысқұловтың ( по приглашению) Ташкентке келеді. Санжар Жафарұлы жалған жаламен ату жазасына кесілді, саяси  (жертва политических репрессий) болды.

1989 жылы Алматы (государственый)  медицина институтына С. Асфендияровтың есімі берілді.

2-топ. Үш нұсқаның дұрысын таңдап, тиісті қосымшасын жалғаңдар.

Түркістан АКСР-інің Денсаулық (сақта, қорға, емде)  халық комиссары, Жер халық комиссары, Түркістан Компартиясы Орталық комитетінің ( төраға, хатшы, кеңесші), Мәскеу мемлекеттік университетінің профессоры қызметтерін атқарды. Алматы мемлекеттік медицина институтының ұйымдастырушысы және (алғаш,тұңғыш, соңғы) ректоры болды. Халыққа ақысыз ( жәрдем, көмек, қол ұшын) көрсету жұмыстарын жандандырды.1989 жылы Алматы мемлекеттік медицина ( университет, кітапхана, институт) С. Асфендияровтың есімі берілді.

3-топ. Сөйлемдердің қатесін  түзетіп жазыңдар.

Асфендияров Санжар Жафарұлы Мәскеу әскери медициналық академиясын бітірген. С. Асфендияров Қазақстан  музыкасын  зерттеген. Ол орыс, неміс , француз, араб тілдерін жақсы меңгерген.  Ғылым мен өнердің  дамуына көп еңбек сіңірген ғалым. Ғылым, білім мен денсаулық сақтау салаларына сіңірген еңбегі үшін 1997 жылы Алматы мемлекеттік медицина институтына С. Асфендияровтың есімі берілді.

·         Сан есім дегеніміз не?

·         Сан есімнің түрлері.

·         Реттік сан есім дегеніміз не?

·         Реттік сан есім қандай жұрнақтар арқылы жасалады?

5-тапсырма. Сөйлемдердегі сан есімдерді реттік сан есімге айналдырып жазыңдар.

1-топ

Үлгі: 1914 – бір мың тоғыз жүз он төртінші

 1917 жылы Санкт-Петербордағы әскери медициналық академияны  бітірген.

 1914-1915 жылдары бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан.

2-топ

Үлгі: 1914 – бір мың тоғыз жүз он төртінші

1919 жылы қыркүйекте Ташкентке келеді.  

1931-1933 жылдары Алматы мемлекеттік медицина институтының тұңғыш ректоры болған.

3-топ

Үлгі: 1914 – бір мың тоғыз жүз он төртінші

С. Асфендияров 1889—1938  жылдары өмір сүрген.

1989 жылы Алматы мемлекеттік медицина институтына С. Асфендияровтың есімі берілді.

6 -тапсырма. «Бұл жауап болса, сұрағы қандай?» әдісі

Жауап	Сұрақ
Санжар Асфендияров Санкт-Петербордағы әскери медициналық академияны 1917 жылы бітірген.
1914-1915 жылдары бірінші дүниежүзілік соғысқа қатысқан.
Түркістан Компартиясы Орталық комитетінің хатшысы, Мәскеу мемлекеттік университетінің профессоры қызметтерін атқарды.
Ол орыс, ағылшын, француз, араб тілдерін жақсы меңгерген.
Санжар Жафарұлы жалған жаламен ату жазасына кесілді, саяси қуғын-сүргіннің құрбаны болды.
1989 жылы Алматы мемлекеттік медицина институтына С. Асфендияровтың есімі берілді.

7-тапсырма. Жұптық жұмыс. «Жеңілдетілген анықтама»  ойыны.

Шарты: әр жұпқа жаңа тақырып бойынша  сөздер  беріп, оқушылардың әрқайсысына

түсінікті болатындай сипаттап беруін  сұрайды. 

Өнегелі өмір, денсаулық сақтау халық комиссары,ақысыз көмек көрсету, жұқпалы аурулар, саяси қуғын-сүргіннің құрбаны.

 ІҮ.Сабақты бекіту.

Кесте арқылы мазмұндау.

Ү.Үйге тапсырма: «Дәрігерлік мамандықтың сыры» тақырыбына эссе жаз.

Онда мына мәселелерді қарастыр:

•  мамандықтың қажеттілігі  (3-4 сөйлем)

•  саған ұнайтын жақтары  (4-5 сөйлем)

•  қиындығы  (3-4 сөйлем)

ҮІ. Кері баланыс.

Мен бүгін ................................................ білдім

Мен үшін................................қызықты болды

Маған ............................................қиын болды

Мен ...............................................білгім келеді

ҮІІ.Оқушылар білімін бағалау.

Краткое описание документа:

Конспект урока по казахскому языку для русских школ. хотелось поделиться опытом, тем самым помочь учителям при подготовке к урокам. Этот урок для 10 класса общеобразовательной школы. Урок про великого казахского ученного, историка и медицинского работника Санжара Асфендиярова. Хотелось бы чтобы про него знали все как великого человека.