"Ұлы Абай - нар тұлға" Қазақ әдебиеті

Күні: Пәні: қазақ әдебиеті Сыныбы: 10

Cабақтың тақырыбы: Ұлы Абай – нар тұлға

Сабақтың мақсаты: а) Абай шығармаларын талдай отырып, оқушылардың білімдерін жүйелеу,жинақтау және шығарамашылық жұмыстар арқылы Абайды жан-жақты таныту;

ә) оқушыларды адамгершілікке,имандылыққа,асыл қасиеттерге тәрбиелеу және туған жердің тарихы мен тілінің қадір-қасиетін ұғындыру;

б) мәнерлі сөйлеуге дағдыландыру, шығармашылық ізденісін дамыту.

Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, ойындар және нақыл сөздер жазылған плакаттар.

Сабақтың түрі: сайыс сабақ

Сабақтың типі: білімді жүйелеу,жинақтау сабағы.

Сабақтың әдіс-тәсілдері: сұрақ-жауап,сайыс т.б.

Сабақтың барысы.1.Ұйымдастыру кезеңі:оқушыларды сайыс сабағына әзірлеу 2.Өтілген материалдарды жинақтау

Абай қазақ поэзиясының өсіп, жетуіне орасан зор еңбек етті.Ақын жас ұрпаққа терең ойға толы,алуан өлеңдер үлгісін қалдырды.Абай мұралары – адамгершіліктің,имандылықтың,биік парасаттылықтың асыл қазынасы.Осыған орай Абай шығармашылығын жинақтау,жүйелеу мақсатындағы сайыс сабағын бастайық.

Топ мүшелері Ибраһим,Абай,Телғара деген атпен үш топқа бөлінеді.

Алған білімдерін жинақтау мақсатында сұрақтар (әр командаға 7 сұрақтан қойылады,сұраққа ойланбастан жауап беру керек).

I топ - Ибраһим

1.Абайдың мұражайы қай жерде? (Жидебайда)

2.Абайдың алғашқы өлеңдер жинағы қай жылы,қай жерде басылып шықты? (1909ж. Петербург)

3.Абайдың қоңыраулы балуан атанған атасы. (Ырғызбай)

4.Абай ең алғаш дәріс алған татар молдасы.(Ғабитхан)

5.Абайдың жеті атасын атаңыз. (Құнанбай - Өскенбай – Ырғызбай – Айдос – Томан – Тобықты – Арғын)

6.Абайдың үш поэмасы. «Масғұт», «Ескендір», «Әзім әңгімесі».

7.Абайдың атақты ертекшісі. (Баймағанбет)

II топ - Абай

1. Абайдың ең момын,жуас атасы (Айдос)

2. Абайдың руы. (Тобықты)

3. Абайдың неше күйі бар? ( «Май түні», «Желдірме», «Торжорға»)

4. Абайдың атақты әншісі.(Әлмағанбет)

5. «Медғат-Қасым» поэмасын Абайдың қай баласы жазған? (Мағауия)

6. Табиғат лмрмкасының ішіндегі ең алғашқы жазылған өлеңі.(«Жаз», 1886 ж.)

7. Құнанбай қайда мешіт салдырды? (Қарқаралы)

III топ -Телғара

1.Абайдың талантты скрипкашысы кім болған? (Мұқа)

2.Абайдың «қараша,желтоқсан мен сол бір-екі ай» атты өлеңі кімге арналған?(Тәкежанның әйелі Қаражанға)

3.Абайдың алғашқы өлеңдері кімнің атынан шықты? (Көкбай)

4.Абайдың «Ей сорлы заман,менен аяған қай қастығың қалды... Мен ішпеген у бар ма! ...» деген тарихи сөзі қандай оқиғаға байланысты айтылған? (Мағауияның өлімі)

5.Абай ел билеу ісіне неше жасынан бастап араласты? (13 жасынан)

6.Абайдың баласы Әбдірахманның қайтыс болған жылы. (1895 ж.)

7.Абайдың орыс досы. (Михаэлис)

Асыл сөздердің жалғасын тап.

I топ - Ибраһим

Жұмысы жоқтық

Тамағы тоқтық

---------------------- (Аздырар адам баласын)

Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті

------------------------------------ (Ыстық қайрат,нұрлы ақыл,жылы жүрек)

II топ - Абай

Ғылымды іздеп,

Дүниені көздеп --------------------- (Екі жаққа үңілдім)

Қайратсыз ашу – тұл

Тұрлаусыз ғашық – тұл

------------------------------- (Шәкіртсіз ғалым - тұл)

III топ -Телғара

Досы жоқпен сырлас

-------------------------- (Досы көппен сыйлас)

Өмірдің алды – ыстық,арты – суық,

--------------------------------------- (Алды – ойын,артқы жағы мұңға жуық)

Шығармашылық жұмыс

1.Абайдың мына өлеңдерін жатқа айту, талдау

I топ - Ибраһим

а) «Жасымда ғылым бар деп ескермедім»

II топ - Абай

ә) «Ғылым таппай мақтанба»

III топ -Телғара

б) «Өлең – сөздің патшасы,сөз сарасы».

2.Абай өлеңдерінің жалғасын тап.

I топ - Ибраһим

-------------------------- Пайда ойлама,ар ойла,

-------------------------- Талап қыл артық білуге.

II топ - Абай

Ұстаздық еткен жалықпас, --------------------------

Үйретуден балаға. --------------------------

III топ -Телғара

---------------------------------

---------------------------------- Соқтықпалы соқпақсыз жерде өстім,

Мыңмен жалғыз алыстым кінә қойма.

3 Тестік тапсырма

I топ - Ибраһим

1. Абайдың әкесі кім?

А) Өскенбай В) Ырғызбай С) Кененбай Д) Құнанбай

2. Абай қай жылдары өмір сүрді?

А) 1845-1904 В) 1845-1905 С) 1846-1905 Д) 1946-1906

II топ - Абай

3. Семейдегі алғашқы сабақ берген молдасы кім?

А) Әбдіжаппар В) Ғабулжаппар С) Ахмет-Риза Д) Әбдірахман

4. Абай болыс болды ма?

А) Жоқ В) Иә С) мүлдем Д) ешқашан

III топ -Телғара

5. Абайдың рухани ізбасары,әлем әдебиетінің классигі, «Абай жолы» роман-эпопеясының авторы кім?

А) М.Жұмабаев В) С.Сейфуллин С) М.Әуезов Д) І.Жансүгіров

6. 1) Құнанбайдың Абайға еркелетіп қойған аты?

А) қарашұнақ В)Абай С)Көкбай Д)Шәкәрім

Сабақты қорыту. Жеңімпаз топты марапаттау

Білімдерін бағалау. Топ басшылары оқушылар білімін жауаптарына қарай бағалайды

Үй тапсырмасын беру. Шығарма : «Жас ұрпақ үшін Абай мұрасының өнегелік тәрбиесі».